ΝΟΜΟΣ ΕΒΡΟΥ (7568 λέξεις)

ΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης © Φεβρουάριος 2000

Στους φίλους: Σίμο Μακαρόνη & Κριτή Κριτίου (Αλεξανδρούπολη), Θανάση Κουτρουβή (Άνθεια), Δημήτρη Στοϊκοτίδη και σε όλη την καλή παρέα της Ορεστιάδας.

Είναι σημαντικό το ταξίδι στον Έβρο και δεν μπορεί να περιγραφεί μέσα σε λίγες σελίδες. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού η γνώση που αποκτάς για τον χώρο ‘’ολοκληρώνεται’’ και αποδίδεται στους ταξιδευτές μετά από πολλές εβδομάδες παραμονής στον τόπο.  Ένα πελώριο ψηφιδωτό ξετυλίγεται στην επίσκεψη του περιηγητή στον Νομό Έβρου, ένα ψηφιδωτό από αρχαίες πόλεις, παλιούς σταθμούς, νέες κωμοπόλεις, χωριά και σημάδια χαμένα μέσα στις σελίδες της ιστορίας από την εποχή του Χαλκού, εκπληκτικά μνημεία που οδηγούν δίπλα από την Εγνατία οδό σε άλλους τόπους ξεχασμένους, σε άλλους χρόνους δοξασμένους. Όταν το συνδέσεις, παρουσιάζεται ο Ελληνισμός στην πιο συγκλονιστική του εκδοχή. 

Ο Νομός Έβρου είναι το τελευταίο σύνορο της Ελλάδας προς Τουρκία και Βουλγαρία. Ο ποταμός Έβρος από την Νέα Βύσσα έως τις εκβολές του, αποτελεί το φυσικό σύνορο Ελλάδος – Τουρκίας. Το κάλεσμα από την κοσμική Αλεξανδρούπολη, ως τις Ρούσα, Φέρες, Ορεστιάδα, Σουφλί, Διδυμότειχο, Δαδιά, Κορνοφωλιά, αλλά και δεκάδες απομονωμένα χωριουδάκια δίνει εντελώς διαφορετική διάσταση στον χώρο, το χρόνο, την ποιότητα. Θαρρείς αχανείς οι εκτάσεις, όμως τιθασεύονται εύκολα από ένα ευρύ και προσεγμένο δίκτυο ασφαλτόδρομων, βατών χωματόδρομων & δασικών μονοπατιών. 

Η Αρχαία Σάλη με την έντονη παρουσία τον 5^ο αι. ταυτίζεται με την σημερινή Αλεξανδρούπολη σύμφωνα με τα ρωμαϊκά οδοιπορικά του 4^ου Αι μ.Χ. που την σημειώνουν 11 χλμ δυτικά της Τραϊανούπολης. Σπουδαίο ρόλο έχει την Βυζαντινή εποχή καθώς η Κωνσταντινούπολη είναι κοντά και στα όριά της, ακμάζουν σημαντικές πόλεις σαν την Τραϊανούπολη, Βήρα (Φέρες), Μάκρη. 

Στο τέλος του 19^ου Αι άρχισε να κατασκευάζεται η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή, στα κατεχόμενα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία εδάφη, που στην συνέχεια περιήλθαν στην Ελλάδα. Η Σύνδεση Θεσσαλονίκης – Σκοπίων άρχισε το 1871 και ολοκληρώθηκε μετά από δύο χρόνια. Ένα χρόνο αργότερα δόθηκε στην εκμετάλλευση η διακλάδωση της γραμμής, Κωνσταντινούπολη – Μπέλοβα – Κούλελι – Μπουργκάζ προς Δεδέ αγάτς. Μαζί με τη γραμμή αρχίζει και η ανάπτυξη του μικρού και άσημου Δεδέ – αγάτς (Αλεξανδρούπολη). 

Η Αίνος έδυε, το Δεδέ αγάτς, ο νέος εμπορικός κόμβος της περιοχής, ανέτειλε. Τα Αγγλικών, Ρώσικων και Αυστριακών συμφερόντων ατμόπλοια άρχισαν  πλέον ‘’να ανοίγουν πανιά’’ για το Οθωμανικό ψαροχώρι, και μαζί με αυτά έφταναν και όλα τα εμπορεύματα της Θράκης, που έως τότε γνώριζαν μόνο το λιμάνι της Αίνου (Enez). Στον ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1878 και σύμφωνα με την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, το Δεδέ – αγάτς περιήλθε στην κυριαρχία της Ρωσίας. Οι ρώσοι ανέλαβαν την ρυμοτομία του χαράζοντας φαρδείς, κάθετους προς την θάλασσα δρόμους στα πρότυπα της Οδησσού, φτιάχνοντας μια πόλη υπόδειγμα, και επισφραγίζοντας το έργο τους με την κατασκευή και λειτουργία του μεγάλου φάρου – σύμβολο της πόλης  από τότε - το 1880 σε συνεργασία με γαλλική εταιρία. Το Orianexpress έρχεται το 1897 στο Δεδέ – αγάτς, ενώνοντας την Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη, μεταφέροντας μαζί με τους υψηλούς επισκέπτες την ατμόσφαιρα, και τον αέρα της Ευρώπης. Αποκορύφωμα αποτελεί το γεγονός ότι το 1912 υπάρχουν στην πόλη 7 προξενεία κάνοντας πιο έντονη την αίσθηση της κοσμικής ζωής. 

Μια μέρα πριν την επίσημη απελευθέρωση & παράδοση της πόλης ο Χρήστος Γιαννούτσος που υπηρετούσε σε ελληνική βάση στην Καβάλα πήρε εντολή στις 13 Μαίου  1920 να παραλάβει την διοίκηση του λιμανιού και της πόλεως από την Γαλλική διοίκηση (διασυμμαχική κατοχή) για να αποβιβασθεί ο ελληνικός στρατός από τα πλοία, που ήδη ήταν στο λιμάνι. Μετά τις ταλαιπωρίες που υπέστη από τους ανταγωνισμούς των Βαλκανικών δυνάμεων και της Τουρκίας και μετά τον Α’ Π. Π. (1914 – 1918) Ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα κατέλαβαν την Θράκη και η επανένταξη με διεθνείς συνθήκες της Δ. Θράκης στην Ελλάδα ήταν γεγονός στις 14 Μαΐου 1920. Τότε το Δεδέ – Αγάτς πήρε το πρώτο του ελληνικό όνομα. Νεάπολη. Όμως αμέσως σχεδόν, μετονομάζεται Αλεξανδρούπολη, προς τιμήν του Βασιλιά της Ελλάδος Αλέξανδρου που πέρασε από εκεί πηγαίνοντας να ‘’απελευθερώσει’’ την Αδριανούπολη. 

Στο παρελθόν η Αλεξανδρούπολη αναδεικνύει μια πόλη γεμάτη εμπόρους, τεχνίτες κάθε είδους, ψαράδες, ναυτικούς, να συνωθούνται στο εμπορικό λιμάνι, την αγορά, το ‘’Γαλλικό σταθμό’’, και τα στέκια τους. Αρμένιοι, Εβραίοι, Φραγκολεβαντίνοι, αλλά και πρόσφυγες δίνουν τον δικό τους ρυθμό σε μια κοσμοπολίτισσα πόλη που συνεχώς αναπτύσσεται. Ορθόδοξες, Καθολικές, Αρμένικες εκκλησίες, Τζαμιά, Συναγωγή ήταν εκεί, να θυμίζουν τον πολύμορφο θρησκευτικό παράγοντα. Στον μεσοπόλεμο, τα πιάνα (η πόλη των 100 πιάνων) ο κινηματογράφος και το Θέατρο, είχαν την τιμητική τους σε μια πόλη που δεν είχε παραπάνω από 10 – 12 χιλιάδες κατοίκους. Οι θίασοι και τα ‘’μπουλούκια’’ έδιναν παραστάσεις στην Αλεξανδρούπολη πηγαίνοντας ή γυρνώντας από Κωνσταντινούπολη, προσθέτοντας της αίγλη. 

Στην πορεία της έρχεται το 1964 – 66 και σιγά – σιγά το σταυροδρόμι λαών, πολιτισμών και θρησκειών αρχίζει να αλλάζει αφαιρώντας την πολύτιμη και δυσεύρετη ‘’πατίνα’’ που είχε, χάνοντας οριστικά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της. Ωραία ξύλινα σπίτια, παλιά αρχοντικά με αυλές και λουλούδια γκρεμίζονται, και στην θέση τους κτίζονται με αντιπαροχή πολυκατοικίες, απομονώνοντας ιστορικούς χώρους, αλλά και τις αλάνες που έπαιζαν τα παιδιά και μεγάλωναν γενιές. 

Σήμερα η Αλεξανδρούπολη, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από άλλα σύγχρονα τουριστικά κέντρα. Συγχρόνως είναι το μεγάλο εξαγωγικό και εμπορικό παραθαλάσσιο κέντρο της Θράκης χάρις στο μεγάλο λιμάνι της. Διαθέτει αξιόλογο αλιευτικό στόλο και μαζί με την Καβάλα, αποτελούν τα μεγαλύτερα κέντρα εμπορίας και μεταποίησης σαρδέλας και γαύρου που αλιεύονται στο θρακικό πέλαγος. Πολλοί  ταξιδιώτες που φτάνουν στην πόλη έχουν μια αίσθηση απομόνωσης, ίσως από τα πολλά χλμ που διανύουν, και το ίδιο μεταφέρουν και για την πόλη. Ωστόσο, η γεωγραφική και οι συνθήκες που επικρατούν στα Βαλκάνια έχουν ως αποτέλεσμα μια πόλη - πολύβουο σταυροδρόμι, που αναπτύσσεται συνεχώς. Στο κάτω – κάτω πως είναι δυνατόν να αισθάνεσαι απομονωμένος όταν η Τουρκία απέχει μισή ώρα, η Βουλγαρία μία, τα πλοία ολοένα φεύγουν και συνεχώς έρχονται και όσο απέχει η Αθήνα απέχουν δεκάδες μεγάλες πόλεις άλλων κρατών.

Είναι μαγική η Αλεξανδρούπολη, αρκεί να ‘’πιάσεις’’ το ρυθμό της, αρκεί να περπατήσεις και να αναζητήσεις με το βλέμμα παλιά κτίρια, τον σταθμό των τραίνων, το λιμάνι, τη παραλία, τα ουζερί, τη παλιά αίγλη, το ιδιαίτερο και την ‘’πατίνα’’ που μπορεί για τους νεώτερους, να μην απολεσθεί ποτέ.  Μέσα στην πόλη, στα αξιοθέατα συγκαταλέγεται η μικρή εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου, το  Τζαμί, το νεοκλασικό κτίριο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, και φυσικά η αρχαιολογική συλλογή Αλεξανδρουπόλεως που στεγάζεται στον ημιώροφο του παλιού Δημαρχείου. Στην συλλογή φιλοξενούνται γλυπτά ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής από την Κορνοφωλιά, το Σουφλί, και την Αλεξανδρούπολη. Σε όμορφες προθήκες υπάρχουν μικροαντικείμενα, κεραμικά και νομίσματα από την Μάκρη και τον Δορίσκο. Στην μικρή έκθεση υπάρχουν τοπογραφικά διαγράμματα και φωτογραφίες αρχαιολογικών χώρων και μνημείων του Έβρου.

Από την πρώτη επαρχία του νομού Έβρου, κατευθυνθείτε βόρεια προς τον Άβαντα για μια γνωριμία περιήγηση με τον ευρύτερο χώρο του Έβρου και των επαρχιών του. Λίγο πριν το χωριό αριστερά σας υπάρχει εγκατελειμένο εδώ και αιώνες βυζαντινό φρούριο από το οποίο σώζονται αγέρωχοι οι τρεις πανύψηλοι πύργοι και σε ορισμένα σημεία το διπλό τείχος. Εδώ ο δρόμος διασταυρώνεται και ή θα συνεχίστε όπως πάει η παλιά εγκατελειμένη σιδηροδρομική γραμμή, στον χωματόδρομο (εμπρός από τα κάστρα του Ποταμού) προς το στενό φυσικό εντουράδικο πέρασμα στις βραχώδεις πλαγιές του Ζωναίου όρους, ή θα οδηγήσετε στην συνέχεια της διαδρομής προς την πανέμορφη Αισύμη και την Λεπτοκαρυά. 

Στην πρώτη εκδοχή, μετά από 5 χλμ φτάνετε σε ένα σημείο με πολλές σπηλιές. Αυτό που αμέσως ξεχωρίζει ανεβαίνοντας την τσιμεντένια σκάλα, είναι το διαμορφωμένο σπήλαιο με το παλιό βυζαντινό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων. Στον βράχο αλλά και στο πρόσθετο κτιστό τέμπλο, υπάρχουν θαυμάσιες τοιχογραφίες του 11^ου, 12^ου, και 13^ου Αι. Αρκετές από αυτές είναι σβησμένες, ταλαιπωρημένες, χωρίς αυτό να μειώνει την απαράμιλλη τέχνη τους που παραπέμπει την Κωνστανινουπολίτικη παράδοση. 

Στην δεύτερη εκδοχή, ψάξτε ή ρωτήστε για την παλιά εκκλησία – κρυφό σχολείο - του χωριού Άβας, επισκευασμένη το 1838, βάλτε βενζίνη, και συνεχίστε τη διαδρομή μετά τον Άβαντα περνώντας τον απόκρημνο βράχο δίπλα στον στενό δρόμο, τα ‘’Τέμπη’’ των ντόπιων, ‘’μοναστήρι Λόφος’’ για τους αρχαιολόγους, που από τις λατρευτικές απεικονίσεις των βράχων, τις σκαλισμένες κοιλότητες, και τους ‘’θρόνους’’ όπως λένε οι κάτοικοι, οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα εκτεταμένο λατρευτικό χώρο του θεού της ορεινής Ροδόπης Ρήσου. 

 Εντυπωσιακή η διαδρομή για το ορεινό θέρετρο Αισύμη (Ντογάν Χισάρ μτφ. ‘’Κάστρο του Γύπα’’) και το καφεπαντοπωλείο αριστερά σας πάντα ανοιχτό για καφέ ή φαγητό. Ακριβώς πάνω από το χωριό, στον λόφο, ο σύλλογος Σαρακατσαναίων νομού Έβρου έχει φτιάξει μια πανέμορφη αναπαράσταση ενός εποχιακού καταυλισμού Σαρακατσάνων. Ευκαιρία για τον περιηγητή να δει από κοντά τις θαυμάσιας τέχνης αχυροκαλύβες - κονάκια για να αντιληφθεί τον τρόπο ζωής αυτών των νομάδων της Ελληνικής γης. Κάθε 15 Αυγούστου γίνεται εδώ το ετήσιο ‘’αντάμωμα’’ Σαρακατσαναίων. Πολύ ωραία θέα στο πυκνό δάσος με τις βελανιδιές και τις οξιές, ήσυχος ανηφορικός δρόμος χωρίς κίνηση σε ολόκληρη τη διαδρομή που καταλήγει στον μικρό οικισμό της Λεπτοκαρυάς. 

Έχετε αρχίσει να ανεβαίνετε το όρος Σάπκα ή Σιάπκα που φτάνει τα 1065 μ υψ. Πιο κάτω από την Λεπτοκαρυά υπάρχει διασταύρωση και μια κίτρινη πυροβολημένη πινακίδα αριστερά σας, που γράφει ‘’Διαβολόρεμα’’ & καταφύγιο θηραμάτων. Μην στρίψετε δεξιά ‘’προς Δαδιά – τρεις Βρύσες’’ στον ασφαλτόδρομο, αλλά αριστερά στον παρακαμπτήριο καλό χωματόδρομο (6^ος 99’) με βόρεια κατεύθυνση προς Αγ. Ελένη - Μέγα Δέρειο. Σε τέσσερα περίπου χλμ διασταυρώνεστε με το κεντρικό επαρχιακό Νο 6 που αριστερά κατευθύνεται στις Σάπες. Εσείς στρίψτε δεξιά προς Μέγα Δέρειο, προσπεράστε χωριό και στρατόπεδο αριστερά σας, συνεχίζοντας την διαδρομή στο δάσος. Σε συνολικά 15 χλμ φτάνετε στο Μικρό Δέρειο που υπάρχει καφενείο – ταβέρνα και μια διασταύρωση (αριστερά) που οδηγεί στην Ρούσσα και το Γονικό, δύο αραιοκατοικημένα χωριά με σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα. 

Στο Μικρό Δέρειο μηδενίστε και οδηγήστε προς τη Ρούσσα. Ένα μοναδικό θέαμα σας περιμένει. Στο 8^ο χλμ στη θέση «Σκοπιά», λίγο πριν το φυλάκιο (που βρίσκεται δεξιά), αριστερά σας, μετά το βαθύ χαντάκι, σε μόλις 30 μ. υπάρχει ο μεγαλύτερος και εντυπωσιακότερος τάφος της πρώιμης εποχής του σιδήρου στην Ελλάδα. Υπάρχει περίφραξη και πινακίδα, όπως άλλωστε σε όλα αυτά τα νεκροταφεία γύρω από την Ρούσσα. Όλοι οι τάφοι σκεπάζονταν παλιά με τύμβους. Οι πιο παλιοί από αυτούς είναι μεγαλύτεροι και χαρακτηρίζονται μεγαλιθικοί – dolmen. Σε άλλα 4 χλμ φτάνετε στο πανέμορφο πομακοχώρι Ρούσσα με τα δεκάδες πετρόχτιστα σπίτια, σκεπασμένα με μεγάλες τετραγωνισμένες πέτρινες πλάκες. Στο μικρό καφενεδάκι του χωριού θα νομίσετε ότι είστε σε κάποιο συνοικιακό καφενείο του 60’. Παλιά ξύλινα τραπεζάκια με ψάθινες καρέκλες έξω, και τσιμεντένιο πάτωμα μέσα, πράσινοι ανοιχτόχρωμοι τοίχοι (το ιερό χρώμα του Ισλάμ) με παλιά ξύλινα κάδρα να στολίζουν το χώρο. 

Η τηλεόραση είναι συντονισμένη σε τούρκικο κανάλι, ενώ το δορυφορικό πιάτο είναι η πλέον συνηθισμένη αντίθεση και δεν εντυπωσιάζει τόσο, όσο τα ‘’καλά Ελληνικά’’ που ακούγονται στην κουβέντα. Δοκιμάστε ντόπιο, γνήσιο δυνατό τσίπουρο, και ξεκινήστε προς Γονικό και το ύψωμα ‘’Χίλια’’. Μηδενίστε. Πριν το Γονικό δεξιά σας υπάρχει χωματόδρομος (6^ος 99’) στρωμένος με 3^Α, οδηγήστε σε αυτόν και προσέξτε δεξιά σας για την κίτρινη πυροβολημένη & σκουριασμένη πινακίδα ή δείτε την χιλιομέτρηση. Μόλις την δείτε (11^ο χλμ) σταματήστε και σκαρφαλώστε 10 μέτρα δεξιά και…. μπροστά σας η μοναδική Βραχογραφία με σχέδια που χάραξαν Θράκες στην ύστερη εποχή του χαλκού ή στην πρώιμη του σιδήρου. Φαίνονται με προσεκτική παρατήρηση άνδρες και γυναίκες μαζί με ζώα και πουλιά κάτω από τα σύμβολα του ήλιου και τις σελήνης σε στάσεις τελετουργικές, παρακλητικές, αποτρεπτικές.

Info: Μεγάλη προσοχή να δώσετε στις διαδρομές, ειδικά στους χωματόδρομους, της Ρούσας και του Γονικούαφού έχετε φύγει από το κεντρικό οδικό δίκτυο και τα ‘’σύνορα’’ σε ευθεία γραμμή, είναι μόλις δύο χλμ (από το χωριό τρία). Πάντως απέναντι είναι η Βουλγαρία και τα χωριά Μπεζάντσι και πιο μέσα το Πίνοβο. 

Η συνοριακή διαδρομή από Μικρό Δέρειο σας φέρνει στους παραδοσιακούς και διατηρητέους Μεταξάδες. Ένα ωραίο χωριό με θαυμάσια διατηρημένα αρχοντικά, πολλά παλιά φροντισμένα σπίτια, αρκετά καινούργια, με κεραμίδια στις στέγες, ωραίους κήπους στις αυλές, που σημαίνει ότι το χωριό κατάφερε να κρατήσει τους χίλιους περίπου κατοίκους του. Όλα αυτά τα Εβρίτικα μέρη ακόμη και σήμερα, υποφέρουν από την ανεργία. Πολλοί συνάνθρωποί μας οδηγούνται στο δίλημμα, δουλειά με ισχνές αποδοχές ή μετανάστευση, προτιμώντας το δεύτερο. Το πρώτο μεταναστευτικό κύμα ήταν τη δεκαετία του 50’, το δεύτερο το 70’, και το τρίτο στα χρόνια μας 93’ – 96’. Από τα λίγα χωριά της Επαρχίας Διδυμοτείχου με πολλά ‘’κουκουλόσπιτα’’ στην πιο ‘’λαϊκή’’ τους μορφή. Τα κουκουλόσπιτα κατασκευάζονταν με σκοπό τη σηροτροφία (μετάξι) σε συνδυασμό με την στέγαση της οικογένειας. Εδώ, η εξωτερική μορφή των ‘’βιοτεχνιών’’ δεν διαφέρει από τα ‘’κοινά’’ σπίτια. 

Κατηφορίζοντας προς Διδυμότειχο περνάτε το Παλιούρι και το Ασπρονέρι. Στην διασταύρωση για Ελαφοχώρι, είναι μοναδική ευκαιρία να κατευθυνθείτε προς το χωριό και να επισκεφθείτε τον ομώνυμο τύμβο του 4^ου, αρχές 3^ου Αι, π.Χ. Το εντυπωσιακό  μνημείο – τάφος βρίσκεται βόρεια του μικρού οικισμού Δάφνη. Ο χώρος είναι περιφραγμένος και τα κλειδιά τα έχει ο φύλακας στο Διδυμότειχο 0553 23326. Στον γυρισμό προς Διδυμότειχο θα περάσετε από την Καρωτή γενέτειρα του Χρόνη Αηδονίδη. Αν παρ’ όλα αυτά αγνοήσετε την διασταύρωση σύντομα φτάνετε στο Κουφόβουνο. Αν έχετε χρόνο αναζητήστε κοντά του, το περίφημο σπήλαιο με τα δεκάδες αρχαία ευρήματα προϊστορικής κεραμικής. 

Από τις πιο όμορφες πόλεις του νομού το Διδυμότειχο αποτελεί ένα προορισμό που όλοι οι επισκέπτες επιδιώκουν  να αντικρίσουν από κοντά. Υπήρξε πρωτεύουσα επιφανών βυζαντινών και για λίγο διάστημα του σουλτάνου Βαγιαζήτ Α’. Υπήρξε τόπος στέψεως αυτοκρατόρων αλλά και φοβερή φυλακή. Η παράδοση αναφέρει ότι εδώ φυλακίστηκε ο βασιλιάς της Σουηδίας Κάρολος ΙΒ’ όταν αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους το 1713.Όπως έρχεστε από το Κουφόβουνο αριστερά σας, είναι ο Ερυθροπόταμος και η τσιμεντένια γέφυρα που οδηγεί κατ’ ευθείαν στις ‘’Νερόπορτες’’, την μεγάλη διπλή πύλη προς το ποτάμι, και μέσα από το τείχος στο προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου. Συνεχίζοντας αριστερά περνάτε τον στρογγυλό πύργο της οχύρωσης, βυζαντινών χρόνων και στα δεξιά σας περιτειχισμένη η ‘’παλιά πόλη’’. Ολοκληρώνοντας τον κύκλο μπαίνετε στη ‘’κάτω πόλη’’ και ακολουθώντας τις πινακίδες μέχρι το τέλος της ανηφόρας, φτάνετε στην κύρια είσοδο της παλιάς βυζαντινής συνοικίας, με τους δύο πεντάπλευρους πύργους, (υπάρχει πάρκινγκ). 

Προχωρώντας δίπλα σχεδόν από τα τείχη και τους πετρόχτιστους πύργους της οχύρωσης αντικρίζετε ολόκληρο σχεδόν το Διδυμότειχο, και τον λόφο της Αγίας Πέτρας που βρισκόταν η Πλωτινόπολη ευρήματα της οποίας βρίσκονται στο μουσείο της Κομοτηνής. Η πεζοπορική διαδρομή οδηγεί γρήγορα στην Μητρόπολη τον Άγιο Αθανάσιο (1843), και τις δύο επισκέψιμες ‘’σπηλιές’’ δίπλα στον Ι. Ναό. Σε όλη την πόλη η παραδοσιακή αρχιτεκτονική ξαφνιάζει ευχάριστα, αφού πολλά κτίσματα σώζονται σχεδόν ακέραια. Η Παλιά σχολή ιππικού, το εβραϊκό μεταξουργείο, το παλιό κτίριο της στρατιωτικής διοίκησης, αρκετά ‘’ξύλινα σπίτια’’, και τον σιδηροδρομικό σταθμό στον δρόμο προς Ορεστιάδα. Μην χάσετε την ευκαιρία στην ‘’κάτω πόλη’’ να δείτε το μεγαλύτερο τζαμί σε ευρωπαϊκό έδαφος που καλύπτει τουλάχιστον 1000 τ.μ. Το επιβλητικό Μεγάλο τέμενος ημιτελές έργο του Μουράτ Α’ που ολοκλήρωσε ο διάδοχός του Βαγιαζήτ Α’ απ’ όπου και η δεύτερη ονομασία του. 

Από το Διδυμότειχο έως την Ορεστιάδα απομένουν μόλις 20 χλμ μέσω του Ε – 85. Ο ‘’γρήγορος’’ δρόμος ελίσσεται ευχάριστα προσφέροντας μαγευτική θέα, ενώ ακριβώς δίπλα η σιδηροδρομική γραμμή και αραιά και που, το τραίνο ‘’κρατάνε συντροφιά’’ ειδικά τους χειμωνιάτικους μήνες. Με την πρώτη ματιά η Ορεστιάδα φαίνεται ότι είναι νέα πόλη, από την ρυμοτομία της, τους άνετους δρόμους, αλλά και τα κτίρια. Η οικονομία της βασίζεται στις τεράστιες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης. Καλαμπόκι και στάρι μέχρι εκεί που ‘’φτάνει το μάτι’’. Δεύτερη σε πληθυσμό (15000 περίπου) στον νομό Έβρου, ακολουθεί την Αλεξανδρούπολη, κεντρικός οδικός και σιδηροδρομικός κόμβος για εισαγωγές - εξαγωγές τριών κρατών. Τουρκίας, Βουλγαρίας, Ελλάδος. Μπαίνοντας στην πόλη βρίσκεστε στην οδό Κωνσταντινουπόλεως με κατεύθυνση το κέντρο. Στο Νο 7 της οδού, είναι το εργαστήρι του Δημήτρη Στοϊκοτίδη. Και ο εξυπηρετικός Δημήτρης (είναι μηχανικός μοτοσυκλετών), ο Βασίλης αλλά και οι φίλοι τους στην ακριτική πόλη προσπαθούν να στήσουν στα πόδια της, την ΛΕ.Μ.Ορεστιάδας, να προσφέρουν τις οργανωτικές τους δυνατότητες στην συνάντηση νέων του Άρδα, και φυσικά να συμβουλέψουν ή να προτείνουν διαδρομές σε όλους τους μοτοσυκλετιστές που θα βρεθούν σε αυτά τα μέρη.

Στις 15 Ιουλίου 1920 η Αδριανούπολη και το προάστιό της το Καρααγάτς, απελευθερώνονται από τον ελληνικό στρατό. Οι έλληνες κάτοικοί της ζουν μέρες ενθουσιασμού, χαράς και εθνικής ανάτασης. Το Καρααγάτς μετονομάζεται σε Ορεστιάδα. Όμως η χαρά της απελευθέρωσης δεν κρατάει πολύ. Η μικρασιατική καταστροφή του ’22 παρασύρει στην συμφορά και την ανατολική Θράκη. Στην διάσκεψη και την συνθήκη της Λοζάννης τον Νοέμβριο του 1922 – Ιούλιο 1923 αποφασίστηκε η Ελλάδα να εκκενώσει τη Σμύρνη, τη Μικρά Ασία και τη Ανατολική  Θράκη. Η συνθήκη που υπέγραψε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Ισμέτ Ινονού όριζε ότι η Αδριανούπολη και το Καρααγάτς – Ορεστιάδα που βρίσκεται στην δεξιά όχθη του ποταμού Έβρου, με τα χωριά Μπόσνα & Ντεμερντές δίνεται στους τούρκους για στρατιωτικούς και οικονομικούς λόγους. Πρόσφυγες για άλλη μια φορά οι Έλληνες εγκατέλειψαν την γη τους. 

Στις 4 Ιουνίου 1923 μια ομάδα από κατοίκους της Ορεστιάδας Ανατολικής Θράκης (Καρααγάτς) και της Αδριανούπολης, (στην Αλεξανδρούπολη υπάρχει συνοικία Καραγατσιανά – από το Καρααγάτς) έρχεται στην τοποθεσία ‘’Κούμ Τσιφλίκ’’ για να δει αν μπορούν να κτίσουν μια καινούργια πόλη. Ενθουσιάζονται από την τοποθεσία, και την ώρα που πήγαιναν στον κτίριο της σιδηροδρομικής γραμμής για να δοκιμάσουν το νερό ψιχάλισε και παρουσιάστηκε το ουράνιο τόξο. Τότε ο επικεφαλής της ομάδας Στέφανος Δημητρίου, ο μετέπειτα πρώτος δήμαρχος Νέας Ορεστιάδας, δείχνοντας το ουράνιο τόξο φώναξε εδώ θα έρθουμε να κτίσουμε την Ορεστιάδα μας, θα γίνει μεγάλη, θα προοδεύσει, να το σημάδι, μας το δίνει ο Θεός. Έτσι κτίστηκε η Ορεστιάδα (έως το 1928 Νέα Ορεστιάς) στα εύφορα εδάφη του βόρειου Έβρου με το τραγικό προσφυγικό προνόμιο των κτητόρων να ‘’βλέπουν’’ την γενέτειρά τους στα 5 χλμ.

Επισκεφθείτε το Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ορεστιάδας και δείτε την ιστορία του τόπου, φορεσιές, εικόνες. Κυρίως όμως την ιστορία των ανθρώπων που ήρθαν από την Αδριανούπολη και το Καρααγάτς. Το μουσείο βρίσκεται στην γωνία Αγίων Θεοδώρων και Ερμού 0552 23786.

Στο ακραίο σημείο του τριγώνου πάνω στην λεγόμενη συνοριακή ‘’γραμμή’’ η γνωστή λευκή πυραμίδα οριοθετεί τα σύνορα Ελλάδας – Βουλγαρίας. Στην μία πλευρά γράφει Ε ενώ στην άλλη Β που οριοθετεί την Βουλγαρία. Με κατεύθυνση το βόρειο άκρο του τριγώνου, ο ασφαλτόδρομος φτάνει ως το τελευταίο Ελληνικό χωριό πριν τα βουλγαρικά σύνορα. Τα Πετρωτά με τα πολλά κάποτε χάνια, και απ’ τους λίγους οικισμούς που στις αρχές του 19^ου αι. εξελίχθηκε σε κεφαλοχώρι καθώς η αφθονία μυλόπετρας στην περιοχή προκάλεσε μεταναστευτικό κύμα. Τεχνίτες από την Ήπειρο κυρίως, εγκαταστάθηκαν εδώ κτίζοντας τα σπίτια τους με πέτρα που ήταν άφθονη, ονομάζοντας το χωριό τους Πετρωτά. Από την ίδια πέτρα έκτισαν το παλιό πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι ‘’του Έβρου’’ στην απέναντι από το χωριό Βουλγάρικη πόλη, Svilengrad.

Τα Πετρωτά έως το 1929 τροφοδοτούσαν με πέτρα και ξυλοκάρβουνο όχι μόνο την ευρύτερη περιοχή της Θράκης αλλά την Βουλγαρία και την Τουρκία. Μπαίνοντας στην δεκαετία του ’30 οι εμπορικές τους σχέσεις περιορίζονται στην Ορεστιάδα και το κοντινό Svilengrad. Στην μεγάλη κεντρική τους πλατεία κάποτε γινόντουσαν ονομαστά πανηγύρια που έφερνα κόσμο από τα κοντινά χωριά, αλλά και από άλλες μεγάλες πόλεις του νομού. Όπως σε όλο τον Έβρο η μετανάστευση έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία τους. Από τους 2500 κατοίκους που είχαν τα Πετρωτά ως το 1950, δεν έχουν απομείνει παρά καμιά πεντακοσαριά ψυχές. Οι μετανάστες μόνο από αυτό το κομμάτι της Ελλάδας, έφτασαν τους δύο χιλιάδες, οι περισσότεροι στην Γερμανία. 

Ορεστιάδα, Νεοχώρι, Βάλτος, Φυλάκιο, Κυπρίνος (Slaveevo, Ivajlovgrad - Βουλγαρία), Κόμαρα, Πεντάλοφος (Kamilski Dol - Βουλγαρία), Πετρωτά, Ορμένιο (Svilengrad - Βουλγαρία), Πάλλη, Χωματόδρομος προς Σπήλαιο, Δίκαια, Τριεθνές, Μαράσια, Καστανιές, Γέφυρα Άρδα, το φυλάκιό μας, τρίγωνο του Καρααγάτς (Αδριανούπολη – Τουρκία), ήταν οι διαδρομές που έγιναν στα καταπληκτικά τοπία της Ορεστιάδας. Ένας μεγάλος κύκλος ουσιαστικά, στις εσχατιές της πατρίδας μας. Αν υπάρχει διαβατήριο… αυτοσχεδιάστε εύκολα, έστω για μια βόλτα.

Εκδηλώσεις που παρακολουθούν χιλιάδες κόσμου είναι τα Ορέστεια που ξεκινούν από το ακριτικό φυλάκιο των Καστανιών. Καθιερωμένος θεσμός πλέον γίνεται κάθε χρόνο, το τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου που γιορτάζει η πόλη της Ορεστιάδας. Στόχος μέσα από αυτό το μεγάλο γενέθλιο πανηγύρι είναι να προβάλει το αδιάσπαστο πρόσωπο της πόλης και το μεγαλείο της συνέχειάς της.  

Πάρτι δίπλα σε ποτάμι γίνεται εκτός στο Νεστόριο και εδώ, στην γέφυρα του ποταμού Άρδα. Στο ποτάμι της φιλίας για τους νέους της Ελλάδας και των Βαλκανίων άρχισε από το 1995 η διοργάνωση riverparty& δρώμενων στα πρότυπα του Νεστόριου της Καστοριάς (εκεί που κάηκε το καινούργιο XT για όσους θυμούνται). Κάθε τέλος Ιουλίου και για 3 - 4 ημέρες η συνάντηση νέων συγκεντρώνει πάνω από 80.000 άτομα που κατασκηνώνουν με τις σκηνές τους στο ποτάμι, μόλις λίγα μέτρα από την συνοριακή τάφρο, αναδεικνύοντας το νόημα της ειρηνικής συνύπαρξης. Ελληνικά και Βουλγάρικα (προς το παρόν) rock & jazz συγκροτήματα, επώνυμοι Έλληνες συνθέτες και τραγουδιστές (συνήθως είναι και τα δύο), αγώνες Moto Cross, mountain bike σε ειδικά διαμορφωμένη πίστα, θέατρο, σινεμά, εκθέσεις βιβλίου, φωτογραφίας, και τόσα άλλα που αποτελούν προκλητική πρόσκληση για το καλοκαίρι του 2000. Η Ιφιγένεια* έμβλημα της πόλης της Ορεστιάδας αποχαιρετά τον επισκέπτη με την κλασική πινακίδα ‘’Καλό Ταξίδι’’.

Ο γυρισμός στην Αλεξανδρούπολη είναι 100 εύκολα χλμ από τον κάθε χρόνο καλύτερο και συντομότερο Ε – 85 – Ε – 90. Ίσως ο πιο απολαυστικός δρόμος της Ελλάδας για τουριστική οδήγηση. Αν ερωτευθείτε την σιδηροδρομική γραμμή, έχετε λίγο χρόνο, και δεν προγραμματίζετε να ξαναγυρίσετε σύντομα σ’ αυτά τα μέρη, αξίζει να κάνετε μια παράκαμψη, μετά το Θούριο αριστερά σας, στην παλιά Ε. Ο. προς Ρήγιο,Πύθιο, Πραγγί. Στο Πύθιο που θα γίνει η πρώτη στάση υπάρχει σε καλή κατάσταση το ‘’απόρθητο Κάστρο’’ του 14^ου Αι, καταφύγιο του Ιωάννη Καντακουζηνού Κάστρο Εμπύθιου (Πύθιου) όπως το ονόμαζαν οι βυζαντινοί. Σώζονται ολόκληροι οι δύο κεντρικοί επιβλητικοί πύργοι. Ο μεγαλύτερος χρησίμευε για κατοικία και ο άλλος για άμυνα. Επίσης στο Πύθιο βρίσκεται ο τάφος του οικουμενικού πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου ΣΤ’ (τα λείψανα του οποίου αγνοούνται) που απαγχονίστηκε το 1821 στην Αδριανούπολη,. Στο Πραγγί υπάρχουν ερείπια Ι. Ναού 12^ου – 13^ου αι. 

Η παράδοση θέλει το Σουφλί να δημιουργείται από Σουλιώτικα νομαδικά φύλλα στα μέσα του 18^ου Αι, ενώ γενικά θεωρείται ότι κτίσθηκε από πρόσφυγες ακολουθώντας τις ιστορικές εναλλαγές της περιοχής. Στις 27/11/1919 με την συνθήκη του Νεϊγύ παραχωρήθηκε στην Ελλάδα, και  τον Μάϊο του 1920 ήρθε ο Ελληνικός Στρατός. Η μικρή κωμόπολη των 6000 κατοίκων εμφανίζεται στην απογραφή του 1911 με 60000 κατοίκους που σε μεγάλο ποσοστό ασχολούνται με το παραγωγή και το εμπόριο μετάξης. Η μεταξένια πολιτεία έχει ταυτιστεί προ πολλού με το μετάξι, δεδομένου ότι η καλλιέργεια – εκτροφή μεταξοσκώληκα ήταν καθοριστική ακόμη και για την αρχιτεκτονική των σπιτιών. 

Χαρακτηριστικά ‘’κουκουλόσπιτα’’ είναι στις οδούς Κουρτίδου, Κυρίλλου 6^ου , Μόκαλη, και πλατείας Ζάχου. Μέσα στην κωμόπολη, στην αρχή της Ελ. Βενιζέλου, θα δείτε στην σπάνια ιδιωτική συλλογή παλιών αντικειμένων Γ. Μπουρουλίτη, με χρηστικά είδη από παραδοσιακά επαγγέλματα που σβήσανε, παραδοσιακές στολές, κοσμήματα, μουσικά όργανα, 0554 22413, 24168. Η γνώση όμως που θα αποκτήσετε για τον τόπο και το μετάξι, πρέπει απαραιτήτως να επισφραγισθεί από την επίσκεψη στο εκπληκτικό Μουσείο Ελληνικού Μεταξιού Δήμου Σουφλίου. Το πανέμορφο αρχοντικό Κουρτίδη που στεγάζει το μουσείο, βρίσκεται ανηφορίζοντας την Ελ. Βενιζέλου στο Νο 73, (υπάρχει πάρκινγκ) με μόνιμη έκθεση των δρόμων του μεταξιού, μεταξουργίας, εκτροφής μεταξοσκωλήκων. Δεξιά από το Μουσείο - αρχοντικό σε 100 μ. είναι η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου  (19^ος Αι.) με το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1861.

Πριν φύγετε απ’ το Σουφλί, πηγαίνετε στο το πολύ εξυπηρετικό Δασαρχείο Σουφλίου σχεδόν πάνω στον κεντρικό δρόμο, μετά τις γραμμές του τραίνου, για φυλλάδια, πληροφορίες, χάρτη της περιοχής και όλο το έργο που προσφέρει η πραγματικά κοινωφελής Δημόσια Υπηρεσία. Θα σας πουν ακόμη και για την πρόσβαση στα πυροφυλάκια του Δάσους της Δαδιάς (λόγω ύψους έχουν ωραία θέα) ή τα δασικά σπιτάκια στις ‘’Τρεις Βρύσες’’ (για φιλοξενία) και τους χώρους δασικής οργανωμένης αναψυχής στους Κατρατζίδες που μπορείτε (εφ’ όσον ρωτήσετε για τις συνθήκες) να στήσετε σκηνή. 

Βγαίνοντας από το Σουφλί σε 5 χλμ περνάτε από το απλοϊκό χωριουδάκι Κορνοφωλιά.(Καρά Μπουρνάρ). Διασχίζοντας τον μικρό οικισμό τίποτα δεν προδιαθέτει για στάση. Όμως η έκπληξη (μετά τον εκνευρισμό από τις άσχετες πινακίδες), έρχεται  όταν, ένα μόλις χλμ από την έξοδο του χωριού προς τον λόφο ‘’Κουρί’’ δείτε το γυναικείο μοναστήρι Παναγίας Πορταίτισσας μετόχι της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αγίου όρους. Μονή αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, έχει στον τόπο αυτό την δική της μακραίωνη ιστορία. Χωρίς να είναι γνωστό ποιος τοποθέτησε τον θεμέλιο λίθο η τοπική ιστορία και η παράδοση θέλει να έχει ιστορία τουλάχιστον τετρακοσίων ετών, ενώ το 1747 αναγνωρίστηκε σαν μετόχι της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αγίου όρους. Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Πορταίτισσας ακριβές αντίγραφο της εικόνας που βρίσκεται στο Άγιο όρος είναι για τους κατοίκους της περιοχής πολύτιμο κειμήλιο. Ο επισκέπτης αντικρίζοντας το περίτεχνο, ελλειπτικό, ξυλόγλυπτο, τέμπλο καταλαβαίνει άμεσα την μοναδικότητά του. Δαίμονες, πουλιά, πέλεκυς, ένα αριστούργημα που κατασκευάστηκε στο Άγιο Όρος σε διάστημα δέκα ετών και μεταφέρθηκε στην μονή μετά από κοπιώδες ταξίδι εβδομάδων φορτωμένο σε κάρα που έσερναν Βόδια. Το μοναστήρι κάηκε το 1904 και ξανακτίσθηκε το 1909.

Στην Επαρχία Σουφλίου, βόρεια της Λευκίμης βρίσκεται το φημισμένο δάσος της Δαδιάς ένας από τους σπουδαιότερους στην Ελλάδα και την Ευρώπη χώρος αναπαραγωγής αρπακτικών πουλιών, που ανακαλύφθηκε το 1970 από τον Ολλανδό ορνιθολόγο Ben Halman, υπεύθυνου προγραμμάτων της W.W.F. Το 1980 το δάσος κηρύχθηκε βιότοπος, και προστατεύεται από επεμβάσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο τον κόσμο των πουλιών περιλαμβάνοντας δύο ζώνες αυστηρής προστασίας, έκτασης 72.900 στρ. και μια περιφερειακή ζώνη έκτασης 357.100 στρ. Εδώ το υψ. είναι 450 – 620 μ και διακρίνονται τα παρατηρητήρια απ’ όπου οι φύλακες και  οι επισκέπτες, μπορούν με κιάλια και τηλεσκόπια της κοινοτικής επιχείρησης Δαδιάς (που αναλαμβάνει και την μεταφορά και την ξενάγηση) να δουν στο φυσικό τους περιβάλλον τα αρπακτικά.

Άνω Έβρος. Μοναδικό το Δάσος της Δαδιάς, στην κεντρική περιοχή του νομού. Αυτή η γωνιά της Θρακικής γης υπήρξε ανέκαθεν σημαντικός βιότοπος για τα αρπακτικά πουλιά αφού εδώ τα μαυρόπευκα του δάσους προσφέρουν πλατιές κορφές να χτίσει ο Μαυρόγυπας την φωλιά του, ή να κλωσήσει το μοναδικό αυγό του, τα Όρνια βρίσκουν εδώ υψώματα με αραιή βλάστηση, και χαράδρες για να ανεμοπορούν. Αυτή η μοναδικότητα είναι αποτέλεσμα, της εντυπωσιακής ποικιλίας του τοπίου όπου γέρικα πευκοδάση τραχείας και μαύρης Πεύκης, συνδυάζονται με βραχώδεις ορθοπλαγιές, ξέφωτα, καλλιέργειες και ρέματα. Λιβάδια - ξέφωτα και κάθε λογής θάμνοι, κρύβουν χελώνες, φίδια και σαύρες για να τραφεί ο Ασπροπάρης. 

Δεν πάει πολύς καιρός που στα βουνά του Έβρου ήταν πλήθος τα κοπάδια και αφθονούσαν τα ψοφίμια, τροφή των γυπών. Πρόβλημα παρουσιάστηκε από τότε που μειώθηκε η κτηνοτροφία. Έτσι τώρα ταίζονται και από τον άνθρωπο. Από εδώ περνούν οι εναέριοι μεταναστευτικοί δρόμοι για τα αποδημητικά πουλιά, που οδηγούν μέσω Βοσπόρου από την Ανατολική Ευρώπη στην Αφρική. Τριάντα έξι από τα 38 ευρωπαϊκά σπάνια είδη ημερόβιων αρπακτικών ζουν, φωλιάζουν, και 20 με 23 είδη από αυτά, όπως ο Κραυγαετός ή ο Μαυροπελαργός αναπαράγονται στο Δάσος της Δαδιάς. Πριν από λίγα χρόνια ήταν εκεί  και τα τέσσερα είδη του Ευρωπαϊκού γύπα. Στις μέρες μας λείπει ο Γυπαετός. Μένει όμως ο μαυρόγυπας το πιο δυνατό αρπακτικό της Ευρώπης, το όρνιο το πυρρόχρωμο με τον μακρύ λαιμό και ο παμφάγος ασπροπάρης, ο σταυραετός, ο θαλασσαετός, ο φιδαετός και ο σπάνιος βασιλαετός, η αετοβαρβακίνα, ο τσίφτης, το ξεφτέρι, το σαίνι, το χρυσογέρακο. Αεροβατούν, μετεωρίζονται, φτερουγίζουν, ή κάθονται διπλώνοντας τις φτερούγες τους. 

Σε απόσταση 2 χλμ. περίπου από το Οικοτουριστικό κέντρο μέσα στην οροθετημένη ζώνη αυστηρής προστασίας υπάρχει το κλειστό παρατηρητήριο για να δει ο επισκέπτης το θέαμα των αρπακτικών που τρέφονται στην ταίστρα. Περνάτε την ξύλινη γεφυρούλα και κατευθυνόμενοι προς το παρατηρητήριο μέσα από το καταπράσινο τοπίο και τα φυλλώματα συναντάτε τις ξύλινες πράσινες συμβουλευτικές πινακίδες ‘’παρακαλούμε ησυχία ’’ & προς ‘’παρατηρητήριο πουλιών 150 μ’’. Η εικόνα τη στιγμή που τρώνε οι μαυρόγυπες συγκλονίζει. Σε ένα αέναο χορό σαν τραγωδία, γύρω από το σκέλεθρο λες και χορεύουν με τις ολόμαυρες φτερούγες τους. Μπροστά ξετυλίγεται πλέον το μεγαλείο της φύσης. 

Ακολουθώντας το Οικοτουριστικό μονοπάτι μετά το παρατηρητήριο η σωστή σήμανση σας φέρνει στην κορυφή του όρους Γκίμπρενα απ’ όπου που έχετε πανοραμική θέα όλης της προστατευόμενης περιοχής. Το πουλί έμβλημα της Δαδιάς είναι ο Μαυρόγυπας ο πληθυσμός του οποίου είναι ο τελευταίος σε όλη την ανατολική Ευρώπη. Σε συνέδριο που έγινε για τον Μαυρόγυπα, με παρουσία πολλών επιστημόνων από όλη την Ευρώπη και την Βαλκανική επισημάνθηκε πόσο σημαντικό είναι να προστατευτεί αυτό το είδος αφού υπάρχουν μόνο, στην Ισπανία (αρκετά ζευγάρια) και στην Δαδιά, που έχει καταταχθεί ανάμεσα στους δέκα σπουδαιότερους και μεγαλύτερους βιότοπους της Ευρώπης. Η ενημέρωση που γίνεται στους αγρότες από τα προγράμματα προστασίας του W.W.F., με χρηματοδότηση της Ε. Ε., σε συνδυασμό με το δραστήριο Δασαρχείο Σουφλίου, τις κοινότητες Δαδιάς και Λευκίμμης, έχουν θετικά αποτελέσματα και ‘’πιάνουν τόπο’’ αφού όλοι οι ντόπιοι προστατεύουν τον βιότοπο, εν αντιθέσει με τους αγρότες και κτηνοτρόφους του Δέλτα Έβρου.

Το Οικοτουριστικό κέντρο ενημέρωσης στην θέση ‘’Λύπα’’ περιλαμβάνει ξενώνα 10 δωματίων δυναμικότητας 30 κλινών. Υπάρχει αναψυκτήριο -  εστιατόριο, εκθετήριο - κέντρο ενημέρωσης με μόνιμη έκθεση που γίνονται προβολές ταινιών και διαφανειών. Εκεί θα βρείτε ότι πληροφορίες χρειάζεστε, βιβλία για την περιοχή, τις διαδρομές, ακόμα και την διαμονή.  Οι γυναίκες του Αγροτοτουριστικού συνεταιρισμού Δαδιάς ‘’η γερακίνα’’ ζυμώνουν ακόμη φτιάχνοντας νόστιμες σπιτικές πίτες και άλλα εκλεκτά εδέσματα φτιαγμένα με παραδοσιακές συνταγές. Αρκετά ταβερνάκια στο χωριό σερβίρουν κοντοσούβλι και μεζεδάκια, με καλό τσίπουρο. Ενοικιάσεις Mountain για διαφορετική προσέγγιση στο δάσος 0554 32454, 32461.

Ο ασφαλτόδρομος, μόλις σε 9 χλμ. από το χωριό φτάνει στους Κατρατζίδες. Εκεί το δασαρχείο Σουφλίου φροντίζει την λειτουργία ενός οργανωμένου δασικού χώρου αναψυχής που προσφέρει δυνατότητες άθλησης, περιήγησης και υπαίθριας παρασκευής φαγητού. Κάτω από τα αιωνόβια δέντρα ο γυναικείος Αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός Δαδιάς λειτουργεί αναψυκτήριο – εστιατόριο. Συνεχίζοντας την διαδρομή φτάνετε στις Τρεις Βρύσες με τις δασικές εγκαταστάσεις που μπορούν να φιλοξενήσουν άτομα ή και ομάδες (λέσχες). Ολόκληρη η έκταση καλύπτεται από δάση Βελανιδιάς. Δίπλα βρίσκεται το εκτροφείο θηραμάτων με ζαρκάδια και λαγούς, και το καταπληκτικό ύψωμα Κελεμπέκ, στην κορφή του οποίου η Δασική υπηρεσία έχει το Πυροφυλάκιο - Παρατηρητήριο. Ο δρόμος οδηγεί έως εκεί. Ανεβείτε και εσείς στα 800 μέτρα του υψώματος και δείτε τα γύρω βουνά. Από το παρατηρητήριο το βλέμμα χάνεται στο Αιγαίο απ΄ την μια, και η κορυφογραμμή της Σάπκας με τον μυτερό της κώνο, το Σίλο στα 1065 μ υψ. η ψηλότερη κορυφή της περιοχής, απ’ την άλλη. Τα δάση στην περιοχή κρύβουν εκτός από βατούς δασικούς χωματόδρομους και εκπλήξεις όπως, πέρδικες, λαγούς, αλεπούδες, και σπανιότερα λύκους, αγριογούρουνα, αρκούδες. Info: Θυμηθείτε ότι το δασαρχείο έχει φτιάξει χώρους για ξεκούραση, όμως η φωτιά, και το κυνήγι, απαγορεύονται. 

Η προικισμένη από τη φύση και την Ιστορία περιοχή των Φερών είναι στηνπορεία σας, επιφυλάσσοντας σπάνιες εμπειρίες για τους ταξιδιώτες – επισκέπτες του Δέλτα. Στο νέο σχετικά Δημοτικό Τουριστικό Κέντρο (0555 24310) θα βρείτε έντυπο υλικό, και ανθρώπους που αναλαμβάνουν την διαδικασία εισόδου στο Δέλτα. Η διαδρομή παράλληλα με το παραέβριο δάσος ως το τέλος,  που επιβιβάζεστε στις πλάβες για την ξενάγηση στον υγρότοπο θα σας μείνει αξέχαστο. Θα δείτε την Λίμνη Νυμφών, το Νεραϊδότοπο, τις εκβολές του Έβρου, μικρές νησίδες, πολλά είδη πτηνών, και λίγο μακρύτερα την Αίνο, (το παλιό εμπορικό λιμάνι). 

Η κωμόπολη των Φερών με 7000 κατοίκους είναι από τις ανεπτυγμένες του νομού, ιδανική επιλογή για διαμονή (στην ευγενέστατη ‘’Ανθή’’). Συνδυάζει βόλτα στα πανέμορφα γύρω χωριά Μελιά, Κοίλα, Πέπλο, και σίγουρα (κατόπιν αδείας) στην γέφυρα των Κήπων Έβρου, που είναι και η πιο κοντινή έξοδος προς Τουρκία.  Κτισμένη στην θέση της παλιάς Βυζαντινής πόλης Βήρα με τον ιστορικό ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας (12^ος Αι.). Γύρω από τον Ι. Ναό υπάρχουν τα ερείπια της ομώνυμης μονής που ίδρυσε ο Ισαάκιος Κομνηνός το 1151, και τμήματα της οχύρωσης. Εσωτερικά εκπλήσσει ο μεγάλος, διάτρητος από παράθυρα, τρούλος, οι τέσσερις μικρότεροι, και οι τοιχογραφίες Κωνσταντινουπολίτικου εργαστηρίου. Περπατήστε στον ωραίο χώρο αναψυχής μέχρι το Βυζαντινό υδραγωγείο, στην είσοδο σχεδόν της πόλης και δείτε από κοντά τα εναπομείναντα λιθόκτιστα τόξα του. 

Γνωρίζοντας την μικρή κωμόπολη, περπατώντας στα σοκάκια της θα δείτε μια μικρή πινακίδα που γράφει ‘’προς Μουσείο’’. Το Λαογραφικό Μουσείο Φερών στην οδό Σμύρνης 20 είναι πράγματι ένα ξεσκόνισμα της μνήμης μας. Είναι σίγουρο ότι μπαίνοντας μέσα από την παλιά ξύλινη πόρτα, εκτός ότι θα μείνετε με το στόμα ανοιχτό, τα μάτια σας θα σας πλημμυρίσουν εικόνες από έναν κόσμο που χάθηκε. Πρόκειται για ένα παλιό ιδιόκτητο οίκημα μόλις 80 τ.μ. το οποίο οι ιδιοκτήτες του έχουν μετατρέψει με σεβασμό και φροντίδα στην αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του, σε κανονικό μουσείο. Με γυάλινες προθήκες για τις φορεσιές & τα ασημοζούναρα, γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη, εργαλεία από επαγγέλματα που σβήσανε. Ο αστυνομικός ιδιοκτήτης του Νίκος Γκότσης, λάτρης της λαογραφίας και της παράδοσης, έχει μαζέψει με απίστευτη υπομονή πάνω από 1700 γνήσια αντικείμενα που προκαλούν απορία στους νέους για την χρηστικότητά τους, και την μεγαλύτερη συλλογή κουδουνιών που είδατε ποτέ. 

Για όλο τον Έβρο, ιδιαίτερα όμως για τον Δήμο Φερών, αυτό το μοναδικό λαογραφικό μουσείο (0555 23214) αποτελεί στολίδι και πολιτιστική κιβωτό, που μέσα της φυλάσσεται η κληρονομιά του τόπου. Αν ο Δήμος μεριμνήσει έτσι, ώστε να βρεθεί μεγαλύτερος χώρος, τότε είναι βέβαιο ότι θα έχουμε να κάνουμε με έναν λαμπρό φάρο που θα φωτίζει εκτός την Εβρίτικη γη και ολόκληρη την Ελλάδα.

Σχεδόν δίπλα από την Αλεξανδρούπολη γυρνώντας ή πηγαίνοντας στις άλλες επαρχίες του νομού και σχεδόν πάνω στον κεντρικόΕ – 85 – Ε - 90 είναι το χωριό Λουτρός. Πριν προσεγγίσετε το χωριό βρίσκεται η Αρχαία Τραϊανούπολη. Η πόλη που ιδρύθηκε τον 2^ο αιώνα από τον Αυτοκράτορα Τραϊανό, αποτελούσε από τον 4^ο έως τον 13^ο αι. σημαντικό διοικητικό, στρατιωτικό και θρησκευτικό κέντρο της Θράκης και κόμβος της Εγνατίας οδού τμήματα της οποίας σώζονται μπροστά από την ‘’πύλη’’ και το τείχος της Τραϊανούπολης. Από τα ερείπια των τειχών σήμερα σώζονται ελάχιστα τμήματα. Αυτό που σώζεται ολόκληρο και δεσπόζει στον χώρο είναι η Χάνα το μεγαλύτερο κτίσμα με την σκεπή, σχεδόν στο κέντρο του αρχαιολογικού χώρου. Χρησίμευε, από το 1375 που κτίσθηκε από τον Γαζή Εβρενός πασά, σαν ξενώνας τόσο των ταξιδιωτών που διέσχιζαν την Εγνατία οδό, όσο και των ασθενών που έφταναν στις ιαματικές πηγές, στο εντυπωσιακό συγκρότημα λουτρώνων του 16^ου αι. 

Πρόσφατα απέναντι από τον χώρο της Τραϊανούπολης (5/8/98) εγκαινιάσθηκε το Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Έβρου με σκοπό την προστασία και ανάδειξη του υγροτόπου. Στο μοντέρνο κτίριο υπάρχουν θεματικοί πίνακες της ζωής στον υγρότοπο, αναλυτικοί χάρτες βιοτόπων, λιμνών, ενώ σύντομα θα εγκατασταθεί δίκτυο μετάδοσης εικόνας (Τηλεματική) από το Δέλτα κατ’ ευθείαν σε οθόνες του κέντρου ενημέρωσης. Οι προσπάθειες ευαισθητοποίησης των επισκεπτών επεκτείνονται σε εκδόσεις εντύπων, καρτών, αφισών με ‘’θέματα’’ παρμένα από τον υγρότοπο του Έβρου. Το Δέλτα και οι χώροι που ‘’προστατεύονται’’ είναι τεράστιοι. Με μια επίσκεψη και από εδώ, σε διαφορετικό σημείο από των Φερών, ο επισκέπτης αποκτά μια ολοκληρωμένη εικόνα του ανάγλυφου. Οι άνθρωποι που θέλουν να σας ξεναγήσουν στο Δέλτα είναι και εδώ, που ολοκληρώθηκε ένας μεγάλος κύκλος στον νομό και τις ακριτικές επαρχίες του. 

Δυο λόγια για τους Πομάκους
Λεπτοκαρυά, Μέγα Δέρειο, Σιδηροχώρι, Χλόη, Γονικό, Ρούσσα, Μικρό Δέρειο κ.α. Οι κάτοικοι αυτών των περιοχών είναι σε μεγάλο ποσοστό Πομάκοι, απόγονοι του Θρακικού φύλλου των Αγριάνων (ομώνυμο πομάκικο χωριό στο Διδυμότειχο). Εξακολουθούν να ζουν στα βουνά του Έβρου και της Ροδόπης, ζώντας κυρίως από την παραγωγή καπνών και κυρίως την υλοτομία. Οργανωμένοι σε συνεταιρισμούς με την καθοδήγηση του δασαρχείου καθαρίζουν τις περιοχές από τα γέρικα δέντρα το λύμα των οποίων εκμεταλλεύονται για να ακολουθήσει στην συνέχεια το πρόγραμμα αναδασώσεων.

Οι Οθωμανοί έως το τέλος της κυριαρχίας τους στην περιοχή θέλοντας να υπογραμμίσουν την καταγωγή των κατοίκων της ορεινής Ροδόπης τους αποκαλούσαν Αγριτζάν δηλαδή Αγριάνες χρησιμοποιώντας την ονομασία της ομώνυμης αρχαίας θρακικής φυλής των Αγριάνων που ήτανε εγκατεστημένοι στην Ροδόπη (Ξάνθη – Κομοτηνή) και στο Αγριτζάν καζασί  (περιοχή Αγριάνων). Οι Πομάκοι όπως επικράτησε να ονομάζονται δεν έχουν καμία βιολογική ή ιστορική σχέση με τους Οθωμανούς εποίκους οι οποίοι μετά την άλωση της πόλης το 1453 εγκαταστάθηκαν στο πεδινό τμήμα της Θράκης για να προωθήσουν τα σχέδια του σουλτάνου που ήθελε να διαφοροποιήσει την πληθυσμιακή κατάσταση της περιοχής. Νέες πόλεις ιδρύθηκαν (Γενισέα Ξάνθης), βυζαντινοί οικισμοί στις πεδινές περιοχές επεκτάθηκαν (Κομοτηνή), ενώ σπουδαίες Βυζαντινές πόλεις, όπως Ξάνθεια (Ξάνθη), Περιθεώριο, Μαρώνεια, έσβησαν. 

Ο τοπικός πληθυσμός της Θράκης αστικός και αγροτικός, αν και υπόδουλος, όχι μόνο επιβίωσε αλλά και αναπτύχθηκε  παραμένοντας προσηλωμένος στα μεγάλα Ορθόδοξα κέντρα της Κωνσταντινούπολης και της Θεσσαλονίκης. Με το πέρασμα του χρόνου έγινε ο βασικός ρυθμιστής της οικονομικής ζωής του τόπου, με το εμπόριο και τη γεωργία. Τομείς, που οι Οθωμανοί παραμελούσαν θεωρώντας ταπεινωτικές αυτές τις ενασχολήσεις.  παραμένοντας. Η γεωγραφική απομόνωση συνετέλεσε τα μέγιστα στην διατήρηση της παραδοσιακής αγροτικής οικονομίας που μένει ανέπαφη έως τα σήμερα. Ο ορεινός πληθυσμός των Πομάκων  αποκλεισμένος καθώς ήταν στην δυσπρόσιτη Ροδόπη, διατήρησε τα πανάρχαια ήθη και έθιμά του παρ’ ότι εξισλαμίστηκε τον 17^ο αι. (1656 – 1666). Απόδειξη για την χριστιανική καταγωγή τους θεωρούνται τα ερείπια εκκλησιών και νεκροταφείων που έχουν βρεθεί. Ολόκληρος αυτός ο πληθυσμός, αποκομμένος σχεδόν από τα ανεπτυγμένα αστικά κέντρα δεν κατάφερε ακόμη να εναρμονιστεί με τα άλλα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας στο θέμα της οικονομίας, και έτσι ο τόπος παραμένει κλειστός και σχεδόν αδιαπέραστος. Οι λιγοστοί δρόμοι που εξασφαλίζουν την επικοινωνία των Πομάκων με τις γύρω περιοχές δεν επαρκούν για να γεφυρωθεί το χάσμα με τον κορμό όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Θράκης.

Δυο λόγια για το Δέλτα Έβρου
Ο τόπος: Ο Έβρος με συνολικό μήκος 530 χλμ από τα οποία τα 205 χλμ είναι στο Ελληνικό έδαφος είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Βαλκανικής που εκβάλει στο Θρακικό πέλαγος. Στις κλειστές θάλασσες όπως η Μεσόγειος, δεν υπάρχει το φαινόμενο της παλίρροιας τόσο έντονα όπως στις ανοιχτές θάλασσες. Αυτό, σε συνδυασμό με τα ασθενή θαλάσσια ρεύματα συντελεί στο να μην απομακρύνονται από τις εκβολές των ποταμών κάθε είδους ιζήματα, λάσπη, φερτές ύλες. Το αποτέλεσμα, με το πέρασμα του χρόνου, είναι να σχηματίζονται χερσόνησοι και ο ποταμός να χωρίζεται πριν την εκβολή του, σε μικρότερους διαύλους & ρυάκια, που με τον καιρό πυκνώνουν από βλάστηση δημιουργώντας σιγά – σιγά τους υδροβιότοπους. Θάμνοι αρμυρίκια, φτελιές, κορομηλιές, λεύκες, καλαμιές, δεκάδες ζώα, πτηνά, και ερπετά ανάμεσά τους. Όλη η περιοχή είναι πάμπλουτη από πουλιά (έχουν καταγραφεί πάνω από 300 είδη) που ξεχειμωνιάζουν και αναπαράγονται, ή κάνουν στάσεις από τα πολυήμερα ταξίδια τους. 

Ο άνθρωπος: Από πολύ παλιά, οι Αλεξανδρουπολίτες κυνηγοί, και ψαράδες, πήγαιναν ανελλιπώς για ψάρεμα και κάθε φθινόπωρο για κυνήγι στο Δέλτα του Έβρου αφού ‘’έτσι έπρεπε’’. Συνήθειες δεκαετιών δεν εγκαταλείπονται έτσι απλά. Εξ’ άλλου τότε οι άνθρωποι δεν γνώριζαν την σπουδαιότητα του χώρου. Απλά πήγαιναν. Κυνηγούσαν χήνες – πάπιες που τις μαγείρευαν με εξωτικές συνταγές, αφού η Αλεξανδρούπολη από τότε ήταν σταυροδρόμι πολιτισμού και φυσικά γεύσεων. 

Μέχρι τη δεκαετία 1950 – 1960 τα πουλιά και τα ζώα που φώλιαζαν στο Δέλτα νόμιζαν ότι βρίσκονταν στον παράδεισο, εφ’ όσον ουδείς τα ενοχλούσε. Και πώς να γίνει αυτό, αφού η περιοχή ανάμεσα από τις Φέρες και την θάλασσα έμενε πλημμυρισμένη πολλούς μήνες παραμένοντας άβατη για τους ανθρώπους οι οποίοι συνέχιζαν σε άλλα σημεία να ψαρεύουν και να κυνηγούν.
Μετά το 1960 όμως τα πουλιά και τα ζώα που φώλιαζαν στο Δέλτα πήγαν πράγματι στον παράδεισο, αφού άρχισαν οι αλλαγές στην χρήση γης, οι αποστραγγιστικές εργασίες, οι εκχερσώσεις, η καταπάτηση, το άνοιγμα δρόμων, τα αντλιοστάσια, τα κανάλια με τα αναχώματα κάθε ύψους και πλάτους, οι καλλιέργειες που κάθε χρόνο επεκτείνονταν, η χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, δηλητηρίων έτσι …. χωρίς πρόγραμμα. Τα πουλιά σιγά – σιγά άρχισαν να στερούνται τους χώρους αναπαραγωγής που γνώριζαν, ενώ τα ζώα μην έχοντας που να πάνε συνωστίζονταν στους εναπομείναντες βιότοπους τόσο πολύ, που πλέον πατάνε και τις φωλιές των πουλιών, και αποψιλώνουν την βλάστηση της περιοχής. Η υποβάθμιση της περιοχής είναι γεγονός από το (1969), που οι  Γερμανοί ορνιθολόγοι Bauer & Muuller τονίζουν την ανάγκη άμεσης προστασίας του Δέλτα Έβρου. 

Η διοίκηση: Με ταχείς ρυθμούς (Φεβρουάριος 1971) η διοίκηση παίρνει μέτρα προστασίας και περιλαμβάνει το Δέλτα του Έβρου στους έντεκα προστατευόμενους από την συνθήκη Ραμσάρ υγροβιότοπους, χωρίς όμως να υπάρχει οριοθέτηση της περιοχής. Για να καταλάβουν οι ατίθασοι κυνηγοί, οι ψαράδες και οι κακοί καταπατητές με πόση σοβαρότητα αντιμετωπίζει η διοίκηση το θέμα, μετά από πενήντα οκτώ μήνες (25/12/1975) τίθεται σε ισχύ και στην χώρα μας η συνθήκη Ραμσάρ (χωρίς οριοθέτηση της περιοχής). Ένα ακόμα δυναμικό χτύπημα δόθηκε το 1980 στους κυνηγούς μετά από … μόλις πέντε χρόνια. Με μια ιστορική υπουργική απόφαση απαγορεύεται το κυνήγι σε ορισμένες περιοχές του χωρίς οριοθέτηση υγρότοπου. Ασήμαντη λεπτομέρεια αποτελεί ότι η απόφαση ανετράπη από τον αμέσως επόμενο υπουργό. Τελικά με μια αποφασιστική κίνηση ενάντια στα συμφέροντα, των καταπατητών, και στους παράνομα αλιεύοντες το δέλτα οριοθετήθηκε το 1996. Τώρα το μόνο που μένει είναι να συνταχθεί, σχετικό προεδρικό διάταγμα από αρμόδια επιτροπή του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. 

Το αποτέλεσμα: Έκτοτε, τίποτε δεν εμποδίζει τους απειθάρχητους να συνεχίζουν όπως εδώ και 36 χρόνια (1960 – 1996) την καταστροφή του Δέλτα Έβρου, τη λεηλάτηση των εδαφών του, που υποτίθεται ότι προστατεύονται από την συνθήκη Ραμσάρ και καμιά δεκαριά συμβάσεις – οδηγίες της Ε. Ε., συμφωνίες, σύμφωνα, δίκτυα, ιδιωτικούς & δημόσιους φορείς, κερδοσκοπικές και μη οργανώσεις. Το δέλτα κινδυνεύει εδώ και 40 χρόνια και χρειάζεται την υποστήριξη όλων μας, αναφέρουν τα φυλλάδια που μοιράζονται στους επισκέπτες. Φυσικά κανείς δεν είναι σε θέση να απαντήσει για όλα αυτά που ήδη χάθηκαν από τις νεώτερες γενιές, ούτε αναρωτιούνται ‘’τι κόσμο θα αφήσουμε στα παιδιά μας’’. 

Η διαπίστωση: Η διαφορά του τότε (1950) με το σήμερα, είναι στην συνείδηση … τότε υπήρχε, ενώ τώρα όλοι κουνάνε το κεφάλι τους αμφιβάλλοντας.

Επίλογος για τρία ταξίδια στον Έβρο (Αύγουστος 87, Ιανουάριος 95, Μάιος – Ιούνιος 99)
Ο άνθρωπος: Ακολουθώντας στην αρχή συνοριακές διαδρομές και κατόπιν το μυθικό ποταμό Έβρο στην Θράκη έως ότου φανεί το δέλτα, η θάλασσα του βόρειου Αιγαίου, το Θρακικό πέλαγος. Αποκάλυψη η Θρακική γη. Τα πάντα φαίνονται μεταξένια, ονειρικά, ενώ μια αίσθηση απόλυτη είναι του νερού. Οδηγώντας στη γη του Ορφέα σιγά – σιγά προσαρμόζεσαι σε μια πραγματικότητα εντελώς διαφορετική από ότι σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Για χιλιάδες χρόνια λαοί, θεοί, μύστες και ήρωες από την Μικρά Ασία περνούσαν τον ποταμό Έβρο φέρνοντας δυτικότερα, πρώτα στην Θράκη και ύστερα σε όλο τον Ελλαδικό χώρο, τις ιδέες τους, τις τελετουργίες τους, τα μυστικά και τον πολιτισμό τους. 

Ο τόπος: Κανένας φυσικός πόρος δεν είναι μόνο εκμεταλλεύσιμος, καμία γη δεν είναι υγιής όταν τρέφει μονάχα τον άνθρωπο και αυτό για μικρή μόνο περίοδο, μπροστά στον αχανή χρόνο που έκανε η φύση να δημιουργήσει αυτούς τους βιότοπους. Είμαστε Ευρωπαίοι αλλά και πολίτες του κόσμου, οι βιότοποι και η φύση της Εβρίτικης γης, το δέλτα του Έβρου, η Δαδιά, έχουν παγκόσμια σημασία και φυσικά δεν ανήκουν μόνο στον τοπικό πληθυσμό ή στους Έλληνες και την Ελλάδα αλλά σε όλη την ανθρωπότητα. Έτσι πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ: Στην Αλεξανδρούπολη δεκάδες επιλογές ξενοδοχείων. Προτιμήστε κάποιο που να διαθέτει πάρκινγκ, και μην αφήσετε επάνω το Tang Bag. Λουτρά Τραϊανούπολης ΠΛΩΤΙΝΙ 0551 61203, Φέρες ΑΝΘΗ055524201, Ορεστιάδα Ηλέκτρα 0552 23540, Δίκαια ΕΛΛΑΣ 0556 31252, Οικοτουριστικό Κέντρο Δαδιάς: Ξενάγηση 0554 32209, Διαμονή 32263.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: To Δημοτικό Αλεξανδρούπολης είναι ιδανικό 0551 26055, 28735. Τα δάση του Έβρου είναι πανέμορφα για σκηνή. Ρωτήστε όμως πρώτα, ειδικά στην Δαδιά και τους Κατρατζίδες. Όπου στήσετε φεύγοντας μην αφήσετε σκουπίδια.

ΦΑΓΗΤΟ: Ταβέρνες, Οινομαγειρεία, Ουζάδικα, θα βρείτε τα πάντα, στις πόλεις. Στα μικρά χωριά του οδοιπορικού υπάρχουν τα γνωστά καφεπαντοπωλεία με καφέ ή τσιπουρομεζέδες, σπέσιαλ ομελέτες, σαλάτες, κηπευτικά και αλμυρά τυριά ‘’ιδιωτικής’’ χρήσης ή για επισκέπτες. Στην Παραλία Αλεξανδρούπολης φρέσκο ψάρι, όστρακα, χταπόδι λιαστό, ‘’Κλαμάκι’’ 39169, Η Δήμητρα ‘’Διεθνές’’ 34434, ‘’Οστρακάδικο’’ 80814, ‘’το Νησιώτικο’’ 20202, Μέσα στην πόλη ‘’το Πέτρινο’’ 81404, ‘’το Χάνι’’ 37457, ‘’ο Νείλος’’.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Αστυνομία Αλεξανδρούπολης 0551 37352, Φερών 0555 23333, Διδυμότειχο 0553 22100 Α’ Βοήθειες Αλεξανδρούπολη 0551 25772, Σουφλί  0554 23233 Διδυμότειχο 0553 22011, Ορεστιάδα 0552 22222, Συνεργεία – Βουλκανιζατέρ: Αλεξανδρούπολη / Μακαρώνης Σίμος 0551 34645, 32537, Φέρες / Γκούσιου - Δαλάτση 0555 28829, Σουφλί / Αλατζιάς Δημήτριος 0554 22943, Ζάχος Τριαντάφυλλος 0554 23724, Διδυμότειχο / Καραλελέκης Στέφανος 0553 23448, Κωστάκης Πέτρος 0553 23613, Ορεστιάδα Στοϊκοτίδης Δημήτριος 0552 27110, Λινταράκης Δημήτριος 0552 25434, Κυπρίνος Τσομπάνη Ελένη 0556 22207, Νέα Βύσσα / Φιλιππίδης Νικόλαος 0552 71283.

ΧΡΗΣΙΜΑ: Αναζητήστε το βιβλίο ‘’Αλεξανδρούπολη’’. Θαυμάσια συγγραφική εργασία συνεργατών του δήμου, επί δημαρχίας Νίκου Κουκουράβα. ‘’Πολύκεντρο’’ Τυχερού 0554 41068, ‘’Εβρόραμα’’ Σουφλί 0554 24332, Μουσεία: Εκκλησιαστικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης 0551 26359, Ι. Μ. Κορνοφωλιάς 0554 51201, Ιστορικό Λαογραφικό Αλεξανδρούπολης 0551 28926, Λαογραφικό Διδυμοτείχου 0553 22316, 22154, Βυζαντινές εκκλησίες Κάστρου Διδυμοτείχου 0553 23960, Μουσείο Ιστορίας & Λαογραφίας Ορεστιάδας 0552 23786, Μουσείο Ελληνικού Μεταξιού Σουφλίου 0554 23700, Λαογραφικό Μουσείο Φερών 0555 23214.

ΔΕΛΤΑ ΕΒΡΟΥ: WWF Ελλάς Πρόγραμμα ταχείας παρέμβασης Έβρου 0551 22124, Τ.Ε.Δ.Κ. Νομού Έβρου 0551 27611, Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης 0551 28326, 26412. Αν θέλετε να δείτε ερωδιούς χωρίς άδειες & ταλαιπωρία ωρών από τους φαντάρους (που δεν φταινε) ή την 12^η μεραρχία (που προφανώς φταιει) πηγαίνετε κατ’ ευθείαν στο εκπληκτικό μουσείο χλωρίδας και πανίδας του δέλτα Έβρου 0551 26200 ή στο Τουριστικό Κέντρο Φερών 0555 24310 ή στο Κέντρο Ενημέρωσης Τραϊανούπολης 0551 61000, E – mail: '); document.write(addy70934); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. "> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΔΑΣΟΣ ΔΑΔΙΑΣ: Οικοτουριστικό κέντρο ενημέρωσης 0554 32263, Δασαρχείο Σουφλίου 0551 22221, 22656, Αγροτοτουριστικός συνεταιρισμός Δαδιάς ‘’η γερακίνα’’ 0554 32209, WWF 01 3610423, E – mail: '); document.write(addy60732); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. "> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 01 3811271, 3801167.

ΠΡΟΣΒΑΣΕΙΣ: Αλεξανδρούπολη - Αθήνα 880 χλμ, Από Θεσσαλονίκη 345 χλμ, για Ορεστιάδα προσθέστε 100 χλμ. Σε 43 χλμ από Αλεξανδρούπολη είναι τα ελληνοτουρκικά σύνορα (γέφυρα Κήπων), και η Κωνσταντινούπολη απέχει 300 χλμ (πάτε και με τραίνο). Από εδώ φεύγουν πλοία για Σαμοθράκη (δρομολόγια ΣΑΟΣ 0551 26721), νησιά  Ανατολικού Αιγαίου, Δωδεκάνησα (ΚΙΚΩΝ tours 0551 25338, 25455) και Κρήτη (Λιμεναρχείο 0551 26468).

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Όπου και να βρεθείτε δεν θα αντιμετωπίσετε έλλειψη. Σε όλες τις μεγάλες πόλεις όλες οι εταιρείες, στα χωριά Άβαντας 2, Αισύμη 3, Μικρό Δέρειο 1, Καστανιές, Δίκαια, Ορμένιο όλες οι εταιρείες.

ΧΑΡΤΕΣ: Ακριτική περιοχή, Σύνορα κοντά κλπ είναι οι συνηθισμένες δικαιολογίες της Γ.Υ.Σ. που παραμένει μακράν του ‘’ανταγωνισμού’’. Δίνουν αν τις ζητήσει Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ. Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Πεδίον Άρεως / 01 8842811. Αγοράστε 2 φύλλα 1:250.000, Αδριανούπολις – Ορεστιάς, Αλεξανδρούπολις & Αλεξανδρούπολις, Οι εκδόσεις Ζουμπουλάκη Μεσολογγίου 3, Αθήνα 01 3632704 έχουν μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση όλης της Θράκης. Νομός Έβρου σε κλίμακα 1:200.000 από τις εκδόσεις Ι. Ρέκου Κλεισθένους 15,  Αθήνα 01 3251564, Αγ. Μηνά 13, Θεσσαλονίκη 031 271063. 

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: ΛΕ.Μ.Εβρου 0551 28571, 81071, 33761, Moto Club Ακρίτες 0551 22103, 37722, ΛΕ.ΜΟΤ Σουφλίου: Μπουρουλίτης Νίκος 0554 23097, ΛΕ.Μ.Ορεστιάδας Τσιάμης Βασίλης 0944671694, 0552 27110.

Περισσότερες πληροφορίες για το Νομό Έβρου αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Θράκη / Χ. Μπακιρτζής – Δ. Τριαντάφυλλος / ΕΤΒΑ – ΕΟΜΕΧ Αθήνα 1989.
Αλεξανδρούπολη / Γεωργίου Α. Παναγιώτου / Δήμος Αλεξανδρούπολης 1992.
Βουνά και τόποι / Μ. Κοκου / Δήμος Αλεξανδρούπολης 1992.
Το τρένο στη Βόρειο Ελλάδα / Δημήτρη Παπαδημητρίου / Επτά Ημέρες 15/10/95.
Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια / Τεγόπουλος - Μανιατέας / Αθήνα 1997. 

 Ενδεικτική βιβλιογραφία εργασιών τόμου Β' 2000

Περισσότερες πληροφορίες για τα Βορειοδυτικά Άγραφα / Ανατολική Αργιθέα αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια / Τεγόπουλος - Μανιατέας / Αθήνα 1997.
Τα πέτρινα γεφύρια της Θεσσαλίας / Τ.Ε.Ε Τμήμα Θεσσαλίας 1995.
Απόστολου Σαμαρόπουλου / Οδηγός του νομού Καρδίτσας / Περιφερειακές εκδόσεις ‘’Έλλα’’ 1992.
Αννίτα Ν. Πρασσά / Τα Βραγγιανά της Καρδίτσας / Πολιτιστικός οργανισμός κοινότητας Βραγγιανών 1996.
Ιστορικό εύρεσης Εικόνας Θεοτόκου / Έκδοση φίλων Ιεράς Μονής Σπηλιάς Καρδίτσα 1997.
Χάρτης Αργιθέας / ΑΝΑΒΑΣΗ / Αθήνα 1997.

Περισσότερες πληροφορίες για Μυρόφυλο – Μοσχόφυτο – Πολυνέρι Τρικάλων αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Τρίκαλα - Καλαμπάκα - Πίνδος / Θεόδωρου Νημά / Θεσσαλονίκη 1987.
Το Μυρόφυλλο Τρικάλων / Δημήτρης Ράπτης /  Άρτα 1994.
Μεσοχώρα / Κώστας Μπαρούτας / Ηρόδοτος 1998.
Αναλυτικός Οδικός Χάρτης Ορεινού Χώρου Τρικάλων / Α. Σινάνης – Σ. Κούλιου / Έλλα / Λάρισα 1999.

Περισσότερες πληροφορίες για τα Γρεβενά (τα πέτρινα γεφύρια) αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Ηπειρώτικα Γεφύρια / Σπύρος Μαντάς / Λαϊκό Πολύπτυχο – Τεχνικές Εκδόσεις Α.Ε. / Αθήνα 1984.
Το γεφύρι  και ο Ηπειρώτης / Σπύρος Μαντάς / Λαϊκό Πολύπτυχο – Τεχνικές Εκδόσεις Α.Ε. / Αθήνα 1987.
Το Οδικό δίκτυο την εποχή του Αλή Πασά / Γ. Μακρής - Σ. Παπαγεωργίου /  Αγροτική Τράπεζα / Αθήνα 1990.
Μακεδονικά Γεφύρια / Γεώργιος Τσότσος / University Studio Press / Θεσσαλονίκη 1997.
Αναλυτικός Οδικός Χάρτης Γρεβενών /  Τ.Ε.Δ.Κ. - ΑΝΑΒΑΣΗ / Γρεβενά 1997.

Περισσότερες πληροφορίες για τα Ανατολικά Άγραφα / Αμάραντος – Μολόχα – Βράχα αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Απόστολου Σαμαρόπουλου / Οδηγός του νομού Καρδίτσας / Περιφερειακές εκδόσεις ‘’Έλλα’’ 1992.
Θεσσαλία / Νικολάου Γεωργιάδου / Έλλα / Λάρισα 1995.
Νομός Καρδίτσας / Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας.
Άγραφα / Χρήστος Μιλτ. Μηλίτση / Καρδίτσα 1997.
Χάρτης Ευρυτανίας – Λ. Πλαστήρα / ΑΝΑΒΑΣΗ / Αθήνα 1997.
Άγραφα / Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών / Καρδίτσα 1999.

Περισσότερες πληροφορίες για το Νομό Έβρου αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία:

Θράκη / Χ. Μπακιρτζής – Δ. Τριαντάφυλλος / ΕΤΒΑ – ΕΟΜΕΧ Αθήνα 1989.
Αλεξανδρούπολη / Γεωργίου Α. Παναγιώτου / Δήμος Αλεξανδρούπολης 1992.
Βουνά και τόποι / Μ. Κοκου / Δήμος Αλεξανδρούπολης 1992.
Το τρένο στη Βόρειο Ελλάδα / Δημήτρη Παπαδημητρίου / Επτά Ημέρες 15/10/95.
Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια / Τεγόπουλος - Μανιατέας / Αθήνα 1997.

Ταξίδια τόμος Β'
0300 καλοκαίρι 2000

Ασπροπόταμος Ελάτη Περτούλι Τρικάλων
Ιανουάριος 2000

 ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΙΚΟΣ ΑΠΟΠΛΟΥΣ Β’ 2000 (15255 λέξεις)

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο   Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο 

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΣ – ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑ

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΑΝΑΒΑΤΗ - ΣΥΝΕΠΙΒΑΤΗ

Κείμενο – Info : Άγγελος Σινάνης © 1996 – 2000 Ε-mail : '); document.write(addy56262); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. "> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

 

Σε τρία υποκεφάλαια θα αναφερθούν κατά σειρά, σημαντικά θέματα που κάνουν πιο άνετο, ασφαλή και ζεστό, τον τουρισμό-περιήγηση με μοτοσυκλέτα. Φυσικά θα διαβάσετε για χρήσιμα κατασκηνωτικά ‘’κόλπα’’ που θα εξασφαλίσουν, παραδεισένιες διακοπές, είτε σε οργανωμένο κάμπινγκ, είτε σε ορεινή, ελεύθερη, διαβίωση στο βουνό αντίστοιχα. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου υπάρχουν οι αντίστοιχες λίστες με τον εξοπλισμό αναβάτη συνεπιβάτη (λίστα Νο 1), τα απαραίτητα για κατασκήνωση (λίστα Νο 2), και λίστα με εργαλεία, ανταλλακτικά και αναλώσιμα (λίστα Νο 3) που θα φανούν χρήσιμα σε ταξίδι στην Ελλάδα ή την Ευρώπη. Επίσης Λίστα με Κατασκευαστές και Εισαγωγείς αυτών. 

Α’ υποκεφάλαιο: ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΕΝΔΥΣΗ -  ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΟΔΗΓΗΣΗΣ 

ΚΡΑΝΟΣ 

Πρώτο αυτονόητο μέλημα του μοτοσυκλετιστή είναι το κράνος. Τα τελευταία χρόνια πλήθος κράνη για όλες τις τσέπες, έχουν κυριολεκτικά κατακλύσει την αγορά, με αποτέλεσμα ο μέσος αγοραστής, να έχει μπερδευτεί, κυρίως από τις τιμές και τα ...χρώματα. Υπάρχουν  τεσσάρων ειδών κράνη. Τα – ανοικτά, open face ή Jet - αυτά που λέμε μισά (και είναι) - κλειστά ή full face - αυτά που καλύπτουν όλο το κεφάλι, τα - enduro - αυτά που έχουν το μακρύ γείσο που εμποδίζει τις λάσπες, και τα χώματα, του προπορευόμενου αναβάτη να φτάσουν στο πρόσωπο και συνήθως οι αναβάτες τους, τα συνδυάζουν με ανάλογα γυαλιά, και τέλος αυτά με αναδιπλούμενο τμήμα σιαγόνας. Τα πιο διαδεδομένα (πολύ σωστά) είναι τα κλειστά (full face), ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι πωλήσεις αυτών με το αναδιπλούμενο τμήμα σιαγόνας που βολεύουν, ειδικά σε συνθήκες ταξιδιού. 

Όλες οι εταιρίες εφοδιάζουν τα κράνη τους, τουλάχιστον με αυτόματο κούμπωμα,  ρυθμιζόμενο ιμάντα, αντιχαρακτική, αντιθαμβωτική ζελατίνα, και πληθώρα συστημάτων αερισμού, τουλάχιστον 2 σημείων. Το υλικό κατασκευής ποικίλει, από polycarbonate, σχετικά φθηνό (35.000 - 70.000) έως carbon - kevlar , fiber - kevlar, ακριβό (100.000, 200.000). Βέβαια οι έννοιες ακριβό - φθηνό χάνουν το νόημά τους, αν σκεφτούμε ποιο μέρος του σώματός μας ,προστατεύει. Με την ποικιλία από κράνη, κερδισμένος είναι ο καταναλωτής, που έχει να διαλέξει πολλά, καλά κράνη και σε τιμές, και σε ποιότητες.  

Βασικές αρχές για την επιλογή κράνους, είναι: 1. Η καλή ποιότητα κατασκευής, 2. η σωστή εφαρμογή σε όλο το κεφάλι, 3. οι ευκολίες που προσφέρει, π.χ. το αναδιπλούμενο εμπρός τμήμα, βολεύει ιδιαίτερα όσους φορούν γυαλιά ή όσους φωτογραφίζουν συχνά, 4. το σύστημα εξαερισμού να είναι λειτουργικό. Δευτερεύοντα αλλά για πολλούς σημαντικά, είναι η ευκολία με την οποία ‘’κουμπώνει’’ όταν φοράτε γάντια, ή πόσο εύκολο είναι να ‘’ανοίξετε’’ τη ζελατίνα αντίστοιχα, αν υπάρχει το ειδικό κάλυμμα για την μύτη (δεν θολώνει η ζελατίνα). Ιδιαίτερο βάρος δώστε στην ύπαρξη ανταλλακτικών, καιαντιθαμβωτικής ζελατίνας σε καλή τιμή. Είναι παράπτωμα να αγοράσετε οποιοδήποτε κράνος, χωρίς να ρωτήσετε αν υπάρχουν ανταλλακτικά. Μετά την αγορά φροντίστε το, και ποτέ μην το καθαρίσετε με αλκαλικές ουσίες, παρά μόνο με ζεστό νερό εξωτερικά, και ειδικό σπρέι καθαρισμού εσωτερικά.  

ΕΝΔΥΣΗ – ΓΑΝΤΙΑ 

Πολλές απόψεις υπάρχουν για τα ρούχα αλλά... Οι δύο βασικές κατηγορίες είναι τα προσωπικά, μπλούζες, τζιν, κοντά παντελονάκια, μαγιό, κ.λ.π,  και τα απαραίτητα για την οδήγηση, δερμάτινα μπουφάν, παντελόνι, κράνος, γάντια, μπότες, κάλτσες. Σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες που ο καθένας έχει, προσαρμόζει και το τι προσωπικά ρούχα ή  προσωπικά είδη θα πάρει μαζί του στο ταξίδι.  

Για τα προσωπικά ρούχα: του οδηγού και του συνεπιβάτη αντίστοιχα, καθοριστικός παράγοντας είναι, τα κύρια χαρακτηριστικά του τόπου περιήγησης, και η εποχή. Καλοκαιράκι στην Ελλάδα είναι γεγονός ότι κάνει....ζέστη, φυσιολογικό λοιπόν είναι να διαλέξουμε ρούχα ελαφρά, ανοιχτόχρωμα, τουλάχιστον όταν δεν οδηγούμε. Όταν όμως σχεδιάζουμε μακρινό ταξίδι, στην Σκανδιναβία πρέπει να διαλέξουμε ρούχα ζεστά, μάλλινα μια που το καλοκαίρι εκεί κάνει κρύο!!

Τι εποχή θέλουμε να ταξιδέψουμε; Χειμώνα ή Καλοκαίρι; Στην Ελλάδα τον χειμώνα κάνει αρκετό κρύο, στην Αίγυπτο – Συρία Ιορδανία είναι πιο ζεστά, και στην Αυστραλία έχουν καλοκαίρι.

Τα προσωπικά είδη του οδηγού και του συνεπιβάτη αντίστοιχα χωράνε σε ένα μικρό τσαντάκι με φερμουάρ. Ξυριστικά, οδοντόπαστα, nivea για τα χέρια, liposan για τα χείλη, σαπούνι σε ειδική ‘’Greek Army’’ θήκη , σφουγγάρι, χτένα, ψαλιδάκι για τα νύχια.

Απαραίτητα ρούχα ασφαλούς οδήγησης Αναβάτη – Συνεπιβάτη: Dainese, Uvex, Glover, Spyder, Wintex, Colori, Sinisalo, Frank Thomas, Krawhel, Belstaf, όλες οι επώνυμες εταιρίες έχουν να δείξουν κάτι, από καλό έως άριστο στα δερμάτινα, και τα τελευταία 10 χρόνια, στα συνθετικά μπουφάν και τα παντελόνια από ‘’εξωτικά’’ υλικά που εξασφαλίζουν τρομερή αντοχή σε άσχημες καιρικές συνθήκες, και τυχόν πτώσεις. Επίσης, στα τελευταίας γενιάς συνθετικά μπουφάν μας προέκυψε η δυνατότητα ‘’ρυθμίσεων’’ σε μανίκια, μέση, λαιμό, που βοηθούν στη σωστότερη εφαρμογή.  Ταυτόχρονα έχουν προσιτές τιμές, (80.000 - 150.000 – με εσωτερική επένδυση - fleece) πάντα συγκριτικά με τα δερμάτινα (120.000 - 180.000).

Από τα υλικά αυτά τα πιο γνωστά είναι  Gordura, Tactel, Polyamid, Ceramic, και οι προδιαγραφές της Ε.Ε. prEN 1621 – I. Οι ολοκληρωμένες προτάσεις των εταιριών, όταν συνδυάζονται με μια από τις μεμβράνες Memotex, Goretex, Powertex, Dermizax, Ceplex, Sympatex, Triplepoint, εξασφαλίζουν ζέστη, και πλήρη αδιαβροχοποίηση, σε καταρρακτώδη βροχή. Υπάρχουν προδιαγραφές που φτάνουν τις έξι ώρες με ταχύτητες από 110 - 160 χλμ την ώρα!! Τα δερμάτινα μπουφάν και παντελόνια με Goretex, Powertex, είναι επίσης αδιάβροχα, ενώ χωρίς τις συγκεκριμένες μεμβράνες αντέχουν στην βροχή περίπου μία ώρα. Το παλιό γνωστό σε όλους πλαστικό αδιάβροχο με ή χωρίς επένδυση (8.000 - 25.000) ή τα νέα με εξωτικά υλικά (17.000 - 35.000) αποτελούν πιο οικονομικές λύσεις ώστε να εξασφαλιστεί αδιαβροχοποίηση.

Τα fleece ή τα ισοθερμικά εσώρουχα είναι μια άλλη ειδική κατηγορία ρούχων που είναι απαραίτητη στον μοτοσικλετιστή (20.000 - 60.000) πλήρες σύνολο. Συνήθως χωρίζονται σε κατηγορίες - διαβαθμίσεις - ανάλογα την χρήση που τα θέλετε, από φθινόπωρο μέχρι βαρύ χειμώνα. Polartec 200 – 300 – 1000, Aleutian 255, Gore windstopper, Polartec, Polarlite κ.λ.π. Χαρακτηριστικό τους είναι η μαλακή, χνουδάτη και ζεστή αίσθηση που δίνουν, καθιστώντας τα ιδανικά για χειμωνιάτικη χρήση.

Κάτι που απαραιτήτως, συνοδεύει τον εξοπλισμό ασφαλούς οδήγησης, χειμώνα, καλοκαίρι, είναι τα γάντια. Και εδώ η σύγχρονη τεχνολογία των επώνυμων εταιριών έχει βάλει το χέρι της, καλύπτοντας και τους πιο απαιτητικούς αναβάτες. Προτιμήστε κατά την αγορά τους να καλύπτεται τουλάχιστον, η απαίτηση της αδιαβροχοποίησης, η καλή εσωτερική επένδυση, και οι ενισχύσεις Kevlar. Καλό είναι στα μακρινά ταξίδια να έχετε ένα ζεύγος, κοντά δερμάτινα γάντια (10.000- 18.000), και ένα δεύτερο ζεύγος (μακριά) πλήρως αδιάβροχα με κόστος 25.000 - 30.000. Το υλικό κατασκευής παίζει σημαντικό ρόλο στο κόστος αλλά και στην μακροβιότητα. Προτιμείστε αυτά που έχουν συνδυασμό υλικών και εσωτερικά μεμβράνη, που τα αδιαβροχοποιεί πλήρως. 

ΜΠΟΤΕΣ 

Aπαραίτητες τόσο για την ασφάλειά σας όσο και για το κρύο. Στα μικρά η μεγάλα ταξίδια το πρώτο ευαίσθητο σημείο του σώματος που συνήθως κρυώνει ή τραυματίζεται είναι τα άκρα. Λανθασμένα επικρατεί η αντίληψη ότι τις μπότες τις φορούν οι αγωνιζόμενοι ή μόνο αυτοί που αγαπούν την σπορ οδήγηση. Αν θέλετε να κάνετε ξεκούραστο, ασφαλές και ζεστό ταξίδι, πρέπει να τις κατατάξετε στον βασικό σας εξοπλισμό.  

Πως τις διαλέγετε: Κανένα εργοστάσιο, ειδικά τα επώνυμα, δεν θα διακινδύνευε να διαθέσει στην αγορά άχρηστες ή κακοσχεδιασμένες μπότες. Ο ανταγωνισμός και σε αυτή την περίπτωση λειτούργησε υπέρ του καταναλωτή. Όλες οι εταιρίες ερευνούν για νέες καινοτομίες, που επιδρούν ευεργετικά στην άνεση, την ασφάλεια, ενίοτε και στην τσέπη του καταναλωτή. Αυτό που διαφέρει, και γίνεται εύκολα αντιληπτό είναι η χρήση της μπότας. Για πιο λόγο την κατασκευάσανε. Για τουριστική χρήση ή για αγωνιστική; Το 80% της παραγωγής όλων των εργοστασίων είναι δερμάτινες που αποδεδειγμένα έχουν μεγαλύτερη αντοχή. Υπάρχει και η λύση της Gordura, υλικό σίγουρα πιο ελαφρύ και εύκαμπτο από το δέρμα, που δεν κουράζει αν  περπατήσετε με αυτές. 

Εδώ προστίθεται και ο παράγοντας επένδυση αφού άλλες έχουν δέρμα και άλλες συνθετικό υλικό που είναι μεν πιο ζεστό, αλλά φθείρεται πιο γρήγορα. Εσείς πρέπει σαν καταναλωτές να βρείτε τον ιδανικό συνδυασμό ανάλογα με τα χρήματα που διαθέτετε, και κυρίως πώς σκοπεύετε να τις χρησιμοποιήσετε. Οπωσδήποτε όμως πρέπει να διαθέτουν ειδικές αντιολισθητικές σόλες και ενισχύσεις σε ευαίσθητα σημεία, όπως είναι οι αστράγαλοι, η κνήμη, τα δάκτυλα. Αν είναι δε, και κολλημένες και ραμμένες τόσο το καλύτερο. Μαζί με τις μπότες πρέπει απαραίτητα να προμηθευτείτε και καλές ορειβατικές ή ισοθερμικές κάλτσες έτσι ώστε να είναι δύσκολο (όχι αδύνατο όμως) να κρυώσουν τα δάκτυλα.  

Οι ίδιες εταιρίες που κατασκευάζουν μπότες, παράλληλα φτιάχνουν και μποτάκια με τα ίδια χαρακτηριστικά (αδιάβροχα, αντιολισθητικές σόλες κ.λ.π.) εξ’ ίσου χρήσιμα για κίνηση στην πόλη ή κοντινές εκδρομές, λειτουργικά,  πιο άνετα, βολικά και εμφανίσιμα φοριούνται και στην εργασία, πιάνουν λιγότερο χώρο στις βαλίτσες, και φυσικά έχουν χαμηλότερη τιμή. Μοναδικό ευαίσθητο σημείο τους, το μικρό ύψος που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη σε περίπτωση ατυχήματος. Πολύ άνετα και ζεστά είναι επίσης και τα ορειβατικά μποτάκια (διευθύνσεις καταστημάτων υπάρχουν στον κατασκηνωτικό εξοπλισμό), που υπάρχουν στην Ελληνική αγορά. Πλεονέκτημά τους ότι κατασκευάζονται από υλικά αδιάβροχα και η εσωτερική τους επένδυση κρατά τα πόδια σταθερά ζεστά. Οι σόλες τους έχουν βαθιά αυλάκια, κάτι που επιτρέπει την πολύωρη πεζοπορία, ακόμη και σε λασπώδη ή χιονισμένα εδάφη. Μειονέκτημα τους το πολύ υψηλό κόστος, η μη ύπαρξη ενίσχυσης στον αστράγαλο ή στο σημείο τριβής με τον λεβιέ ταχυτήτων με αποτέλεσμα να φθείρονται ευκολότερα από τα αντίστοιχα δερμάτινα. 

Στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια ποικιλία προϊόντων, δεκάδες καταστήματα, και πολλοί εισαγωγείς εξοπλισμού & ένδυσης για την ασφαλή οδήγηση. Στην Ευρώπη δεν παρατηρείται κάτι τέτοιο. Τρεις – τέσσερις εταιρείες άλλα τόσα καταστήματα που βρίσκεις τα πάντα και αυτό είναι. Είμαστε τυχεροί κατά μια άποψη. Η άλλη άποψη αναφέρει ότι κατά την αγορά, δεν υπάρχει σωστή ενημέρωση του καταναλωτή – μοτοσυκλετιστή, και δεύτερο, λίγοι εισαγωγείς γνωρίζουν τις πραγματικές δυνατότητες των ειδών που εισάγουν και εμπορεύονται. Αυτός ο συνδυασμός έχει κάνει τον Έλληνα καταναλωτή να είναι δύσπιστος ακόμη και για κορυφαία ονόματα του χώρου. 

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ - ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ 

ΔΕΡΜΑΤΙΝΑ ΜΠΟΥΦΑΝ – ΠΑΝΤΕΛΟΝΙΑ 

Για να καθαρίσετε και να συντηρήσετε τα δερμάτινά σας σε καλή – άριστη κατάσταση πρέπει μετά από κάθε χρήση να το περνάτε στα γρήγορα με μαλακό καθαρό πανί βουτηγμένο σε κρύο νερό με ξύδι!! Αφήστε το λίγο να στεγνώσει και όποια μέρα έχετε χρόνο περάστε το με την κατάλληλη αλοιφή συντήρησης – αδιαβροχοποίησης. Για τον καθαρισμό του μην χρησιμοποιείτε ποτέ χημικά. Για τα μπουφάν Gordura και άλλων υλικών οι οδηγίες με μικρές διαφορές είναι ίδιες σχεδόν για όλα. Δεν πρέπει να πλένονται στο πλυντήριο παρά μόνο στο χέρι, με νερό έως 30^ο C. Δεν σιδερώνονται και δεν ‘’σηκώνουν’’ στεγνό καθάρισμα. Απόδειξη γι΄ αυτό, είναι το γεγονός ότι στην Γερμανία αλλά και στην Ελλάδα πρόσφατα, άνοιξαν τα πρώτα OKO Express καθαριστήρια ειδικά για μπουφάν με ‘’εξωτικά’’ υλικά κατασκευής. Κάθε φορά που πλένονται, καλό είναι να τα περνάτε με το ειδικό σπρέι αδιαβροχοποίησης.  

ΔΕΡΜΑΤΙΝΕΣ ΜΠΟΤΕΣ – ΜΠΟΤΑΚΙΑ 

Συντηρούνται όταν σχεδόν μετά από κάθε χρήση καθαρίζονται από λάσπες και σκόνες. Μια αλοιφή λίπους τα συντηρεί και φαίνονται πάντοτε καινούργια. Μετά από βροχερό ταξίδι ανεξάρτητα αν είναι ή όχι αδιάβροχα, τοποθετήστε μέσα λίγο μπαμπάκι ή εφημερίδες, για να ‘’τραβήξει’’ την υγρασία. Αυτά που είναι κατασκευασμένα με Goretex ή Sympatex πρέπει να τα καθαρίζετε με σκέτο νερό και απλά να τα αφήνετε να στεγνώνουν όχι κοντά σε πηγή θερμότητας γιατί στραβώνουν. Δεν ισχύει το ίδιο για αυτά που είναι κατασκευασμένα από Gordura που χρειάζονται μετά το καθάρισμα σπρέι αδιαβροχοποίησης.  

Info: Αν το κράνος που αγοράσατε δεν διαθέτει αντιθαμβωτική ζελατίνα βάλτε στην υπάρχουσα αντιθαμβωτικό αυτοκόλλητο.
Info: Καθάρισμα ρούχων & όχι μόνο: Clip Τσιάβου, Λ. Ηλιουπόλεως 80, Υμηττός 01 9760659, Ειδικοί Καθαρισμού,  Κουκάκι 01 9216042, DIRTY wash, Βούρβαχη 5, Ν. Κόσμος 01 9244007
Info: Μην φυλάτε τα αδιάβροχα βρεγμένα, γιατί χαλάνε, μουχλιάζουν, βγάζουν ρίζες… κ.λ.π.
Info: Κάλτσες με θερμική επένδυση Thermastat με ενισχύσεις. Skourtas Shops Καλλιρρόης 30, 01 9249350.
Info: Κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης VICAN FARM Ν. Αναγνωστάκης Ε.Ε. 01 2848001-5, 031 861156.
Info: Κάλτσες Dispan με ενισχύσειςγια αντοχή στην καταπόνηση.Πειραιώς 118 & Μεγάλου Βασιλείου 01 3477847,  3463554 www.actionsport.net/dispan
Info: Κάλτσες υψηλής τεχνολογίας, θερμομονωτικές Fox River.Touris Α.Ε. Αμαλιάδος 7 Νέα Κηφισιά 01 8076415.
Info: Εγγυημένη επιδιόρθωση δερμάτινων ρούχων: Posto Pelle: Εμμανουήλ Μπενάκη 28 & Ακαδημίας 01 3640 488 Αθήνα, Ηλιόπουλος Αναστάσιος Σύρου 13 Κυψέλη.
Info: Εγγυημένη επιδιόρθωση για μπότες & μποτάκια: ‘’Βορονόφ’’ Μενάνδρου & Αναξαγόρα Ομόνοια.
Info: Για ότι φερμουάρ σας χαλάσει ανεξαρτήτως σχεδίου, πλάτους, μήκους, χρώματος περάστε από τον κ. Βασιλόπουλο στην ‘’φωλιά των φερμουάρ’’ Ευριπίδου 9, Πλατεία Κλαυθμώνος. 

ΛΙΣΤΑ Νο 1: Εξοπλισμός Ασφαλούς Οδήγησης - Αναβάτη – Συνεπιβάτη 

1.     Κράνη και σπρέι antifog / για την ζελατίνα.
2.     Μπουφάν & παντελόνι Gordura ή Δέρμα / Αν προβλέπετε πολύ βροχή, προτιμήστε τα 100% αδιάβροχα Gordura) σε άλλη περίπτωση η αδιάβροχη φόρμα είναι απαραίτητη.
3.     Ζώνη & τσαντάκι μέσης.
4.     Γάντια αδιάβροχα, με αδιάβροχο κάλυμμα έξτρα & ένα 2^ο ζευγάρι  οπωσδήποτε.
5.     Μπότες αδιάβροχες & γκέτες.
6.     Ισοθερμικά εσώρουχα (φανέλα - σκελέα) & κάλτσες  / προτιμήστε ορειβατικά.
7.     Πουλόβερ ή πουκάμισο / αν ταξιδέψετε βόρεια προτιμήστε 2 πουλόβερ – κανένα πουκάμισο.
8.     Προσωπικά είδη καθαριότητας (πετσέτα πάρτε την μικρότερη) Σαμπουάν στα μικρά πλαστικά μπουκαλάκια με πώμα ασφαλείας.
9.     Γενικά είδη 1 / 1 Παντελόνι για την βραδινή έξοδο, 1 φόρμα, εσώρουχα, μποτάκια (για Ευρώπη).
10.  Γενικά είδη 2 / 1 Παντελόνι για την βραδινή έξοδο, 1 σορτς, εσώρουχα, μαγιό, παπούτσια,  σαγιονάρες, (για Αντίπαρο). 

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΑΝΑΒΑΤΗ ΣΥΝΕΠΙΒΑΤΗ

ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

Alpinestars, Dane : Difi, Oldenburger Str 65, + 26316 Varel.

Β’ υποκεφάλαιο: ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ - ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΟ - ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ  

Η Ελλάδα έχει προσόν της ηλιοφάνειας, γύρω στις 3.000 ώρες ετησίως, τις υπολογίζουν οι ειδικοί. Οι ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο εκτιμούν δεόντως κάθε καλοκαίρι αυτόν το προσόν. Ειδικά οι μοτοσυκλετιστές που τους συναντάμε παντού. Οι έλληνες ομότιτλοι, κάθε καλοκαίρι, όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, ξεχύνονται στους ευρωπαϊκούς αυτοκινητόδρομους ανακαλύπτοντας συνεχώς την χαρά των καινούργιων τόπων, των διαφορετικών συνηθειών, βιώνοντας αλλιώτικες παραδόσεις και συμπεριφορές.  

Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη το καλοκαίρι, και στην Ελλάδα όλες τις εποχές, υπάρχει ένα υποτυπώδες πρόγραμμα που διαφοροποιείται ανάλογα τα περιστατικά, τους ανθρώπους ή τον τόπο που θα συναντήσετε. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει (ή θα έπρεπε) και με τον εξοπλισμό που φορτώνεστε – για την ακρίβεια - που φορτώνεται η μοτοσυκλέτα σας. Υπάρχουν ορισμένοι κανόνες που διαφοροποιούνται και ακολουθούνται, άλλες φορές ευλαβικά, άλλες χαλαρά. Αποτελεί κοινό μυστικό πλέον, ότι χρειάζεστε έναν βασικό κατασκηνωτικό και ταξιδιωτικό, εξοπλισμό, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της χώρας και του κλίματος που έχει. Ο χειμώνας π.χ. είναι δύσκολος στην Ευρώπη, αλλά πολλές φορές και στην Ελλάδα, έχοντας ιδιαιτερότητες που πρέπει να τις πάρετε σοβαρά υπ’ όψη σας, για να μην βρεθείτε  θεατές σε κάτι που δεν σκηνοθετήσατε.  

Ο εξοπλισμός του μοτοσυκλετιστή κρίνεται αποκλειστικά από το πόσο λειτουργικός είναι. Αρχίζοντας από την σκηνή η οποίαθα πρέπει να είναι ελαφριά - 2.5 - 4 - κιλά με μικρό μέγεθος και δύο εισόδους, για περισσότερη δροσιά. Φροντίστε να έχει ‘’διχτάκι’’ για να μένουν απ’ έξω τα ανεπιθύμητα μυγάκια, κουνούπια κ.λ.π. Προτιμήστε σκηνές που οι ‘’μπανέλες’’ τους κουμπώνουν με κλιπ π.χ. Vaude ή Salewa για να στήνονται - ξεστήνονται εύκολα. Τα πασσαλάκια τις περισσότερες φορές είναι για γέλια, στραβώνουν, σπάνε με την παραμικρή πίεση. Κρατήστε  τα λοιπόν στο σπίτι, και προμηθευτείτε πασσαλάκια σε σχήμα σταυρού που καρφώνονται παντού και παρά το ελάχιστα περισσότερο βάρος κάνουν σωστή δουλειά. Αν επιλέξετε σκηνή με λεπτό ‘’πάτωμα’’ αγοράστε κατ’ ευθείαν ένα μεγάλο κομμάτι πλαστικό, για να το στρώνετε στο έδαφος, κάτω απ’ την σκηνή. Και το ‘’πάτωμα’’ δεν κινδυνεύει να σκιστεί από πέτρες ή κοφτερά αγκάθια, και η υγρασία μένει έξω.  

Στην αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία, (και τιμές) αρχίζοντας από φθηνές καλοκαιρινές (25.000 - 40.000) και φτάνοντας στις ειδικές ορειβατικές (100.000 - 180.000). Οι καλές κοστίζουν αρκετά χρήματα, γι’ αυτό να εξετάσετε πρώτα τις δικές σας ανάγκες, και μετά να διαλέξετε. Δεν είναι κατάλληλη, παρ’ όλο που είναι γερή, φθηνή και θα την έχετε χρόνια, μια σκηνή καλοκαιρινή, από ύφασμα ή λεπτό πλαστικό, για να ταξιδέψετε καλοκαίρι στην Σκοτία ή την Νορβηγία, αφού είναι χρονοβόρα στο στήσιμο και το μάζεμα, ενώ στην παραμικρή βροχή, θα ‘’μπάσουν’’ νερό οι ραφές και εσείς θα αισθάνεστε ..ψάρι. Ούτε φυσικά είναι χρήσιμη μια σκηνή σχεδιασμένη για χειμερινή διαβίωση στους πάγους, και να στήνεται στην Αντίπαρο κάτω από τον καυτό ήλιο.  

Το ίδιο ισχύει και για τον υπνόσακο. Ανάλογα τις θερμοκρασίες του τόπου που θα ταξιδέψετε. Για όλους όμως υπάρχουν ειδικά καλύμματα (bivisack)  που τους αδιαβροχοποιούν και βελτιώνουν τις προδιαγραφές τουλάχιστον κατά 5^ο C. Σε περίπτωση που κοιμηθείτε έξω χωρίς σκηνή, φροντίστε να εφοδιαστείτε. Επίσης υπάρχουν θήκες με ιμάντες που συμπιέζουν τον όγκο του εξοικονομώντας πολύτιμο χώρο. Εσείς πρέπει να διαλέξετε κάποιον ελαφρύ με ένα ποσοστό πούπουλου από 70 / 30 έως 90 / 10 (όπου 70 πούπουλο & 30 μικρά φτερά) σε όσο μικρότερη συσκευασία γίνεται. Στην Ελληνική αγορά υπάρχουν οι καλοί Salewa, Karrimor, Vaude 30.000 - 70.000. Επιλέξτε αυτόν που καλύπτει θερμοκρασίες από - 5^ο C  έως + 24^ο C , για να έχετε ένα πολύ ζεστό, και άνετο βράδυ όπου και να ‘’στήσετε’’. Αρκετοί μοτοσυκλετιστές παρά το μεγάλο βάρος έχουν μαζί τους φουσκωτό στρώμα. Καλή λύση, ειδικά αν υπάρχει πρόβλημα μέσης και ταξιδεύετε στην Ελλάδα, όμως ακριβώς λόγω βάρους, αποφύγετε το εάν ταξιδεύετε στο εξωτερικό. Προτιμήστε να έχετε μαζί σας ’’κάριματ’’ (12.000 - 25.000) που είναι ασύγκριτα πιο ελαφρύ, και πιάνει μικρότερο χώρο.  

Στον ταξιδιωτικό – κατασκηνωτικό εξοπλισμό περιλαμβάνονται και τα μαγειρικά σκεύη. Στα καταστήματα με ορειβατικά υπάρχουν πολλά είδη που πραγματικά σας λύνουν τα χέρια μαγειρεύοντας με όλες τις καιρικές συνθήκες. Για να μην ‘’ψηθείτε’’ εσείς αντί να μαγειρευτεί το φαγητό θα πρέπει να έχετε μαζί σας ένα καμινέτο με φιάλη βουτανίου ή καλύτερα την ‘’πολυσυσκευή’’ Epigaz με φιάλη Βουτανίου – προπανίου που γίνεται και λάμπα για το βράδυ! Ο μαγειρικός εξοπλισμός περιλαμβάνει οπωσδήποτε το διάσημο ‘’σετ φαγητού δύο ατόμων’’ με ποικιλία σκευών για πολλές χρήσεις, μαχαίρι ή σουγιά, κουτάλι, πιρούνι. Προτιμήστε όμως, ή πολύ καλό αλουμινίου ή το κατά πολύ ακριβότερο ανοξείδωτο που το πληρώνετε όμως μια φορά. Και τα δύο έχουν αντικολητικό τηγάνι που φτιάχνει τα πιο νόστιμα πρωινά του κόσμου. Για τον καφέ το πρωί φροντίστε να έχετε μαζί σας μπρίκι ή αρκεστείτε στην τσαγιέρα που όλα τα καλά σετ φαγητού διαθέτουν. Στο κάμπινγκ γενικά θα σας χρειαστεί μια μικρή ανοξείδωτη σχάρα και δυο – τρεις ανοξείδωτες μικρές σούβλες για να ψήνετε κομμάτια κρέας ή λουκάνικα.

Info: Στα περισσότερα σούπερ Μάρκετ υπάρχουν πολλά μπαχαρικά μαζί (ρίγανη, δεντρολίβανο, αλάτι, πιπέρι κ.τ.λ.), σε βολική στρογγυλή συσκευασία με πώματα ασφαλείας.
Info: Για το καθάρισμα όλων των προαναφερομένων, να έχετε ένα σφουγγαράκι, και ένα μικρό πλαστικό μπουκαλάκι, γεμάτο με υγρό σαπούνι. Αυτά τα μπουκαλάκια είναι κατάλληλα για δεκάδες χρήσεις π.χ. λάδι φαγητού, ξύδι, σαμπουάν (γράψτε εξωτερικά τι περιέχουν). Θα τα βρείτε στην οδό Γερανίου 4, κέντρο Αθήνας 01 5232681.
Info: Στο ελεύθερο κάμπινγκ προσέχετε πάντα την φωτιά. Καθαρίστε καλά το μέρος που θα την ανάψετε, βάλτε πέτρες γύρω – γύρω, και καλού κακού ας έχετε την υδρία ή το παγούρι γεμάτο νερό. Μια πολύ καλή υδρία που πιάνει λίγο χώρο θα βρείτε στον Δημητριάδη Δεκελείας 23 – 25 Ν. Χαλκηδόνα 01 2525064, 2533950. Ο συγκεκριμένος τύπος, έχει την ιδιότητα όταν μένει στον ήλιο και έχετε προσθέσει λίγη σόδα φαγητού να ζεσταίνει το νερό.  

Στα διάφορα απαραίτητα περιλαμβάνονται: Φωτογραφική μηχανή, έστω και instamatic, ένας φακός κατά προτίμηση maglite (έχει ανταλλακτικό λαμπάκι) με ένα ζευγάρι μπαταρίες και ένα λαμπάκι παραπάνω. Ποτέ μην πάρετε μαζί σας επαναφορτιζόμενες μπαταρίες για τέσσερις σημαντικούς λόγους. Η τάση τους είναι 1,2 V αντί των 1,5 V των αλκαλικών και οι περισσότεροι φακοί θα έχουν χαμηλή απόδοση. Είναι περιττό βάρος μαζί με τον φορτιστή. Αν τις χρειαστείτε είναι βέβαιο ότι θα έχουν παραδώσει το πνεύμα και θα πρέπει να τις φορτίσετε ξανά. Τότε, θα διαπιστώσετε ότι… ξεχάσετε τον φορτιστή στο προηγούμενο κάμπινγκ 3.800 χλμ μακρύτερα.

Το καλοκαίρι, απαραίτητο συμπλήρωμα για ‘’αρχοντικές’’ διακοπές είναι το καπέλο, η αντηλιακή κρέμα, και το autan ή έστω το παλιό καλό φιδάκι. Για να δένουμε την μοτοσυκλέτα στο καράβι πιο παλιά χρησιμοποιούσαμε σχοινί. Τώρα προτιμήστε τους ιμάντες σε ότι μήκος θέλετε αρκεί να έχουν χαλκά στο τελείωμά τους που βοηθά να πιάνονται από προεξοχές. Να έχετε μαζί σας ένα γυάλινο μπουκαλάκι με λίγη ποσότητα απορρυπαντικού & λίγα μέτρα πλαστικό λευκό ‘’σχοινί’’ μήπως χρειαστεί να απλώσετε πλυμένα ρούχα. Σε ένα μικρό κουτάκι από κάρτες επισκεπτηρίου τοποθετήστε προσεκτικά όλα τα δεύτερα κλειδιά που χρειάζεται η μοτοσυκλέτα, οι βαλίτσες, οι κλειδαριές, και δύο – τρία κουμπιά, κλωστή, βελόνα & παραμάνες γιατί κατά την διάρκεια του ταξιδιού όλο και κάποιο κουμπί θα αυτονομηθεί, ή κάτι θα ξηλωθεί.

Το Walkman ή το minidisk είναι χρήσιμο για τις διήμερες – τριήμερες εκδρομές, όμως ένα βιβλίο είναι αναντικατάστατο στα ταξίδια εβδομάδων. Αν όμως θέλετε οπωσδήποτε την μουσική σας τότε προτιμείστε να τη παραγγείλετε ακριβώς με τα ‘’ταξιδιωτικά κομμάτια’’ που σας ενδιαφέρουν, όσο σπάνια και αν είναι. Στην διεύθυνση www.muzicmaker.com του Internet μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας CD με επιλογές από όλους τους καλλιτέχνες όλων των εταιριών. Πώς; Απλά ‘’μπαίνετε’’ , φτιάχνετε την λίστα με τα ‘’κομμάτια’’ που θέλετε να περιλαμβάνει το CD σας, και χρεώνετε την πιστωτική σας κάρτα. Η Musicmaker ετοιμάζει την παραγγελία σας και σας το στέλνει με το ταχυδρομείο ενώ ταυτόχρονα πληρώνονται τα δικαιώματα των εταιριών και των καλλιτεχνών. 

ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

 Για να διατηρήσετε τον εξοπλισμό της κατασκήνωσης σε καλή και λειτουργική κατάσταση θα πρέπει να ακολουθήσετε ορισμένους κανόνες. Δώστε την δέουσα προσοχή ώστε να μην ξοδεύετε κάθε τόσο χρήματα. 

ΣΚΗΝΗ

Για να αποφευχθεί η διάβρωση (μούχλιασμα) της σκηνής φροντίστε να την μαζέψετε στεγνή και καθαρή. Αν αυτό δεν είναι εφικτό την μαζεύετε βρεγμένη, αλλά με την πρώτη ευκαιρία και το αργότερο σε 24 ώρες απλώστε την να στεγνώσει. Τα πασσαλάκια να μην τα βάζετε ποτέ μαζί  με το ύφασμα ή το εξωτερικό κάλυμμα της σκηνής αλλά πάντα στο δικό τους σακουλάκι. Η σκηνή καθαρίζεται με σκέτο νερό. Ακόμη και να είναι υφασμάτινη μην τη βάζετε στο πλυντήριο γιατί χαλάνε τα φερμουάρ και φεύγει η αδιαβροχοποίηση. Για να αδιαβροχοποιήσετε την σκηνή χρησιμοποιήστε τα ειδικά σπρέι σιλικόνης. Για τα φερμουάρ χρησιμοποιείτε παραφίνη. Μην αποθηκεύετε τη σκηνή σε μέρος με υγρασία ή σε σημείο που το βλέπει ο ήλιος. 

ΥΠΝΟΣΑΚΟΣ

Μην μαζεύετε, και αποθηκεύετε τον υπνόσακο βρεγμένο. Αν αυτό δεν είναι εφικτό τον μαζεύετε, αλλά με την πρώτη ευκαιρία και το αργότερο σε 24 ώρες απλώστε τον να στεγνώσει. Μετά από κάθε χρήση απλώστε τον να αεριστεί. Οι περισσότεροι πλένονται στο πλυντήριο. Ρωτήστε όμως κατά την αγορά του αφού οι ακριβοί υπνόσακοι έχουν στο εσωτερικό τους μεμβράνες αδιαβροχοποίησης, που στο πλυντήριο καταστρέφονται. Όταν δεν τον χρησιμοποιείτε καιρό, απλώστε τον να αεριστεί αλλιώς υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να μουχλιάσει. 

ΜΑΓΕΙΡΙΚΑ ΣΕΤ

Όταν τα χρησιμοποιείτε να τα σκουπίζετε καλά. Το τηγάνι tefal πάντοτε να το καλύπτεται με μαλακό πανίγιατί γδέρνεται. Αν δεν τα χρησιμοποιείτε για καιρό μην τα έχετε στην συσκευασία ταξιδιού γιατί ‘’ψωριάζει’’ το μέταλλο. 

ΛΙΣΤΑ Νο 2: Ταξιδιωτικός – Κατασκηνωτικός Εξοπλισμός  

1.     Ελαφριά Σκηνή : τουλάχιστον δύο ατόμων ανεξάρτητα αν ταξιδεύετε με παρέα ή μόνος
2.     Πασσαλάκια : φροντίστε να έχετε μαζί σας έξι περισσότερα
3.     Υπνόσακο : υπολογίστε για Ελλάδα + 5^ο C - + 18^ο C και – 8^ο C - + 24^ο C για πιο βόρεια
4.     Κάριματ ή στρώμα : προτιμήστε το ελαφρύ κάριματ ειδικά για το εξωτερικό
5.     Πλαστικό : για προστασία του ‘’πατώματος’’ της σκηνής, και απομόνωση της υγρασίας
6.     Μαγειρικά σκεύη : προτιμείστε τα ανοξείδωτα
7.     Καμινέτο ή γκαζάκι : με ανταλλακτικές βιδωτές φιάλες 125 γρμ. Προτιμήστε τα ορειβατικά  γιατί είναι πιο ελαφρά και υπάρχει δυνατότητα αλλαγής χρήσης
8.     Μπρίκι, 2 ποτήρια, 2 κουτάλια, 2 πιρούνια, 2 μαχαίρια, 1 πολυεργαλείο, 1 ανοιχτήρι
9.     Μπαχαρικά στην ειδική συσκευασία, Λάδι σε πλαστικό μπουκαλάκι με πώμα ασφαλείας, και μέλι στα ειδικά πλαστικά σακουλάκια
10.  Σχάρα και σούβλες μικρές: Σούβλες μπορείτε να φτιάξετε αφού ‘’ξύσετε’’ στην άκρη ένα κομμάτι  ξύλο
11.  Υδρία : 10 λίτρων που διπλώνει ή ισοθερμικό θερμός αλουμινίου
12.  Σφουγγάρι, πλαστικό πτυσσόμενο λεκανάκι, και πλαστικό μπουκάλι με υγρό απορρυπαντικό για τα πιάτα, απορρυπαντικό σκόνη για τα ρούχα, χαρτί υγείας
13.  Φωτογραφική μηχανή συσκευάζοντάς έτσι ώστε να υφίστανται τους λιγότερους κραδασμούς & μπαταρίες έξτρα
14.  Φακός με ανταλλακτικό λαμπάκι και μπαταρίες έξτρα
15.  Καπέλο, τζόκεϊ, Autan,
16.  Ιμάντες : διαλέξτε αυτούς που η κατάληξη τους έχει μεταλλικό χαλκά, για να στηρίξετε με ασφάλεια την μοτοσικλέτα στο πλοίο, ή αλλού
17.  Δεύτερα κλειδιά για την μοτοσικλέτα, τις βαλίτσες, τις κλειδαριές
18.  Κουμπιά, κλωστή, βελόνες, παραμάνες
19.  Δημοσιογραφικό κασετόφωνο: εκτός ότι παίζει και ακούγεται κανονικά, γράφετε και περίεργους σπάνιους ήχους, της φύσης, κασέτες με μουσική, μπαταρίες,
20.  Φαρμακείο : Αν υποψιάζεστε, ότι το μέρος που θα ‘’στήσετε‘’ έχει ανεπιθύμητα, ζωύφια ή ερπετά ρίξτε σε κύκλο γύρω απο την σκηνή, αλάτι, και δεν ‘’περνάει’’ τίποτα
21.  Κιάλια : Για παρατήρηση οτιδήποτε δυσδιάκριτου. Χρησιμοποιήστε τα ακόμη και για να βρείτε ‘’εξόδους’’ από τις συνηθισμένες βουνίσιες διαδρομές
22.  Διεθνές πολύπριζο : Οι πρίζες δεν είναι ίδιες σε όλο τον κόσμο. Η λύση βρίσκεται σε ένα απλό σετ απόαντάπτορες για κάθε είδος πρίζας.
23.  Εάν ταξιδέψετε σε χώρες με αυξημένη εγκληματικότητα, φροντίστε τα χαρτιά, και τα χρήματά σας να τα έχετε σε ‘’πορτοφόλι μέσης’’ που φοριέται εσωτερικά και δεν δίνει καθόλου στόχο. 

ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟΣ - ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΟΣ – ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ 

DARR : EXPEDITIONS SERVICE GmbH.  Theresienstr 66, D 80333 Munchen, ( 0049 89 282032, 33 Fax 0049 89  282525, http:// www.daerr.de/Menu – Landkarten.html, E- mail: '); document.write(addy24705); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. "> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. , Darr Expeditions – Service INFO: www.daerr.de

ΚΕΝΤΡΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

Τα κέντρα Ευρωπαϊκής πληροφόρησης λειτουργούν και στην Ελλάδα στο πλαίσιο της προσπάθειας για την βελτίωση της ενημέρωσης των πολιτών σε όλη την επικράτεια για τα ευρωπαϊκά θέματα και προγράμματα, αλλά και για εξειδικευμένες πληροφορίες. Info Points :  Λαμία, Όθωνος 17, Τηλ Fax 0231 67400, E – mail: '); document.write(addy74916); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. "> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. .

Ρόδος: 28^ης Οκτωβρίου 72, Τηλ 0241 75323, Fax 75324 www.ando.gr, E – mail: '); document.write(addy42641); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. .Ηράκλειο"> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. .'); document.write(addy52785); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ">
Ηράκλειο Κρήτης: Ξανθουδίδου Τηλ 081 221051, Fax 286352, Πάτρα: Ε.Ο. Αθηνών – Πατρών 28, Τηλ 061 433094, Fax 427471, Λάρισα: Σωκράτους 111, Τηλ 041 553004,Fax 552651. 

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο   Τ Ρ Ι Τ Ο

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ (Ελλάδα)
Σχεδιάγραμμα πιθανών περιπτώσεων εμπλοκής σε ατύχημα

Μακριά από μας, αλλά αν τύχει τι λεει ο νόμος, αλλά και η λογική ότι πρέπει να κάνουμε;

1. Αν το ατύχημα γίνει σε δρόμο ταχείας κυκλοφορίας και ειδικά βράδυ ‘’εξασφαλίζουμε’’ τον τόπο του ατυχήματος, με οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει οπτικά τους οδηγούς που ακολουθούν. Δεν είναι λίγες οι φορές που πολλαπλασιάζονται οι εμπλεκόμενοι, και οι τραυματίες, επειδή κανείς δεν σκέφθηκε να προειδοποιήσει.

2. Όλοι οι έχοντες σχέση με το ατύχημα - οδηγοί, συνοδηγοί, μάρτυρες, - πρέπει να παραμείνουν για να καταθέσουν στην αστυνομία - ΤΟΤΑ - που πρέπει, να ειδοποιηθεί το συντομότερο.

3. Αν κάποιο όχημα - πραγματικά - εμποδίζει την κυκλοφορία μετακινήστε το  αφού πρώτα σημαδέψετε - με μαρκαδόρο, αιχμηρή πέτρα, μπογιά, κιμωλία, που ήταν ο τυχόν τραυματίας, το αυτοκίνητο η μοτοσικλέτα, και τυχόν σπασμένα ανταλλακτικά. Η αστυνομία είναι υποχρεωμένη να καταγράψει που ήταν τα οχήματα μετά το συμβάν.

4. Βγάλτε και φωτογραφίες, αλλά να ξέρετε ότι μέχρι να εμφανιστούν, το ΤΟΤΑ ήδη θα έχει συντάξει έκθεση οπότε θα σας μείνουν οι φωτογραφίες για την ασφαλιστική εταιρία ή το Δικαστήριο.

5. Στην περίπτωση που τραυματισθείτε πρέπει να το δηλώσετε  εκείνη την στιγμή και όχι αργότερα. Από τον τόπο του ατυχήματος έχει δικαίωμα να φύγει μόνο ο τραυματίας, με ασθενοφόρο και όχι με τα...πόδια (έχει συμβεί σε κλεμμένο).

Τα δύσκολα αρχίζουν στην περίπτωση που είστε εσείς ο τραυματίας, και πρέπει να εγκαταλείψετε τον τόπο του συμβάντος, χωρίς να υπάρχει αυτόπτης μάρτυρας του ατυχήματος. Είναι 100% σίγουρο ότι αν φταιει το άλλο όχημα, ο οδηγός του θα ανασκευάσει όλα όσα σας έλεγε ηθελημένα ή ‘’αθέλητα’’, π.χ. δεν τον είδα, έστριψε ξαφνικά, θα χρησιμοποιεί  λέξεις ‘’κλειδιά’’ έτσι ώστε να υπάρχει αμφιβολία για τις συνθήκες του περιστατικού, που συνήθως καταγράφονται από το ΤΟΤΑ και βγαίνει η συνυπαιτιότητα. Σε αυτή την περίπτωση: α) πρέπει να καταφέρετε να τηλεφωνήσετε σε κάποιον φίλο σας β) να του περιγράψετε ότι ακριβώς θυμάστε και τίποτα παραπάνω γ) να του πείτε να πάει στο σημείο του ατυχήματος και να περιμένει το ΤΟΤΑ για να καταθέσει την άποψή σας για το συμβάν. 

ΠΟΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

1.  Αριθμός κυκλοφορίας ...........................       2. Τύπος οχήματος.....................................….

3.  Μάρκα οχήματος.................................…      4. Χρώμα οχήματος........................................

5.  Ονοματεπώνυμα οδηγού & ιδιοκτήτη........................................................................……….

6.  Διεύθυνση κατοικίας..............................       7.  Διεύθυνση εργασίας.................................…

7.  Τηλ. κατοικίας.....................................…      9.  Τηλ. Εργασίας.........................................

8.  Αριθμός διπλώματος.........................….       11. Ασφαλιστική εταιρία...................................

12. Ημερομηνία ατυχήματος..................….         13. Ώρα ατυχήματος ......................

14. Περιγραφή του τόπου που έγινε το ατύχημα, ονόματα δρόμων, διασταυρώσεις, πλατείες, πορεία οχημάτων σήματα, σηματοδοτήσεις, δρόμος διπλής ή μονής κατεύθυνσης, φωτισμός, βροχή, καταγράψτε ότι μπορείτε εκείνη την στιγμή όσο απίθανο και αν φαίνεται, σε περίπτωση που ανασκευαστεί η μαρτυρία, θα σας φανούν χρήσιμα-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

15. Τουλάχιστον δύο μάρτυρες που είδαν το συμβάν. Κρατάτε ονόματα, διευθύνσεις, τηλέφωνα, πρώτα και μετάευγενικά τους ζητάμε να καταθέσουν στο ΤΟΤΑ.

Μάρτυρας 1ος:.................................................................................................................

Μάρτυρας 2ος:.................................................................................................................

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Νομοθετικό πλαίσιο : Ν. 2496/97, Ν.Δ. 400/97, Ν. 761/78, Ν. 1380/1983, Ν. 1569/1985, Π.Δ. 118/1985, Π.Δ. 239/1993, Π.Δ. 252/1996, Κ.Ν. 489/197, Π.Δ.237/1986, Ν.1867/1989, Ν. 2170/1993, Π.Δ.252/1996.

• Η Ασφάλιση ταξιδιού και διακοπών ήταν κάτι αδιανόητο πριν λίγα χρόνια. Όμως και αυτή η αγορά δραστηριοποιείται τα τελευταία χρόνια, με μικρό σχετικά κόστος που πληρώνεται εφ’ άπαξ, με την παράδοση του συμβολαίου. Η ασφάλιση ισχύει αποκλειστικά για την περίοδο των διακοπών (1 – 2 μήνες) για ζημιές έναντι τρίτων, προσωπικό ατύχημα, ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, μερική ή ολική απώλεια αποσκευών, απώλεια προσωπικών ειδών, κλοπή κ.λ.π. Interamerican ‘’Travel insurance’’, Εθνική Ασφαλιστική ‘’ατομική ταξιδιωτική ασφάλιση’’, Αγροτική ‘’πρόγραμμα ταξιδιού – διακοπών’’.
• Με τον νόμο  2496/97, οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να σέβονται ορισμένες προϋποθέσεις. Οι παντός είδους εξαιρέσεις (τα ‘’ψιλά γράμματα’’) θα πρέπει να αναφέρονται στα εξατομικευμένα στοιχεία στις πρώτες σελίδες, στους ‘’Γενικούς’’ ή στους ‘’Ειδικούς όρους’’ και όχι στα ‘’παραρτήματα’’.
• Με τον ίδιο νόμο επιμηκύνεται, από τρεις σε οκτώ ημέρες, η προθεσμία που έχει ο ασφαλισμένος να ειδοποιήσει τον ασφαλιστή του για κάτι που του συνέβη, ενώ καταργείται εντελώς αν πρόκειται για ασφάλεια ζωής.
• Από 1^η Μαίου 2000 έρχεται και στην Ελλάδα το σύστημα καταγραφής και αποζημίωσης που ισχύει εδώ και χρόνια στην Ευρώπη. Σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος οι εμπλεκόμενοι συμπληρώνουν το ‘’Έντυπο Φιλικής Δήλωσης’’ και το καταθέτουν αντίστοιχα στις ασφαλιστικές τους εταιρείες. Αυτές με την σειρά τους αποζημιώνουν αυτόν που δεν ευθύνεται, απ΄ ευθείας, και για ποσό έως 1.200.000. ΑΝ η ζημιά είναι μεγαλύτερη εφαρμόζεται το υπάρχον σύστημα. 

Γενικές εξαιρέσεις από την ασφάλιση μοτοσυκλέτας που ισχύουν αλλά δεν γράφονται, παρά την νομική δέσμευση

• Η Δανεική μοτοσυκλέτα δεν καλύπτεται αν δημιουργήσει ατύχημα. Αν σας την έκλεψαν, δεν το δηλώσατε και  δημιουργήσουν ατύχημα, η ευθύνη μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου, είναι δική σας.
• Όταν βρίσκεσθε σε οποιοδήποτε φυλασσόμενο πάρκινγκ, συνεργείο, έκθεση, ή σε καράβι¹, δεν καλύπτονται ούτε οι ζημιές που ενδέχεται να γίνουν στην μοτοσυκλέτα σας, αλλά ούτε και αυτές που τυχόν προκληθούν σε τρίτους, όπως σύγκρουση από λάθος καθοδήγηση του ναύτη ή του παρκαδόρου του γκαράζ.
• Αν η μοτοσυκλέτα σας είναι φορτωμένη φροντίστε να έχε ασφαλίσει καλά όλα τα πράγματα, γιατί αν κάποιο φύγει από τον αέρα ή άλλο τι, και πέσει σε αυτοκίνητο ή πεζό, η ασφαλιστική εταιρεία δεν σας καλύπτει. Ασφαλίσατε την μοτοσυκλέτα και όχι το φορτίο!! θα είναι η απάντηση.
• Αν προσφερθείτε να βοηθήσετε φίλο σας που ‘’έμεινε’’ με την μέθοδο της ρυμούλκησης όποια από τις δύο μοτοσυκλέτες δημιουργήσει ατύχημα, δεν καλύπτεται από την ασφάλεια. Επιπρόσθετε το απαγορεύει ο Κ.Ο.Κ. ειδικά στο εθνικό και επαρχιακό δίκτυο.
• Το ίδιο θα συμβεί αν κατά την διάρκεια της ρυμούλκησης κάποιος απρόσεκτος κάνει προσπέραση ή περάσει τον φίλο σας και στρίψει δεξιά……για το στενό, δεν δει το σχοινί και ‘’μπει’’ ανάμεσα στην μοτοσυκλέτα σας, και στην ρυμουλκούμενη. 
• Αν η μοτοσυκλέτα σας σβήσει και σπρώχνοντας την προσπαθήσετε να την βάλετε πάλι σε λειτουργία, και κατά διαβολική σύμπτωση σας συμβεί ατύχημα η ασφάλεια δεν σας καλύπτει. Η σχετική εξαίρεση όπως και της ρυμούλκησης που αναφέρεται πιο πάνω καλύπτεται από παράγραφο στα συμβόλαια που αναφέρει «που κινείται ή που κινούνται με κάθε μορφής δύναμη εκτός της δική τους».
• Όταν παρκάρετε, ανεβαίνετε ή κατεβαίνετε ή οδηγείτε πάνω σε πεζοδρόμιο ή πυλωτή πολυκατοικίας δεν καλύπτεστε από την ασφάλεια. Εξαίρεση αποτελεί αν αυτό γίνετε για να αποφύγετε ατύχημα.
• Σε περίπτωση που από υπαιτιότητά σας δημιουργηθεί ατύχημα και αποδειχθεί ότι το ποσοστό οινοπνεύματος είναι υψηλότερο από το επιτρεπόμενο, η ασφάλειά σας δεν σας καλύπτει.
• Αν δεν φταιτε, αλλά το ποσοστό οινοπνεύματος είναι υψηλότερο από το επιτρεπόμενο, η ασφάλειά του θα σας βγάλει συνυπευθυνότητα.
• Η ασφαλιστική κάλυψη της μοτοσυκλέτας δεν ισχύει όταν οδηγείτε σε δρόμο που η σήμανση γράφει ‘’η οδήγηση σε αυτό τον δρόμο γίνεται με ευθύνη του οδηγού’’, ή όταν οδηγείτε εκτός του ‘’επισήμως καταγεγραμμένου οδικού δικτύου’’ της χώρας.
• Δεν αναφέρονται οι εξαιρετικά ‘’αφελείς’’ περιπτώσεις που εσείς πέσατε από λάδι ή λακκούβα – τάφρο στον δρόμο, ενώ ο ασφαλιστής επιμένει ότι ‘’συμμετείχατε σε αγώνες’’, ή χρησιμοποιούσατε την μοτοσυκλέτα για ‘’διαφορετικό λόγο’’ (π.χ. μεταφορά φορτίου) από αυτόν που γράφει ή εννοεί η άδεια (μεταφορά προσώπων).

⁽¹⁾ Εφ’ όσον ταξιδεύετε με Ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, η πιθανότητα να συμβεί στην μοτοσυκλέτα σας κάτι, είναι μεγάλη. Το ίδιο μεγάλη είναι η αδιαφορία που υπάρχει σε ολόκληρη την κλίμακα της ιεραρχίας. Όταν συμβεί, πρέπει κατ’ απαίτησή σας ο πλοίαρχος να συντάξει δελτίο συμβάντων και εσείς με το ‘’χαρτί’’ αυτό να απευθυνθείτε στην ασφαλιστική εταιρεία που καλύπτει την πλοιοκτήτρια εταιρεία. Η διαδικασία είναι η ίδια, πραγματογνωμοσύνη, φωτογραφίες, τιμολόγια επισκευής.  

ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΣ : Κρατήσεις & πληροφορίες για όλα τα τηλέφωνα τοπικών αεροδρομίων, 01 9363363. Ώρες & Δρομολόγια : ΟΤΕ 144, Χρόνος Πτήσης από 00.35’ – 00.55’ έως 02.15’. Δέκα από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες – μεταξύ των οποίων βρίσκονται η Lufthansa, KLM, Air France, British Airways, Swissair – ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους για την από κοινού δημιουργία ενός ταξιδιωτικού πρακτορείου στο Διαδίκτυο. 

EDITORIAL τόμου Α’ 1999 (λέξεις 505)

Το ταξίδι 

<< Να εύχεσαι να’ ναι μακρύς

           ο δρόμος

 Πολλά τα καλοκαιρινά

           πρωιά ναναι

      που με τι ευχαρίστηση

           με τι χαρά

       θα μπαίνεις σε λιμένας

          πρωτοειδωμένους....     >>

Κων. Καβάφης

Το ταξίδι...

Η πρωινή αύρα χαϊδεύει τις δροσερές ακόμη φυλλωσιές των λουλουδιών...

Το μουντό απόγευμα με την ευωδιά της βροχής...

Ταξιδεύοντας...

Σήμερα είμαστε όλοι ή σχεδόν όλοι ταξιδιώτες, με διαφορά το μέσον. Κανένα μέσον όμως δεν φτιάχνει κανένα ταξίδι. Το ταξίδι πάντοτε ήταν και έτσι θα παραμείνει για πάντα.... μια αναζήτηση.                                                        

Ίσως αναζήτηση φυγής. Ίσως αναζήτηση αναμνήσεων. Αναζήτηση ή εξερεύνηση που ο πραγματικός ταξιδιώτης δεν προσπαθεί καν να την ολοκληρώσει, αφήνοντας.... πάντοτε κενά επίτηδες ..... για να ξαναγυρίσει. Ταξιδεύοντας με το μέσο που αγαπάμε, βρισκόμαστε στην καλύτερη θέση του χώρου που διασχίζουμε ....μέσα του.

Οι τάσεις που διαμορφώνονται στον ‘’τουρισμό’’ δεν έχουν αφήσει ανέγγιχτο κανέναν προορισμό. Πριν λίγα χρόνια εάν επιθυμούσες να ταξιδέψεις στην Γροιλανδία, φάνταζε ουτοπική φαντασίωση. Σήμερα η Γροιλανδία δέχεται 45.000 ‘’τουρίστες’’ αλλοιώνοντας στην πραγματικότητα αυτό που κάποτε ήταν.  Το ίδιο συμβαίνει στην μακρινή, ονειρική Ανταρκτική με 15.000 ‘’τουρίστες’’ τον χρόνο. Άρα το θέμα πλέον δεν είναι να πάς, αλλά από πού θα περάσεις, τι θα γνωρίσεις, τι θα ‘’πάρεις’’ από τον τόπο, αν τελικά καταλήξεις σε όποιον προορισμό.  

Η τάση φυγής - εξερεύνησης του άγνωστου - που ο καθένας μας έχει, είναι ουσιαστικά μια εσωτερική διαδικασία, μια ολοκληρωμένη δική σου μοναδική συγκίνηση, που κανείς δεν παρακινδυνεύει να εξηγήσει. Γιατί να το πράξει άλλωστε ;                                                                                                                                               

Είναι τόσα πολλά τα προβλήματα που δημιουργούν οι σύγχρονες κοινωνίες, που πάντα υπάρχει δικαιολογία για μια ολιγοήμερη ή πολυήμερη γνωριμία με έναν άλλο χώρο, με έναν άλλο τόπο από αυτόν που συνήθως εργαζόμαστε, έχουμε τις υποχρεώσεις μας, τις οικογένειές μας. Η πραγματική περιήγηση σε τόπους έχει εκλείψει κυρίως λόγω του τρόπου ζωής, και όσες φορές αυτή ή ζωή πάει να ξεφύγει... αυτομάτως ή περιήγηση φτιασιδώνεται σε ‘’τουριστικό προϊόν’’.                                                                                   

«Το ταξίδι είναι

σαν τα   πρόσωπα,

κανένα δεν μοιάζει

με κάποιο άλλο»

       John Stainbek

Οι περισσότεροι ονειρευόμαστε να ταξιδέψουμε, να εξερευνήσουμε, να διαβούμε σύνορα, επειδή απλά είναι εκεί. Υπάρχουν.........

Ας το κάνουμε τουλάχιστον διαβάζοντας και σχεδιάζοντας, σε κάποιο χάρτη από που θα θέλαμε να περάσουμε ανεξάρτητα αν ποτέ το κατορθώσουμε. Φτιάξτε την ιδανική σας διαδρομή μέσα από τις ιστορίες ενός καλού ταξιδιωτικού οδηγού και ενός καλού χάρτη, επισκεφθείτε με τον νου, ξανά και ξανά το απίθανο μέρος που διαλέξατε. Απλώστε τα όλα στο πάτωμα και μετρήστε χιλιόμετρα ατέλειωτα, βρείτε κάμπινγκ, ξεχασμένες διαδρομές με πεσμένους κορμούς στον δρόμο, παράξενα μονοπάτια μέσα στα δάση τα γεμάτα ξωτικά και τις πάντα κρυμμένες Νεράιδες. Παλιές ξεχασμένες ‘’στράτες’’ που αμυδρά τις θυμούνται ακόμα οι παππούδες στα χωριά της Πίνδου, της Πελοποννήσου, του Έβρου, της Ελλάδας μας.

Και αν μπορέσετε να πραγματοποιήσετε το αληθινό ταξίδι, αγαπήστε την κάθε σταγόνα βροχής, μυρωδιά χώματος, γνωριμία, γευτείτε το κάθε τι που θα λαμπρύνει αυτή τη γιορτή, γιατί γιορτή είναι ..... να φτάσετε εκεί.

 ‘’ ο καλός ταξιδιώτης

δεν ξέρει που πηγαίνει,

αλλά ο τέλειος

δεν γνωρίζει από που έρχεται ‘’

Λιν Γιου Τανκ

Ταξιδεύοντας και αναβοσβήνοντας τα φώτα

Άγγελος Σινάνης

ΗΠΕΙΡΟΣ – ΑΡΤΑ (1889 λέξεις)

ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ - Θεοδώριανα - Χριστοί - Συρράκο - Καλαρρίτες - Ματσούκι

Κείμενο - διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης © Φεβρουάριος 1999

Η Ήπειρος στα χρόνια της τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα τον 18ο αι. και 19ο αι. που σηματοδοτήθηκε από την λαμπρή αναγέννηση του Ελληνισμού, έπαιξε σπουδαίο ρόλο στα δρώμενα της υπόδουλης Ελλάδας. Η περιοχή απελευθερώθηκε έως την Άρτα, το 1881, και η υπόλοιπη μετά το 1913 με εξαίρεση την Β. Ήπειρο που παραχωρήθηκε στο τότε νεοσύστατο Αλβανικό κράτος.

Δεμένα με τους θρύλους και την Ιστορία τα ορεινά χωριά των Τζουμέρκων. Θεοδώριανα, Πράμαντα, Μελισσουργοί, Σιράκο, Καλαρρίτες, Ματσούκι. Αποκορύφωμα οι σκληρές δοκιμασίες όλης της περιοχής στην διάρκεια του Β’ Π.Π. αλλά και κατά την διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης. Τα μέρη εδώ είναι γεμάτα μνημεία, βυζαντινές εκκλησίες, παλιά πέτρινα ιστορικά γεφύρια, καλντερίμια, χτισμένα από τους περίφημους Ηπειρώτες μαστόρους. 

Άγναντα, Πράμαντα, λίγα χρόνια πριν είχαν, γεμάτα σχολεία, γυμνάσια με εκατοντάδες νέους και νέες. Επίσης το Συρράκο, οι Καλαρίτες, το Ματσούκι που ήταν γνωστά για τις κάπες (ολόμαλλο φαρδύ πανωφόρι) και την ύφανσή τους, που οι έμποροι της εποχής διοχέτευαν σε αγορές της Ελλάδος ή του εξωτερικού. 

Η πρόσβαση αυτή τη φορά, έγινε πιο σύντομη .... απ΄ τα βουνά, με κατεύθυνση το Γαρδίκι - Γέφυρα Αλεξίου - Αρματωλικό - Μεσοχώρα. Σε όλη τη διαδρομή, στις χαράδρες δίπλα, αργοκυλάει ο Αχελώος, έως ότου φαίνεται η διασταύρωση προς Νεράιδα & Θεοδώριανα. Ο Αχελώος σαν υγρό φυσικό σύνορο μεταξύ Θεσσαλίας & Ηπείρου μένει πίσω, και ο νέος κακοτράχαλος χωματόδρομος αναλαμβάνει να μας οδηγήσει στα Θεοδώριανα.

Λίγο πριν το χωριό Νεράιδα υπάρχει διασταύρωση με σήμανση. Εδώ στρίβετε αριστερά και μέσα απο ένα βραχώδες τοπίο με θέα την χαράδρα και το ρέμα που την διασχίζει, βλέπετε απο μακριά το χωριό. Πάνω στο παλιό μονοπάτι χαράχθηκε ο σημερινός δρόμος και λίγο πριν το χωριό, περνάτε δίπλα από το πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι. Πριν γίνει η καινούρια τσιμεντένια γέφυρα πριν τέσσερα χρόνια (1995) εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων για μετακίνηση, αφού είναι συντομότερα (ειδικά τον χειμώνα) να πάς στην Νεράιδα αλλά και στο Αθαμάνιο.

Η περιοχή είναι θαυμάσια για ορειβασία (Κ. Κωστηλάτα 2.100 μ) πεζοπορία στους καταρράκτες, βόλτα στον παλιό νερόμυλο και την ντριστέλα. Αρχές καλοκαιριού ανοίγει η συναρπαστική οδική (χωματόδρομος) επικοινωνία με τους Μελισσουργούς αρκεί να οδηγείτε enduro ή 4*4. Στο καφενείο του χωριού ο ιδιοκτήτης Γιάννης Γκορόγιας ή οι ντόπιοι θα σας δώσουν ότι πληροφορία χρειασθείτε για την περιήγηση στο τόπο τους 0685 22078.

Φεύγοντας απ’ τα Θεοδώριανα, ανεβαίνετε στον ‘’Σταυρό’’ και ανάλογα τον καιρό, έχετε εκπληκτική θέα προς την τεχνητή λίμνη Πουρναρίου (Αράχθου) και τον Αμβρακικό κόλπο, ενώ κατηφορίζετε προς το Αθαμάνιο και τον κεντρικό δρόμο προς Βουλγαρέλι. Και στο Αθαμάνιο και στο Βουλγαρέλι,υπάρχουν διατηρημένα πετρόχτιστα γεφύρια που όμως είναι εντελώς άγνωστα στους περιηγητές. Χρειάζονται σίγουρα εργασίες ανάδειξης και προβολής τους, με ενδεικτικές πινακίδες τουλάχιστον. Στο Βουλγαρέλι αναζητήστε την Κόκκινη Εκκλησία και το θαυμάσιο μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου.

Στη συνέχεια τα χωριά, Κυψέλη, Ράμια, Μικροσπηλιά, είναι ιδανικά για μικρές στάσεις μεζεδάκια, καφέ, ή τσιπουράκι για να καταλήξετε στο Γραικικό. Στα δυτικά του χωριού, υπάρχει ένα μικρό κοιμητήριο με τους στρατιώτες που υποστήριξαν το χωριό κατά την προέλαση των Γερμανών. Στο σημείο αυτό,  η θέα απλώνεται έως κάτω στην πεδιάδα φτάνοντας έως το περίφημο πέτρινο γεφύρι της Πλάκας που φαίνεται ολοκάθαρα.

Σχεδόν απέναντι από το Γραικικό, είναι η διασταύρωση που περνώντας από το χωριό Μηλιά, καταλήγει στον Καταρράκτη. Ένα πανέμορφο χωριό, ίσως το ωραιότερο των  Τζουμέρκων, με το Μοναστήρι της Αγ. Αικατερίνης καμάρι των κατοίκων. Το όνομά του το πήρε από τον καταρράκτη που 4 χλμ. από την έξοδο του χωριού, ‘’αφήνει’’ ελεύθερα τα νερά να κατρακυλήσουν με βοή προς την πετρώδη και άδενδρη γη εμπρός του. Μισή ώρα περπάτημα  μα η ανταμοιβή πλούσια. Οι δύο Καταρράκτες επιβλητικοί, τεράστιοι, με ένα υπόκωφο ‘’βουητό’’ θαρρείς, βγάζουν από ένα άνοιγμα των βράχων μεγάλες ποσότητες νερού από πηγές αλλά και τα χιόνια που λιώνουν. Πίσω σας ορθώνεται ο Τόμαρος και τα Θεσπρωτικά όρη, φτιάχνοντας ένα αξέχαστο, επιβλητικό φυσικό σκηνικό.

Από τον κεντρικό δρόμο η διαδρομή καταλήγει στα  Άγναντα, που ‘’χωρίζονται’’ στα δύο, από έναν μεγάλο παραπόταμο του Αράχθου. Η συνέχεια γρήγορα σας φέρνει στα Πράμαντα ( τα δύο κεφαλοχώρια της περιοχής) και κοντύτερα στα δάση από έλατα, οξιές, Πλατάνια και Μαυρόπευκα. Στα Βόρεια υψώνονται τα Τζουμέρκα με την κορυφή τους Καταφίδι στα 2393 μ. ύψος που μαζί με το δεύτερο στη σειρά βουνό Κακαρδίτσα με την ομώνυμη κορυφή στα 2469 μ. Υ, αποτελούν ένα εκτεταμένο και εντυπωσιακό κομμάτι της οροσειράς της Πίνδου. Αυτά τα χωριά στα παλιά χρόνια ήταν φημισμένα για τη μεγάλη αγορά από ντόπια κοπάδια αρνιών και κατσικιών. Σήμερα είναι οι ουσιαστικοί οικονομικοί παράγοντες της περιοχής, προσφέροντας απλόχερα στους ταξιδιώτες προσεγμένη διαμονή σε ξενοδοχεία και περιποιημένους ξενώνες, καλό φαγητό στις ταβέρνες - ψησταριές, και πανέμορφες διαδρομές σε μια Ελλάδα ‘’ξεχασμένη’’, πανέμορφη, με θέες σε δάση και ποτάμια, συναρπαστικές πεζοπορικές διαδρομές στα δασικά μονοπάτια.

Στα Πράμαντα υπάρχει η Αγία Παρασκευή που λειτούργησε ως στρατηγείο στα έτη 1908 - 1912, και το γνωστό σε πολλούς σπήλαιο που είναι επισκέψιμο, αρκεί να είστε τυχεροί, να βρείτε τον Παππά του χωριού, που έχει τα κλειδιά.

Πολλοί  λένε, ότι κατηφορίζοντας προς τους Χριστούς δεν θα έχετε ξαναδεί τέτοιο τοπίο, και πρέπει να τους πιστέψετε. Εδώ οι Άνθρωποι είναι στο πρώτο πλάνο. Μην περιμένετε πολυτέλειες, αλλά απλότητα. Η πράξη παίζει παιχνίδια, διαφορετικά απο αυτά που μάθαμε, και πιστέψαμε, στις μεγάλες πόλεις. Στους Χριστούς επισκεφθείτε τον Ι.Ν. Ευαγγελίστριας, μετόχι της Ι.Μ. Βύλιζας.

Πάνω στη διαδρομή Ι. Μ. Κηπίνας, (δυστυχώς για όλους μας η πλημμελής φύλαξή της κατέληξε σε καταλήστευση ακόμη και του ιερού τέμπλου της), Καλαρρίτες ή Προσήλιο και Συρράκο, παλιά πετρόχτιστα γεφύρια, φαράγγια, απόκρημνες θέες, ασημένια στον ήλιο ποτάμια, παγωμένα νερά απο πηγές. Τέτοια όμορφα πλάνα στην ζωή, λίγες φορές αντικρίζεις.

Συρράκο, Καλαρρίτες, Ματσούκι, τα πιο απόμακρα χωριά του νομού Ιωαννίνων, τρία χωριά που οι άνθρωποι και η μοίρα τα ένωσε σε καλές και άσχημες ιστορικές περιόδους. Εμπόριο και βιοτεχνία είχε αναπτυχθεί, και οι εμπορικές τους συναλλαγές είχαν ακτίνα Ήπειρο, Μακεδονίακαι Θεσσαλία. Όλος αυτός ο συσσωρευμένος πλούτος δημιούργησε μια αμιγώς καλλιεργημένη Ελληνική κοινωνία. Αργότερα οι κάτοικοι των χωριών δούλεψαν και σαν κυρατζήδες (αγωγιάτες), καλλιεργούσαν την γη ή βόσκαγαν κοπάδια. Κυρατζήδες, Αγωγιάτες ή καραβανάρηδες: πρόσφεραν πολλά στον τόπο. Κρατούσαν στα χέρια τους την συγκοινωνία, τις μεταφορές και κυρίως το εμπόριο της εποχής που φυσικά δεν είχε ουδεμία σχέση με το σημερινό. Πλούσιοι των ορεινών δυσπρόσιτων περιοχών της Ελλάδος, δεν ήταν αυτοί που είχαν χρήματα, αλλά αυτοί που είχαν στάρι, καλαμπόκι, κριθάρι, κηπευτικά κλπ να θρέψουν τις πολυμελείς οικογένειές τους.

Όσες περισσότερες οκάδες ‘’έβγαζαν’’ απο τις καλλιέργειες κάθε χρονιάς τόσο ‘’πλούσιοι’’ ήταν. Και αυτό για την συγκεκριμένη χρονιά, όχι για πάντα, αφού τίποτε δεν ήταν εξασφαλισμένο, και τίποτα δεν απέκλειε την επόμενη χρονιά να μην πάει καλά η σοδιά. Σκληρή δουλειά στα χωράφια λοιπόν, για μείνουν στον τόπο τους. Άλλοι τα κατάφεραν, άλλοι όχι. Στα χρόνια μας πια, μένουν μόνιμα στα μεγάλα αστικά κέντρα, Γιάννενα, Τρίκαλα, Λάρισα, Βόλος και πολλοί είναι μετανάστες. Ελάχιστοι πλέον, κατοικούν τους χειμωνιάτικους μήνες στα χωριά. Όλοι όμως έρχονται το καλοκαίρι φροντίζοντας και τα πετρόχτιστα σπίτια τους, και την φιλοξενία των επισκεπτών, αλλά κυρίως την συνεχή και αδιάλειπτη παρουσία στην ζωή του χωριού, των εθίμων και των παραδόσεων του τόπου τους.

Στα χρόνια του 1821 στο Συρράκο κατοικούσαν 750 οικογένειες ενώ στους Καλαρρίτες 680.  Την ίδια εποχή η Φιλική Εταιρεία βρήκε πρόθυμα βοήθεια και οργάνωση για την αποτίναξη του Τούρκικου ζυγού. Μυημένοι στην Εταιρεία ήταν ο επιφανής Ιωάννης Κωλέττης από το Συρράκο (1774 – 1847) πρώτος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός (1844 – 1847), ο Κωνσταντίνος Τουρτούρης, ο Πρωτοπαπάς Σγούρος, ο Νικόλαος Γιαννίκος.

Γυρνώντας προς το Ματσούκι, ακριβώς σε έναν ‘’καταυλισμό’’ πάνω στον δρόμο αριστερά σας, στην άκρη του βράχου σχεδόν κρέμεται απ’ αυτόν, η Ι. Μ. Βύλιζας. Ιστορικό μοναστήρι στο Ματσούκι με θεάρεστο έργο σε όλη την ιστορία του. Ακριβώς την ίδια ημέρα που πήγα να το επισκεφτώ, μετά το πέρασμα του ποταμιού, είδα ίχνη από μεγάλο enduro. Ρώτησα στο χωριό και μου είπαν κάτι για Africa (και εγώ νόμιζα ότι ήμουν μόνος). Η διαδρομή είναι απερίγραπτη και προς το μοναστήρι αλλά κυρίως προς το Ματσούκι αφού υπάρχει δυνατότητα αν έχετε enduro να βγείτε στην Θεσσαλία (Ανθούσα) απο την παλιά ‘’στράτα’’ των κυρατζήδων.

Αξιοπρόσεκτα τα καλντερίμια στο Ματσούκι και στους Καλαρρίτες διατηρούν άθικτη την αίγλη τους. Μακάρι οι ντόπιοι να μην μπουν σε πειρασμό να τα ‘’χαλάσουν’’ για χάρη της αυτοκίνησης. Ορεινοί και απομονωμένοι οικισμοί αντιστάθηκαν όσο μπορούσαν στην λαίλαπα του ‘’πολιτισμού’’, ειδικότερα του ‘’τουριστικού’’, διατηρώντας ανόθευτες αξίες, σημαντικότατα ιστορικά μνημεία, μνήμες, και πλούσια πολιτιστική - λαογραφική παράδοση που αφορούν όλους τους Έλληνες ακόμη και αυτούς που δεν …. γνωρίζουν.

 Όλες οι εποχές είναι κατάλληλες για να ταξιδέψετε, καθεμιά με την χάρη και την γοητεία της. Η φύση πάντα υποδέχεται με ζωηρά, λαμπερά χρώματα ειδικά το καλοκαίρι, και τις  Αλκυονίδες ημέρες. Φοράει τα καλά της, και όλοι οι δρόμοι είναι στρωμένοι με κόκκινα και κίτρινα φύλλα από τις φούξιες.

Για να φτάσετε στα χωριά των Τζουμέρκων υπάρχουν αρκετές διαδρομές (δες πρόσβαση), όμως οι καλύτερες είναι οι ‘’παλιές’’ μέσα απο τα βουνά και τα ποτάμια, μέσα απο κει που χαράχτηκε η ιστορία και οι μνήμες των ανθρώπων που θα συναντήσετε. Μικροί, άγνωστοι (ευτυχώς) αλλά πανέμορφοι παράδεισοι, με τα προβλήματα και τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής τους, σας περιμένουν. 

 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ:  Καλαρρίτες τ.κ. 440 01, Ναπολέων & Αικατερίνη Ζανγκλή 0659 61518, 0651 48843, Ευριπίδης & Παύλος Πατούνης 0659 62235, 0651 79917, 31795, 093927072, Ξενώνας στα Θεοδώριανα τ.κ. 470 45, Σκουτέλας Λάμπρος 0685 22077, ΄Άγναντα τ.κ. 470 43, Χρηστοβασίλης Ιωάννης 0685 31332, Μελισσουργοί τ.κ. 440 01, Παππάς Χρήστος 0659 61357, Καταρράκτης τ.κ. 470 43, ‘’Καταρράκτης’’ τηλ. 0659 51323, Πράμαντα τ.κ. 440 01, ‘’Τα Τζουμέρκα’’ τηλ 0659 61336, 61590, Βουλγαρέλι τ.κ. 470 45, Αρχοντικό ‘’Βίλα Σοφία’’ 0685 22713, 22178, 22598, 22735, 01 6893210, ‘’Γαλήνη’’ 0685 22135, ‘’Αρχόντω’’ 0685 22380, ‘’Κωστηλάτα’’ 0685 22248, Τάσιος Κων/νος 0685 22254.

ΦΑΓΗΤΟ: Στα περισσότερα χωριά θα βρείτε ψησταριές - ταβέρνες, που συνήθως λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα. Στα Άγναντα, Πράμαντα, Βουλγαρέλι, Αθαμάνιο, Κυψέλη, πάντοτε είναι ανοικτά με σπιτική κουζίνα. Δοκιμάστε κατσίκι και βραστό. Ελιές και τυριά με γεύση μακράν από τα ‘’εμπορίου’’.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δασονομείο Αγνάντων 0685 31268, Δασονομείο Τζουμέρκων 0659 61221. Κοινότητες / Βουλγαρέλι 0685 22221, Καταρράκτης 0685 51363, Πράμαντα 0659 61231,  Άγναντα 0659 31241, Σιράκο 0651 53297, 53290, Θεοδώριανα 0685 22447. Α’ Βοήθειες / Βουλγαρέλι 0658 22584, Καταρράκτης 0659 51250, Πράμαντα 0659 61206, Αστυνομία 0659 61205.

ΧΡΗΣΙΜΑ: Συνεργεία- Βουλκανιζατέρ / HONDA - Σχίζας Γιώργος Περιφερειακή οδός, Τ.Κ. 47100 Άρτα Τηλ 0681-27528. YAMAHA Μαυροδήμος Ελευθέριος Κομμένου 201, Τ.Κ. 47100 Άρτα Τηλ 0681-73625, Παππάς Ευάγγελος 2ο χλμ. Άρτας Αγρινίου Τ.Κ. 47100 Άρτα Τηλ 0681 72643, Γενικό συνεργείο Παναγιώτου Σταύρος Μπότσαρη 2, Τ.Κ. 47100 Άρτα Τηλ 0681 27138, 70397.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα Ε 94, Ε 65, Ε 55, Ε 951, Άρτα 360 χλμ. Επαρχιακός Νο 30 μετά από 97 χλμ Πράμαντα, και 13 χλμ Ματσούκι Σύνολο 470 χλμ. Από Θεσσαλονίκη Νο 1(Ε 75), Επαρχιακός Νο 4, Επαρχιακός Νο 20 (Ε 90), Γιάννενα 349 χλμ. Γιάννενα Αετοράχη, Γεφύρι Πλάκας, Πράμαντα 68 χλμ και 13 έως Ματσούκι. 430 χλμ.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην περιοχή των Τζουμέρκων γενικά υπάρχουν βενζινάδικα στο Γεφύρι της Πλάκας SHELL, στο Αθαμάνιο Μαμιδάκης και SHELL, έξω από το Βουλγαρέλι, και στην Α. Καλεντίνη, SHELL

ΧΑΡΤΕΣ: Οι πιο ακριβείς είναι της Γ.Υ.Σ. Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Πεδίον Άρεως/ 01-8842811. Αγοράστε 2 φύλλα 1: 100.000, Μέτσοβο, Πέτας, ή 4 φύλλα 1 : 50.000, Μέτσοβο, Πράμαντα, Άγναντα, Πέτας.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Από τον σύλλογο ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ μπορείτε να ζητήσετε ότι πληροφορία σας χρειάζεται για το ταξίδι στα Τζουμέρκα. Ελάτη Τρικάλων - 42032 - Πύλη. Τηλ - Fax : 0434 71826.

  ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ (2363 λέξεις)

Λίμνη ΚΡΕΜΑΣΤΩΝ – ΑΓΡΑΦΑ

(Άγραφα 1^η εργασία από 6)

Κείμενο - διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης © Φεβρουάριος 1999 

Ονομασία: Τεχνητή Λίμνη Κρεμαστών.

Νομός: Ευρυτανίας, Αιτωλοακαρνανίας.

Τύπος: Τεχνητή Λίμνη

Επιφάνεια: 87.000 στρ. Η μεγαλύτερη Τεχνητή Λίμνη στην Ελλάδα, με λεκάνη απορροής 3. 570 τετρ. χλμ.

Υψόμετρο: 227 μ.,  κατώτατη, 282 μ., στάθμη λειτουργίας, 284 μ., ανώτατη.

Βάθος: 150 μ. με τον ταμιευτήρια στην ανώτατη στάθμη.  

Ύψος Φράγματος: 163 μ. 

Χωρητικότητα: 4.750.000 κυβικά.

Καθεστώς Προστασίας: Κανένα.

Θετικές ενέργειες: Οικολογικές μελέτες & Έρευνες, απο το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, με χρηματοδότηση απο προγράμματα περιβάλλοντος της Ε.Ε.

Ποταμοί που εκβάλουν: Αχελώος, Αγραφιώτης, Ταυρωπός.

Σκοπός - Χρήσεις: Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενάργειας, Άρδευση, Αλιεία, Αναψυχή.

Κατασκευαστής: αμερικανική εταιρία PERINI KAISER CO. Το 1961 άρχισαν οι εργασίες και ολοκληρώθηκαν το φθινόπωρο του 1965.

Κατακλυσμένα μνημεία: Γεφύρι της Τατάρνας, Γεφύρι του Μανώλη, χωριό Επισκοπή (κάτω απο την γέφυρα), χωριό Άγιος Βασίλειος (στην προβλήτα), Ιερά Μονή Παναγίας Επισκοπής, Ιερά μονή Τατάρνας. 

Μια πρόκληση, στην καρδιά της Ορεινής Ελλάδος αποτελεί το ταξίδι στην Τεχνητή Λίμνη Κρεμαστών, αυτή την μεγάλη άγνωστη των Ελληνικών Υγροτόπων. Γεωγραφικά, η Τεχνητή Λίμνη Κρεμαστών ανήκει στον νομό Αιτωλοακαρνανίας και την επαρχία Τριχωνίδας.

Βρίσκεται  στα σύνορα των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας. Απέχει απο το Αγρίνιο (πλησιέστερο αστικό κέντρο) 55 χλμ. και το φράγμα είναι 8 χλμ απο την Ε. Ο. Αγρινίου - Καρπενησίου. Λόγω των μεγάλων υδροηλεκτρικών δυνατοτήτων του ποταμού Αχελώου στην Δυτική Στερεά, πολλοί μελετητές ασχολήθηκαν με την εκμετάλλευση του. Το φράγμα που είναι ένα απο τα μεγαλύτερα γαιοφράγματα της Ευρώπης κατασκευάστηκε λίγο μετά το σημείο, που οι τρεις ποταμοί Μέγδοβας ή Ταυρωπός, Αγραφιώτης, και Αχελώος, Άσπρος ή Ασπροπόταμος, ενώνονται, και στο στενότερο σημείο της κοίτης του Αχελώου, που στην Ιστορία και στους ντόπιους, έχει περάσει σαν ‘’πήδημα του Κατσαντώνη’’.

Η είσοδος στον ορεινό χώρο (κανονικά) γίνεται ή από Αγρίνιο - Καρπενήσι ή από Λαμία - Καρπενήσι - Φραγκίστα - Αγρίνιο. Κατεβαίνοντας τον δρόμο απο Αγρίνιο (τον χειμώνα προσέξτε τον πάγο στα ανήλιαγα ‘’κομμάτια’’) η πρώτη εντυπωσιακή άποψη έρχεται στο ύψος του χωριού Χούνη απ΄ όπου σταθερά προχωράτε προς την μεγάλη γέφυρα της Επισκοπής. Ακριβώς στην γέφυρα πριν την δημιουργία της λίμνης ήταν τα χωριά Επισκοπή, Άγιος Βασίλειος, και το μοναστήρι της Παναγίας Επισκοπής. Επίσης από την λίμνη κατακλύστηκε το μετόχι του Αγίου Γεωργίου που ανήκε στη μονή Τατάρνας και απείχε 1 ώρα από αυτήν. Εκεί ήταν οι μύλοι, οι νεροτριβές και τα μαντάνια, της Μονής. Και τα τέσσερα σύντομα κατακλύσθηκαν με την δημιουργία του φράγματος το 1961.

Μία σύντομη, αλλά απο τις ωραιότερες διαδρομές αρχίζει από την Δυτ. Φραγκίστα όπου και το τελευταίο βενζινάδικο, με κατεύθυνση τον οικισμό Τσούκα. Σε μια μικρή παράκαμψη του δρόμου κάτω στο ποτάμι, δίπλα σχεδόν στην ταβέρνα οδηγήστε έως εκεί που τελειώνει ο χωματόδρομος και δείτε το πέτρινο γεφύρι του Μανώλη, το οποίο αποτελεί άλλο ένα κατακλυσμένο μνημείο του χώρου. Τις περισσότερες φορές η στάθμη της λίμνης το κρύβει άλλες πάλι το αποκαλύπτει δίνοντας την ευκαιρία στους περιηγητές να το φωτογραφίσουν. Σε αυτό το σημείο το καλοκαίρι οργανώνουν απο την Δ. Φραγγίστα μαθήματα, κανό - καγιάκ για αρχαρίους.

Φτάνοντας στην Τσούκα ανεβείτε από την δεύτερη είσοδο του χωριού και οδηγήστε έως την Άνω Τσούκα. Ακριβώς στην κορυφή υπάρχει το αρχαϊκό φρούριο και εκπληκτική θέα 360^ο όλης της περιοχής, έως την γέφυρα της Τατάρνας και τα Ευρυτανικά Άγραφα.

Συναρπαστική είναι η διαδρομή και η θέα στην συνέχεια προς την Ι. Μ. Τατάρνας και την ωραία κοινότητα Τριπόταμου για να καταλήξετε τελικά στην ψηλή γέφυρα της Τατάρνας, οδηγώντας προς Λογγίτσι & Χρύσοβα.

Το παλιό μοναστήρι κατά την παράδοση ιδρύθηκε το 1111 Μ. Χ. και ‘’βούλιαξε’’ με τους σεισμούς το 1963. Απέναντι απο το νέο Μοναστήρι βρίσκετε βυθισμένο στα νερά της λίμνης το παλιό μονότοξο πέτρινο γεφύρι της Τατάρνας πολύ κοντά την πηγή Μαδράχα που κάποτε ενίσχυε τον Αχελώο. Στο γεφύρι της Τατάρνας ο Οδυσσέας Ανδρούτσος διέλυσε ένα τούρκικο απόσπασμα τον Απρίλιο του 1821. Απο Χρύσοβα ο χωματόδρομος βγάζει ή στα Βρουβιανά Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας μέσω Βελαόρας και γέφυρας Τέμπλας ή στην Γρανίτσα και το Ραπτόπουλο μέσω Βούλπης. Στα χωριά γύρω απο την λίμνη, υπάρχουν ταβερνάκια με νόστιμη πέστροφα, χέλι, κυπρίνους απο τα ιχθυοτροφεία ενισχύοντας το μικρό εισόδημα των κατοίκων. 

Στον χάρτη της Ελλάδας η Λίμνη Κρεμαστών, και τα χωριά των Αγράφων φαίνονται σαν μια μικρή κουκίδα που περιβάλετε από βουνά - θεόρατες κορφές, ρυάκια, χείμαρρους και ποτάμια. Θαρρείς είναι αδιάβατα αυτά τα μέρη και πολλές φορές έχεις δίκιο. Μια διείσδυση στους ορεινούς όγκους, μια γνωριμία με την αναλλοίωτη φύση και την τεράστια ιστορία του τόπου, πάντοτε φορτίζει συναισθηματικά, σαν άθελά της να θέλει να καταδείξει στον αμύητο ταξιδευτή την παράδοση, τις κοινές μνήμες που διέπουν αυτά τα ορεινά συγκροτήματα της μεγάλης οροσειράς της Πίνδου.

Σε αυτόν τον ενιαίο γεωγραφικά, ιστορικά και πολιτιστικά χώρο αναφερόμαστε όταν ονομάζουμε τα Άγραφα.

Δυστυχώς αυτοί οι ασφαλισμένοι από τα βράχια τόποι, ενώ η φυσικοί νόμοι τους θέλουν μαζί, οι ανθρώπινοι τους χωρίζουν σε τέσσερις νομούς ( Αιτωλοακαρνανίας, Ευρυτανίας, Καρδίτσας, Φθιώτιδας ) με ότι αυτή η διοικητική διαίρεση επιφέρει στους οικισμούς και στην ανάπτυξη τους.

Η γνωριμία με τον χώρο αρχίζει πάλι στην γέφυρα της Επισκοπής στην μεγάλη Λίμνη Κρεμαστών, απ’ όπου ανοίγονται όμορφες χωμάτινες διαδρομές, Προυσσός - Μεγάλο - Μικρό Χωριό, Κρέντης - Άγραφα - Μεγάλα Βραγγιανά. Μεταξύ των χωριών διέρχεστε, ξεχασμένους οικισμούς, απότομες ανηφοριές, ορεινά περάσματα, δάση με πλατάνια, ποτάμια, παλιά ξύλινα και πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια. Εδώ λίγοι νέοι περισσότεροι γέροντες & γερόντισσες ξεχασμένοι από Θεό και ανθρώπους ζουν ή καλύτερα, επιβιώνουν, πολλές φορές χωρίς ρεύμα, χωρίς οποιαδήποτε επικοινωνία με άλλους οικισμούς, χωρίς εφημερίδες ή περιοδικά. Μοναδική ασχολία τους η κτηνοτροφία, και λίγες έως ελάχιστες καλλιέργειες. Επακόλουθο της ανύπαρκτης κρατικής μέριμνας η ερήμωση, και ο μαρασμός μιας ιστορικής περιοχής που τόσα έδωσε σε δύσκολους για την Ελλάδα καιρούς.

Ταξιδεύοντας βέβαια, όλο και περισσότερο θαυμάζεις, τα συνεχώς μεταβαλλόμενα μεγαλειώδη τοπία, γεμάτα έλατο, πλατάνια, και πεύκα χαμηλότερα, τον φιδίσιο Αγραφιώτη, που τις περισσότερες ώρες περπατάτε ή οδηγείτε αντίθετα από την κατεύθυνσή του. Τα Άγραφα θεωρούνται από τις 2-3 περιοχές της Ευρώπης με το καθαρότερο περιβάλλον, και της Ελλάδος με το μεγαλύτερο μέσο όρο ετήσιας βροχόπτωσης. Ο μεγάλος ποταμός Αγραφιώτης έχει τις πηγές του στις παρυφές της νότιας Πίνδου και τροφοδοτείτε ειδικά τον χειμώνα, από δεκάδες ρυάκια και παραπόταμους. Διασχίζοντας τα Άγραφα, χωρίζοντάς τα σε Ανατολικά και Δυτικά, μετά από μια διαδρομή 34 χλμ εκβάλει τελικά μαζί με τον Αχελώο και τον Μέγδοβα σχηματίζοντας την τεράστια λίμνη Κρεμαστών.

Ο πρόσφατα ασφαλτοστρωμένος δρόμος μετά την Δυτική Φραγκίστα γρήγορα οδηγεί στον Κρέντη ένα όμορφο χωριό με ξενώνα, ιδανικό ορμητήριο για τα χωριά των Αγράφων. Από τον Κρέντη περνά το διεθνές μονοπάτι Ε-4 που όπως και σε άλλα μέρη, σε αυτό το σημείο (έως Κερασοχώρι ) τώρα πια είναι ασφάλτινο. Εσείς αγνοήστε έξω απο το χωριό την διασταύρωση, και την άσφαλτο, συνεχίζοντας ευθεία στον κακοτράχαλο χωματόδρομο. Από εδώ φαίνεται αρχίζουν τα δύσκολα. Μια στροφή αποκαλύπτει ξαφνικά την εκπληκτική θέα του Αγραφιώτη και την μικρή πετρώδη κοιλάδα του. Εύκολα βρίσκεστε στην Βαρβαριάδα έναν μικρό οικισμό, περνώντας το ‘’ κλεφτολήμερο ’’.

Η αίσθηση πρωτόγνωρη όχι μόνο για την κατάσταση του δρόμου, με λακκούβες, νεροφαγώματα, αλλά κυρίως για τον περιβάλλοντα χώρο, με τα τεράστια πλατάνια, και τον κρυστάλλινο Αγραφιώτη. Το χωριό Μοναστηράκι (αριστερά) δίνει με την πρώτη ματιά την αίσθηση της εγκατάλειψης. Τον χειμώνα εν αντιθέσει με το καλοκαίρι μένουν ελάχιστα άτομα. Μοναδικά σημάδια για να καταλάβει κάποιος αν είναι μόνος του ή όχι είναι, ειδικά τον χειμώνα, οι .... καμινάδες από τα τζάκια ή τα μπουριά από τις σόμπες, που καπνίζουν, και κάποια απλωμένη για να στεγνώσει κουρελού ή βελέντζα. Απο το ίδιο μονοπάτι - δρόμο γυρίστε πίσω στην διασταύρωση προς τον εγκατελειμένο πια Καρβασαρά, παλιό κόμβο των καραβανιών που διέσχιζαν την περιοχή.

Από εδώ υπάρχουν τρεις διαδρομές. Η πρώτη πεζοπορική, οδηγεί αριστερά στην κοίτη του Αγραφιώτη και το ρέμα της Φτέρης όπου υπάρχει εγκατελειμένο - ασυντήρητο, το πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι της Ανηφόρας, το θαυμάσιο φαράγγι της Τρύπας με τους καταρράκτες του, ιδανικό για καλοκαιρινή διάσχιση. Αυτή η ‘’στράτα’’ όπως την λένε οι ντόπιοι, ήταν ο μόνος παμπάλαιος, εγκατελειμένος τώρα, δρόμος επικοινωνίας των Αγραφιώτικων χωριών με το Καρπενήσι. Η δεύτερη οδηγεί στον Μάραθο ( Μύρεσι ), σε υψόμετρο 890 μ γενέτειρα του αγωνιστή Κατσαντώνη. Το άγαλμα του αγωνιστή είναι στην πλατεία του χωριού. Σπάνιες αγιογραφίες βρίσκονται στους Αγ Ταξιάρχες περιμένοντας στωικά να αναδειχθούν.

Στο καφενεδάκι του χωριού το τσιπουράκι δεν λείπει και οι γέροντες θα χαρούν με την επίσκεψη. Οι άνθρωποι που έμεναν ή ερχόντουσαν το καλοκαίρι στην περιοχή του τέως και νυν Δήμου Αγράφων παλιότερα (έως το 1970-73’) ήταν σε μεγάλο ποσοστό Σαρακατσάνοι χωρίς σταθερή κατοικία ακολουθώντας τον νομαδικό τρόπο ζωής.

Η τρίτη διαδρομή οδηγεί στο χωριό Άγραφα, αφού περάσουμε την διασταύρωση που φεύγει προς Επινιανά (Επαινιανά), Μεγάλα Βραγγιανά και Τροβάτο. Η πινακίδα στην άκρη του δρόμου γράφει Άγραφα 3 χλμ, ίσως τα πιο όμορφα ολόκληρης της διαδρομής και ας φαίνονται 33.

Πιο πάνω ο παλιός νερόμυλος έχει πάψει εδώ και πολλά χρόνια να αλέθει στάρι ή καλαμπόκι. Μάρτυράς του το μονότοξο Πετρογέφυρο κλειστό με μια πρόχειρη ξύλινη πόρτα για να μην φεύγουν τα πρόβατα. Αν την ανοίξετε και περπατήσετε πάνω στο τόξο του, θα προχωρήσετε συνάμα βαθιά μέσα στον αδυσώπητο χρόνο. Δεν υπάρχει κτητορική επιγραφή ούτε είναι καταχωρημένο στην ανάλογη βιβλιογραφία, δεν το βρίσκετε ούτε στα μνημεία των Αγράφων, έτσι ώστε να προσδιοριστεί με ακρίβεια πότε κτίσθηκε.

Χωριό Άγραφα, παλιό κεφαλοχώρι στα 850 μ ύψος, με 1.000 κατοίκους στην απογραφή του 1940 και με 184 εναπομείναντες το 1991, από τους οποίους οι 35 είναι νεαροί, με πολλούς διάσπαρτους ιστορικούς οικισμούς και ισάριθμους βοσκότοπους : Μπλό, Καμάρια, Νιάλα, Σάικα, Παραμερίτα, Γιαννισέικα, Σκαρφιάδες. Πίσω από το χωριό ή κορφή Κουκουρούντζος στα 1.723 μ. Έδρα του νεότευκτου Δήμου Αγράφων περιλαμβάνει διοικητικά τα χωριά, Βραγγιανά, Επινιανά, Μάραθος, Μοναστηράκι, Τρίδεντρο, Τροβάτο. Το χωριό κάηκε ολόκληρο από τους Ιταλούς το 1941, καταστρέφοντας τα περισσότερα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, εκτός το κοινοτικό γραφείο. Από το παλιό ανηφορικό μονοπάτι στην βόρεια μεριά του χωριού ανεβείτε στην πλαγιά που θα κτισθεί ο Αγ. Νικόλαος.

Εδώ μετά τις καθιζήσεις του 1897, οι κάτοικοι με προσωπική εργασία και με αυλάκια έφεραν ένα από τα πολλά ρυάκια που σχηματίζουν τον Αγραφιώτη και έφτιαξαν το λεγόμενο υδρονομείο ή κόφτρες. Μια πέτρινη κατασκευή σαν σπιτάκι, που στην βάση του υπάρχουν παράλληλα με την ροή του ρυακιού, τρεις μεγάλες πέτρες. Πέφτοντας με δύναμη το νερό πάνω τους χωρίζετε και ταυτόχρονα κατευθύνετε - διανέμεται - σε τρία ξεχωριστά αυλάκια, και σε τρία ίσα μέρη, στον πάνω, μέσο, και κάτω μαχαλά του χωριού έτσι ώστε όλοι να έχουν την ίδια ποσότητα νερού για τα χωράφια τους. Εκπληκτική πέτρινη κατασκευή τόσο στην σύλληψη της ιδέας όσο και στην απλότητα της.

Στην πλατεία του χωριού ο πρωινός καφές και η προετοιμασία της αναχώρησης, για πολλοστή φορά από έναν αγαπητό τόπο. Από το χωριό ξεκινούν αρκετές διαδρομές (Μάιος - Νοέμβριος) με μοτοσικλέτα enduro και αποκλειστικά με 4x4, ή με τα πόδια. Ρωτήστε και εάν έχετε χάρτη καλό, προχωρήστε για το οροπέδιο της Νιάλας μέσω ενός παλιού λιθόστρωτου μονοπατιού 6 ώρες περίπου. Με σήμανση Ε-4 : Άγραφα, Αγ. Αθανάσιος, Μπλό, Τρίδεντρο, Γούβες, Βραγγιανά, τεσσερισήμισι ώρες περίπου.  Enduro ή 4x4 : Άγραφα, διασταύρωση προς Καμάρια αριστερά, Νεράιδα, Παλιόλακκα, Πετράλωνα, Ανθηρό Καρδίτσας, Λίμνη Ταυρωπού. Η ίδια ισχύει και για πεζοπορία.

 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ  

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης 

ΔΙΑΜΟΝΗ: Η εταιρία ‘’Ευρυτανία Α.Ε.’’ 2^ο χλμ Ε.Ο. Καρπενησίου - Λαμίας, τ.κ. 361 00 Καρπενήσι, Τηλ 0237 23200 - 2, Fax  0234 25403, δίνει πληροφορίες για αγροτουριστικά καταλύματα. Άγραφα Κίτσιος Δημήτρης Τ.Κ  360 73 τηλ 0237 93249, Κώστας Κομπογιάννης Τ.Κ. 360 73, Τηλ 0237 93209 -23239. Ξενώνας ‘’Τα Άγραφα ‘’ Κώστας Γατής Τ.Κ . 360 73 Τηλ  0237 93220, Κοινότητα Τριπόταμου Τ.Κ. 360 72, 0237 95405, Δυτ. Φραγκίστα : ‘’ Ο Πλάτανος’’, Κώστας Στασινός Τ.Κ. 360 71 Τηλ 0237 95316 Fax 0237 95018, ‘’ Η Δυτική Φραγκίστα’’ Τ.Κ 360 71 Τηλ 0237 95321. Κερασοχώρι: Μήτσου Πηνελόπη Τ.Κ. 360 71, Τηλ 0237 31214. Κρέντης : Μάκκας Αργύρης Τ.Κ. 360 71 Τηλ 0237 31350, Μάκκα Θεοδώρα Τ.Κ. 360 71 Τηλ 0237 31313. Επινιανά : Γαντζούδης Κώστας Τ.Κ. 360 73 Τηλ 0237 93212, Προυσσός : Ι.Μ. Παναγίας Προυσιώτισσας : φιλοξενία μιας βραδιάς,0237 91205, 91226, επίσης στον ξενώνα της μονής Τατάρνας, Χάνι Νασιώκα 38^ο χλμ Μουζακίου - Παναγίας Σπηλιάς 0445 31716, 31877, Καταφύγιο: 10 χλμ χωματόδρομος από το Μεγάλο χωριό, στην θέση ‘’Λακκώματα’’ στα 1.400 μ. ύψος, Πληροφορίες : Ε.Ο.Σ. Καρπενησίου 0237 23051,

Κάμπινγκ: Στήστε τη σκηνή σας όπου σας εμπνέει, όμως φεύγοντας μην αφήσετε σκουπίδια. Στο χωριό Άγραφα στην διασταύρωση με τον παλιό δρόμο προς Παραμερίτα.  Αποφύγετε να στήσετε κοντά στο ποτάμι, ειδικά τους Φθινοπωρινούς μήνες.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Γεώργιος & Θεοδώρα Σερπάνουστην Δυτ Φραγγίστα τ.κ. 360 70 / 0237 95496 : Περιήγηση, καγιάκ, Rafting στην Τεχνητή Λίμνη Κρεμαστών.

ΦΑΓΗΤΟ: Εξαιρετικής ποιότητας τοπικοί μεζέδες, πέστροφες, χέλια, στην λίμνη, παραδοσιακές χορτόπιτες, σούβλες και ψητά ( κοκορέτσι, αρνί, κατσίκι ) για την πατροπαράδοτη κραιπάλη, στα χωριά των Αγράφων. Βούτυρο, τυρί, μέλι, καρύδια, & τσιπουράκι αγοράστε οπωσδήποτε. Στα Άγραφα μπορείτε να παραγγείλετε σούβλα ή πίτα πριν φτάσετε, στην ταβέρνα του Κίτσιου Δημήτρη τηλ 0237-93249.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δήμος Φραγκίστας ( Δυτ ), 0237 95345, Δήμος Αγράφων 0237 93276. Αστυνομία : Άγραφα 0231 93234, Κερασοχώρι 0237 31216, Α’ Βοήθειες : Άγραφα 0237 93233, Κερασοχώρι 0237 31219, Δ. Φραγκίστα 95381 - 2 – 3.

ΧΡΗΣΙΜΑ: Κώστας Στασινός ΕΚΟ & Βουλκανιζατέρ - συνεργείο για μικροβλάβες Δυτική Φραγκίστα : 0237 95316. Θεοφάνης Γκιόλας, ΕΚΟ & Βουλκανιζατέρ Γρανίτσα 0237 61284.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα Ε-75 έως Λαμία, και μετά Ε-952 έως Καρπενήσι, Λίμνη Κρεμαστών, Δ. Φραγκίστα, Άγραφα, σύνολο 374 χλμ. Από Αθήνα ( πιο όμορφη διαδρομή ) Ε-94 και Ε- 65 έως Ρίο που ο Ε-951 έως Αγρίνιο και ο επαρχιακός Νο 38 βγάζει στην Λίμνη Κρεμαστών, Δ. Φραγκίστα μέσω Γέφυρας Επισκοπής, Κρέντης, Άγραφα σύνολον 312 χλμ. Από Θεσσαλονίκη Ε-75 Λαμία και Ε- 952 Καρπενήσι όπου ο Επαρχιακός Νο 38 προς Λίμνη Κρεμαστών, Δ. Φραγκίστα, και Κρέντης, Άγραφα σύνολον 467 χλμ. Από Θεσσαλονίκη ( πιο όμορφη διαδρομή ) Ε- 75 έως Λάρισα που ο Ε- 92 βγάζει στα Τρίκαλα. Από εκεί Μουζάκι, Βλάσιο, Πετρίλο, Τροβάτο, Άγραφα, λίμνη Κρεμαστών σύνολον 330 χλμ.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Δ. Φραγκίστα ΕΚΟ, Κρέντης ΕΚΟ, Γρανίτσα ΕΚΟ, Βρουβιανά Βάλτου, δίπλα στην Εκκλησία.

ΧΑΡΤΕΣ : Μοναδική ασφαλής επιλογή, είναι ο πρότυπος οδικός - ορειβατικός - χάρτης Ευρυτανίας σε κλίμακα 1:80.000 από τις εκδόσεις Ανάβαση, Δραγούμη 34, 115 28 Αθήνα, τηλ 01 6399577, 7293541.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Από τον σύλλογο ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ μπορείτε να ζητήσετε ότι πληροφορία σας χρειάζεται για το ταξίδι στην Λίμνη Κρεμαστών & τα Άγραφα. Ελάτη Τρικάλων - 42032 - Πύλη. Τηλ - Fax : 0434 71826.

 ΗΠΕΙΡΟΣ – ΚΟΝΙΤΣΑ (2135 λέξεις)

ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΩΓΩΝΙΟΥ

Κείμενο - Διαφάνειες: Σινάνης Άγγελος © Φεβρουάριος 1999

Η Χώρα μας δεν είναι απέραντη, ούτε καν μεγάλη. Όμως αυτή ακριβώς, κρύβει προσεκτικά άπειρες ομορφιές, διαδρομές, μοναδικά μέρη, που αξίζει να τα επισκεφθούμε. Η Ήπειρος που περιδιάβηκα πολλές φορές, με την λαμπρή - πολύτιμη για όλους Ιστορία, και τα γεωγραφικά της δεδομένα, κρύβει ίσως τις περισσότερες. Άλλες οδηγούν στην θαυμαστή παράδοση του τόπου και των ανθρώπων της, άλλες τις κρύβει στα απόκρημνα Βουνά, και τα γοητευτικά της δάση. Οι εντυπώσεις απ’ αυτό το κομμάτι Ελληνικής γης, με τα εντυπωσιακά τοπία και μνημεία, αποτελούν την ίδια τη ζωή. 

Ξεκινώντας απ’ την Κόνιτσα, δυτικά ως την επαρχία Πωγωνίου, και βόρεια ως τον Πωγωνίσκο και τον Μολυβδοσκέπαστο η ζωή περιμένει …στις πόλεις απλώς σπαταλιέται..... και τελικά χάνεται. Κωμόπολη του νομού Ιωαννίνων 64 χλμ μακριά τους, η Κόνιτσα αποτελεί το ιδανικό ορμητήριο για την γνωριμία με την ιστορική επαρχία Πωγωνίου. Μέσα, αλλά και περιφερειακά της πόλης, που είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Γυμνάδι, βρίσκονται θαυμάσια μνημεία που ωθούν για ευρύτερη γνωριμία με την περιοχή. Ανηφορίζοντας τα λιθόστρωτα καλντερίμια της Άνω Κόνιτσας οδηγείστε στα πανέμορφα πέτρινα διατηρητέα αρχοντικά της εποχής της τουρκοκρατίας. Το πέτρινο σπίτι της Χάμκως (μάνας του Αλή Πασά), το αρχοντικό του Χουσείν Μπέη, πέτρινες βρύσες, το τούρκικο τζαμί, και τέλος το περίφημο ‘’μπαλκόνι της Κόνιτσας’’ η Αγία Βαρβάρα, το Ενετικό κάστρο στην άκρη της πόλης, κρατούν τεταμένο το ενδιαφέρον και εκπέμπουν το δικό τους στίγμα παρασύροντας τις σκέψεις στον χρόνο.

Ένα χρόνο, που τα παιδιά κολυμπώντας, βουτώντας στα πεντακάθαρα νερά του Αώου ή κάνοντας καγιάκ κάτω από το περίφημο γεφύρι της Κόνιτσας, αντιλαμβάνονται διαφορετικά. Το μονότοξο πέτρινο γεφύρι της Κόνιτσας είναι στην ουσία και το σύμβολό της, αφού στέκει εκεί από το 1871 με το μεγαλύτερο σε ύψος (20 μ) και πλάτος (40 μ) άνοιγμα στα Βαλκάνια. Το καινούργιο καμπανάκι αντικατέστησε το παλιό που ειδοποιούσε τους κυρατζήδες (έμποροι της εποχής) για την σφοδρότητα των ανέμων που έβγαινάν από την ‘’μπούκα’’ του Αώου ώστε να μην περνάνε το γεφύρι μια που υπήρχε κίνδυνος να παρασυρθούν άνθρωποι και ζώα. 

Το μονοπάτι Ε - 6 είναι δίπλα από το γεφύρι και την χαράδρα του Αώου καταλήγοντας σε τρία χλμ στην Ι. Μονή Στομίου. Η σπάνια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των περιηγητών, ορειβατών απο όλο τον κόσμο, για το φυσικό της περιβάλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι στην περιοχή της Κόνιτσας βρίσκεται ο ωραιότερος ίσως εθνικός δρυμός της χώρας μας, αυτός του Βίκου - Αώου. 

Ταξιδεύοντας προς την επαρχία Πωγωνίου πριν φτάσετε στο Καλπάκι και σε απόσταση 17 χλμ από την Κόνιτσα είναι το μικρό χωριουδάκι Κλειδωνιά και το ομώνυμο πέτρινο γεφύρι της Κλειδονιάβιστας ή του Βοϊδομάτη. Από εδώ αρχίζει ο εθνικός δρυμός Βίκου - Αώου δίνοντας την ευκαιρία, για περπάτημα στο μονοπάτι που σκιάζεται από τεράστια σε μέγεθος υπεραιωνόβια πλατάνια, και πιο μέσα από πυκνή οργιώδη βλάστηση ενός ποταμού που θωρείται ο καθαρότερος της Ευρώπης. Φτάνοντας στο Καλπάκι, η σκληρή πραγματικότητα της αναζήτησης λαθρομεταναστών στα αυτοκίνητα κάνει ακόμη πιο άχαρο τον ρόλο των αστυνομικών, σε μια έτσι και αλλιώς χαμένη υπόθεση, σε μια ούτως ή άλλως προβληματισμένη χώρα. Η δραματική όμως, ιστορία του χώρου περιστοιχίζεται απο το μνημείο της Ηπειρώτισσας γυναίκας, το πολεμικό μουσείο, και την Ι. Μ. Θεοτόκου Βελλάς 11^ος Αι λίγο μετά τα ερείπια της ομώνυμης Βυζαντινής πόλης. 

Συνεχίζοντας.....φαίνονται τα Δολιανά Πωγωνίου με το περίφημο για την εποχή του, Μουσικό Γυμνάσιο, και λίγο μετά την διασταύρωση με την κοινότητα Λίμνης η μικρούλα πανέμορφη πραγματικά λίμνη της Ζαραβίνας, προκαλεί με το φωτεινό της μπλε για στάση  στις δροσιές που δημιουργούν οι καλαμιώνες τις. Μόλις 300 στρέμματα και 45 μέτρα βάθος και όμως η ψυχική αγαλλίαση που προσφέρει είναι απερίγραπτη. 

Η επόμενη διασταύρωση οδηγεί στο χιλιοτραγουδισμένο Κεράσοβο, ένα πανέμορφο χωριό στους πρόποδες του Κασιδιάρη. Το Παραδοσιακό Καφενείο - 0657 51625 - που έστησε ο Γιώργος Δρουμπούλης ‘’αυτομολήσας’’ από το κλεινόν άστυ των Αθηνών δίνει πράγματι πνοή ζωής στο χωριό. Αν γενικά είστε του ‘’ψαξίματος’’ συνεχίστε την περιήγηση στην άγνωστη πραγματικά περιοχή, προς την Μέκουλη & Κτίσματα⁽¹⁾ ή Στρατίνιστα & Ψηλόκαστρο δοκιμάζοντας δροσερή λεμονάδα στο καφενείο του ‘’Κύρκου’’.

Αν δεν είστε του ‘’ψαξίματος’’ δείτε κοντά στο Κεράσοβο την Μονή Αγίου Δημητρίου Διχουνίου. Παραμένει άγνωστο πότε ιδρύθηκε, καταστράφηκε όμως το 1611 και ξανακτίσθηκε το 1763, αγιογραφήθηκε δε τον 18ο Αι. Εδώ εγκαταστάθηκε επιστρέφοντας από την Ιταλία ο μετέπειτα μητροπολίτης Λάρισας Διονύσιος ο Β’, περισσότερο γνωστός σαν Διονύσιος ο φιλόσοφος, εμπνευστής και πρωτεργάτης των δύο αποτυχημένων κινημάτων κατά των Τούρκων. 

Ο καυτός ήλιος, σχεδόν απειλητικός αναγκάζει σε στάσεις, τις περισσότερες φορές σε πηγές ή σε παλιές περίτεχνες πέτρινες βρύσες. Με κατεύθυνση την ακριτική Πωγωνιανή, κέντρο των παραμεθόριων χωριών της περιοχής, οδηγήστε λίγα βήματα από τα αλβανικά σύνορα. Η διαδρομή σιγά - σιγά αλλάζει, και τα κάθε λογής φουντωμένα οπωροφόρα δέντρα, αντικαθίστανται από άγριο αλπικό τοπίο σε μια ερημική εικόνα. Λίγο πριν φτάσετε στην Πωγώνιανη δεξιά, αρχίζει να σχηματίζεται το φαράγγι του Κουβαρά, ιδανικό για διάσχιση και γνωριμία με τα δύο πανέμορφα πέτρινα γεφύρια και τον παλιό νερόμυλο, μνημεία που άφησαν...... οι προηγούμενες γενιές. 

Το περπάτημα στα στενά σοκάκια της Πωγωνιανής και την πλατεία, θα δείτε αρκετά καταστήματα - ακόμη και μεγάλο βιβλιοπωλείο - περασμένων δεκαετιών, κλειστά τώρα, και σε κακή εξωτερική εμφάνιση, δείγματα οικονομικής άνθισης κάποτε. Ο μοναδικός παππούλης, που βρέθηκε μες το απομεσήμερο στο καφενείο, έλεγε ότι κάποτε η Πωγωνιανή είχε πάνω από χίλιους κατοίκους ενώ τώρα έχουν μείνει λιγότεροι από τους μισούς. Παρατηρήστε τα ωραία πέτρινα αρχοντικά, άλλα σε άριστη κατάσταση, ενδεικτικό των προθέσεων των ιδιοκτητών να ξαναγυρίσουν, και άλλα τα οποία θέλουν άμεση συντήρηση αλλιώς θα καταρρεύσουν. Σε ένα θαυμάσια διατηρημένο πέτρινο κτήριο της κοινότητας, υπάρχει πλούσιο λαογραφικό μουσείο με εκθέματα από την περιοχή. Φορεσιές, Κεντήματα, Αγροτικά εργαλεία, Οικιακά σκεύη, Όπλα κλπ.

Η ώρα όμως περνά.... ως συνήθως γρήγορα, και φεύγοντας απο τον στριφογυριστό δρόμο προς το Δολό, φαίνεται ξανά το φαράγγι  του Κουβαρά με πολύ καλύτερη θέα αυτή τη φορά. Υπάρχει πινακίδα με ένδειξη προς τον νερόμυλο και το γεφύρι της Νονούλως⁽²⁾. Μην αντισταθείτε γιατί πράγματι, μετά από κατάβαση μέσα από έναν ξεροχείμαρο γεμάτο κέδρα φτάνετε στην κοίτη του ρέματος και στα καλοδιατηρημένα μνημεία του χώρου. Κτισμένα σε ανθρώπινο μέγεθος σε μια απόκρημνη πλαγιά του έτσι κι’ αλλιώς στενού φαραγγιού έχουν πάψει - προ πολλού - να εξυπηρετούν τις ανθρώπινες ανάγκες.

Η συναρπαστική όλο στροφές διαδρομή, οδηγεί στον Παλαιόπυργο απ’ όπου φαίνεται καθαρά η οροσειρά της Τύμφης και η πανώριες κορυφές Γκαμήλα και Αστράκα. Πιο σύντομα μέσω Βασιλικού, αρχίστε να αλλάζετε γρήγορα υψόμετρο στο βουνό Δούσκο σε έναν ασφαλτόδρομο που υψομετρικά κυμαίνεται από 1000 έως 1200 μέτρα με πανέμορφη θέα της Κόνιτσας. Καταπληκτική διαδρομή που σύντομα οδηγεί στο πνιγμένο στο πράσινο Μπουραζάνι, όπου υπάρχουν τοπικές σπεσιαλιτέ - ηπειρώτικες πίτες - και χώρος για σκηνές, ακριβώς απέναντι απο την  στρατιωτική γέφυρα. Αργά το απόγευμα η θέα αποζημιώνει τους απαιτητικούς με καταπληκτικό δειλινό, και ήχο από τα ποτάμια Σαραντάπορο, Βοϊδομάτη και Αώο που σε εκείνο το σημείο έχουν ενωθεί και με βουητό κατευθύνονται προς την Αλβανία για να χυθούν τελικά στην Αδριατική. 

Από το Μπουραζάνι ιδανική εξόρμηση είναι προς το μοναδικό στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια πρότυπο περιβαλλοντικό πάρκο που ιδρύθηκε με σκοπό την παρατήρηση άγριων ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον και στόχο την περιβαλλοντολογική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση. Η οικογένεια Τάσσου και ο ειδικός κτηνίατρος Γιώργος Τάσσος έχουν πράγματι αφιερώσει όλον το χρόνο τους και την γη τους σε αυτό τον σκοπό. Μία προσεκτικά και κυρίως επιστημονικά περιφραγμένη έκταση 1200 στρεμμάτων, με προοπτική να αυξηθεί ακόμη κατά 850 στρέμματα, με εκπληκτικά πυκνή βλάστηση έχει αφιερωθεί σε πάνω από 500 άγρια ζώα και ειδικότερα σε έξι είδη (Ελάφια, Πλατόνια (υποείδος ελαφιού), Ζαρκάδια, Κρί - Κρί, Αγριογούρουνα, Αγριοπρόβατα). Οι εγκαταστάσεις στο Μπουραζάνι είναι οι μόνες στην χώρα που πράγματι έχουν τις υποδομές για να συνεχίσουν να αναπτύσσουν περιβαλλοντικό και οικολογικό τουρισμό μέσω της παρατήρησης της Άγριας ζωής, και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης – ευαισθητοποίησης των επισκεπτών – μαθητών κ.λ.π. Σχεδόν δίπλα σας υπάρχουν: ένας διατηρημένος παλιός νερόμυλος & μια διπλή νεροτριβή ή δριστέλα που ακόμη πλένει τα βαριά κλινοσκεπάσματα, χαλιά, βελέντζες, φλοκάτες. Αυτά τα μνημεία έχουν ήδη ενταχθεί σε προγράμματα ανάδειξης και πολύ σύντομα θα δημιουργηθεί μέσα στους χώρους τους μουσείο υδροκίνησης. 

Μόλις 5 χλμ από το Μπουραζάνι βρίσκεται η Ιερά Βασιλική & Σταυροπηγιακή Μονή  Παναγίας Μολυβδοσκέπαστου. Η αγιογράφηση στο εσωτερικό του ναού είναι άριστης βυζαντινής τεχνοτροπίας, δυστυχώς αρκετά κατεστραμμένες από τον χρόνο και την υγρασία, που κάνει την εμφάνιση της σχεδόν σε όλους τους τοίχους αφήνοντας στο παραμικρό άγγιγμα το κλασικό μαύρισμα του δάχτυλου. Η ιστορία της μονής πρόσφατα περιελήφθη σε οδηγό βυζαντινών μνημείων του υπουργείου πολιτισμού με ένα καλαίσθητο φυλλάδιο. Από την μονή Μολυβδοσκέπαστου ο δρόμος οδηγεί στο ομώνυμο χωριό 22 χλμ συνολικά από την Κόνιτσα με πολλά βυζαντινά μνημεία, εργαστήριο - εκθετήριο παρασκευής τσίπουρου, μίνι μουσείο για το ίδιο θέμα, και το Ελληνικό παρατηρητήριο στην Θέση σημαία με τους ακρίτες φαντάρους μας δίπλα από την πανέμορφη εκκλησία των Αγ. Αποστόλων. Σε όλη την περιοχή που διασχίσατε, απο την Κόνιτσα έως αυτό το σημείο που αντικρίζετε απο ψηλά ολόκληρη την κοιλάδα, γράφτηκαν μερικές από τις ηρωικότερες και συγκινητικότερες σελίδες του Ελληνοιταλικού πολέμου.

Πολύ κοντά η πρώτη διασταύρωση - σε 3 χλμ - οδηγεί στον Πωγωνίσκο, το πιο απομακρυσμένο ακριτικό χωριό της επαρχίας Κόνιτσας. Στην απογραφή του 1940 φαίνεται να είχε 115 κατοίκους. Μετά τον πόλεμο δεν αναφέρεται καν στις απογραφές. Σπίτια πάντως υπάρχουν - για την ακρίβεια επισκευάζονται - και οι ντόπιοι μένουν εκεί όλο το καλοκαίρι. Πραγματικό ησυχαστήριο, προτείνεται ανεπιφύλακτα για ελεύθερη κατασκήνωση. 

Ολόκληρη η επαρχία Κόνιτσας - Πωγωνίου με την πολύτιμη ιστορία και τις διαδρομές της, αποτελεί τόπο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, μοναδικό στολίδι για την Ήπειρο, και αξίζει πολύ περισσότερες επισκέψεις για να την γνωρίσετε. Στην δεύτερη εξόρμηση που υπάρχει θα ‘’δείτε’’  άλλα πανέμορφα μέρη.

Σημειώσεις:

⁽¹⁾ Στα Κτίσματα Πωγωνίου διδάχτηκε το Πολυφωνικό τραγούδι και δημιουργήθηκε το συγκρότημα ΤΕΡΙΡΕΜ το οποίο δυστυχώς για την μουσική μας παράδοση διαλύθηκε το 1992.

⁽²⁾ Η παράδοση αναφέρει για την Νονούλω ότι δουλειά της ήταν να μαζεύει καυσόξυλα από την γενέτειρά της το Δολό και να τα πουλάει απέναντι στην Πωγωνιανή. Για να πάει όμως εκεί έπρεπε να περάσει το ποτάμι. Όσο ήταν καλοκαίρι δεν υπήρχε πρόβλημα, τον χειμώνα όμως που γέμιζε νερό και φούσκωνε ήταν κάτι παραπάνω από επικίνδυνο το πέρασμα. Άλλη λύση δεν υπήρχε από την κατασκευή αυτού του μικρού γεφυριού. Έδωσε λοιπόν χρήματα στους μαστόρους από αυτά που μάζευε και το γεφύρι έγινε, και πήρε το όνομά της.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ: στην Κόνιτσα απευθυνθείτε στις τουριστικές πληροφορίες του Δήμου 0655 22191, 23383, 23623, Fax 0655 24000 και μέσωInternet στο http : // www. konitsa - dimow.gr (e-mail) : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. Ξενώνες : στα Καβάσιλα 0655 23464, 23090, στο Κεράσοβο 0655 24215, στο Μπουραζάνι 0655 61320, 61283 (www. bourazani.gr), στο Φαράγγι 0655 22054 Ενοικιαζόμενα δωμάτια υπάρχουν στο Δελβινάκι, την Πωγωνιανή, και την Κάτω Μερόπη.

Καταφύγιο: το πιο κοντινό είναι το ‘’Μιτσικέλι’’ του Ε.Ο.Σ. Ιωαννίνων στα 1400 μ. Χωρητικότητα 28 άτομα, Ξυλόσομπα, Τζάκι, κουζίνα, υδροδότηση. Info : 0651 22138.

Κάμπινγκ: Κατασκηνώστε στον Πωγωνίσκο ή κάπου στο ποτάμι, κοντά στο Μπουραζάνι. Σε κάθε περίπτωση ρωτήστε, μια που η περιοχή ελέγχετε αυστηρά από την αστυνομία και τον στρατό λόγω Λαθρομεταναστών.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Paddler : Πεζοπορία, Διάσχιση φαραγγιού Αώου - Μονή Στομίου ή ακόμη και κατάβαση του Αώου με καγιάκ. Για πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Νίκο Κυρίτση στο 0655 23777, 23977, Fax 0655 23777. Περιβαλλοντικό Πάρκο ‘’Μπουραζάνι’’ στο ομώνυμο χωριό, Πληροφορίες Οικογένεια Τάσσου 0655 61283, 61320 ή στο ( www. bourazani.gr ).

ΦΑΓΗΤΟ: Ψητές πέστροφες στο εστιατόριο του Γ. Σουρλούκα λίγο πριν την γέφυρα του Βοϊδομάτη στην Κλειδωνιά. Στο Κεράσοβο το παραδοσιακό καφενείο σερβίρει φοβερούς τοπικούς μεζέδες και τσίπουρο 0657 51625. Η περιοχή ξεχωρίζει με τις γνήσιες Ηπειρώτικες πίτες, και το μαγειρευτό κυνήγι στο Μπουραζάνι 0655 61320, Καφενείο & μεζέδες στο Μπουραζάνι 0655 61376, Φαράγγι 0655 22054.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δήμος Κόνιτσας : 0655 22191, Δήμος Δελβινακίου : 0657 22204, Κοινότητα Πωγωνιανής : 0657 31227 Αστυνομία : 0655 22202, Α’ Βοήθειες : 23111, 22222, Συνεργεία : Μωυσίδης Νίκος / 3^ης Ιανουαρίου /  0655 22753, Τούσιας Θωμάς 0655 22904. Βουλκανιζατέρ : Αντωνίου Ευάγγελος / Κιλελέρ 1 / 0655 23081, Βαγενάς Σωτήρης 0655 22818. Τα συνεργεία & τα βουλκανιζατέρ που εντοπίσθηκαν είναι για αυτοκίνητα.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Αθήνα - Κόνιτσα μέσω Αντιρρίου Ε - 951 - Ε - 90 συνολικά 497 χλμ έως Κόνιτσα + 12 χλμ για Μπουραζάνι. Θεσσαλονίκη - Κόνιτσα μέσω Καστανιάς Ε - 75 - Ε - 90 σύνολον 283 έως Κόνιτσα + 12 για Μπουραζάνι.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην Κόνιτσα όλες οι εταιρείες, Καλπάκι BP, SHEL,, Κεφαλόβρυσο ΑVIN, Παρακάλαμος BP, Μάζι ΑVIN.

ΧΑΡΤΕΣ: Οι πιο ακριβείς είναι της Γ.Υ.Σ. Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Πεδίον Άρεως/ 01-8842811. Αγοράστε 2 φύλλα 1: 250.000, Κοζάνη, Ιωάννινα. Επίσης ο πολύ καλός Νο 20 ‘’Νομός Ιωαννίνων’’ έκδοσης τουριστικού οδηγού Ελλάδος : Κολοκοτρώνη 11 / Αθήνα 01 3222573, 3235241. Θεσσαλονίκη Βενιζέλου 3 / 031 223063, 270373.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Στην περιοχή δεν έχει δραστηριοποιηθεί κάποια λέσχη. Πληροφορίες όμως για το ταξίδι σας όλο το χρόνο βρίσκετε στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλετιστών - Ελάτη Τρικάλων  - 42032 - Πύλη, Τηλ - Fax: 0434 71826.

 ΗΠΕΙΡΟΣ – ΚΟΝΙΤΣΑ (1786 λέξεις)

ΜΑΣΤΟΡΟΧΩΡΙΑ

Κείμενο - Διαφάνειες: Σινάνης Άγγελος © Φεβρουάριος 1999

Μια από τις ομορφότερες και λιγότερο γνωστές γωνιές της Ηπείρου πολύ κοντά στα σύνορα με την Αλβανία είναι τα Κονιτσιώτικα Μαστοροχώρια, με περίφημα δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής ακριβώς πάνω στην διαδρομή.

Το πρώτο πέτρινο γεφύρι είναι σχεδόν πάνω στον δρόμο με το τοπωνύμιο το ‘’γεφύρι στο χάνι‘’ λίγο πριν την διασταύρωση για τον φιδίσιο δρόμο που οδηγεί στον Πύργο, ενώ στρίβοντας προς Αγία Παρασκευή ένα ακόμη πέτρινο γεφύρι ‘’ στην Μαυρόπετρα‘’  κάνει την εμφάνιση του μέσα από τον χρόνο για να μας καταπλήξει.

Από το βουνό Σμόλικας (2.637 μ.), πηγάζει ο Κερασοβίτικος ποταμός. Σε αυτό το σημείο, αλλά και λίγο πριν το χωριό, σχηματίζει φοβερά ‘’περάσματα’’ έλκοντας σαν μαγνήτης τους απανταχού καγιάκερς (Απρίλιος - Ιούνιος) που τον ‘’κατεβαίνουν’’ πολύ συχνά. Το άλλο γεφύρι κοντά στην Πουρνιά δεν το σεβάστηκε ούτε ο χρόνος & γκρεμίστηκε χωρίς να αντικρίσουμε την λιτότητά του και να καταλάβουμε τον καταλυτικό του ρόλο στην συγκοινωνία και τις μεταφορές της εποχής. 

Όλη η Ήπειρος τα χρόνια της τουρκοκρατίας και προς τον 18^ο - 19^ο Αι. έπαιξε σπουδαίο ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα της Ελλάδας. Η συσπείρωση των κατοίκων των ορεινών κυρίως όγκων είναι καταλύτης στις σχέσεις τους με την Μεγάλη Πύλη. Τέτοιος, ώστε πολλά χωριά αποκτούν προνόμια αδιανόητα για άλλες περιοχές της υπόδουλης Ελλάδας. Στην δυτική Πίνδο, οι Καλαρρίτες και το Συρράκο κάνουν ακόμη και εξαγωγές περίτεχνων ασημικών και χρυσών αντικειμένων που είναι δουλεμένα με την απαράμιλλη τέχνη τους. Γύρω από την Κόνιτσα, κατά μήκος της κοιλάδας του Σαραντάπορου - πάνω στο Γράμμο - οργανώνονται  τα φημισμένα Κονιτσιώτικα ‘’μαστοροχώρια’’, που με τους εξαίσιους τεχνίτες στο πελέκημα και το χτίσιμο της πέτρας, στο σκάλισμα του ξύλου και την ζωγραφική, αργά αλλά σταθερά στον χρόνο εξαπλώνονται σε όλη την Ελλάδα και τα Βαλκάνια. 

Τα ‘’ μπουλούκια ‘’........ μια λέξη που κοντεύει να ξεχαστεί, σαν πολλές άλλες.  Ωστόσο, απο αυτά τα χωριά ξεκινούσαν κάποτε να ‘’χτίσουνε τον κόσμο’’ όπως χαρακτηριστικά έλεγαν. Οι μαστόροι ή κουδαραίοι όπως λέγονταν τα μπουλούκια ήταν γνωστά από το βυζάντιο με το όνομα ‘’συστήματα’’ και αρχηγό τον πρωτομάστορα. Με ιεραρχία αυστηρή για την εποχή, επινόησαν, διαμόρφωσαν, και μιλούσαν την συνθηματική δική τους γλώσσα, τα κουδαρίτικα ή μαστόρικα, ώστε κανείς που ‘’δεν ήταν δικός τους’’ να μην καταλαβαίνει τι λένε.

Σαν σύνθεση το μπουλούκι αποτελούν 10 - 12 άτομα, όμως τα μεγάλα έργα της εποχής τα ανελάμβαναν 2 - 3 ή και 4 μπουλούκια μαζί φτάνοντας καμιά φορά τα 50 - 60 και 70 άτομα, χώρια τα δεκάδες ζώα που χρειαζόντουσαν για το κουβάλημα της πέτρας. Φάνταζε, με τα δεδομένα της εποχής, σαν μικρός στρατός που έφευγε απο το χωριό ταξιδεύοντας μήνες ή και χρόνια πολλές φορές, απο δουλειά σε δουλειά, και πάλι πίσω στο χωριό, μέχρις ότου ένα νέο ταξίδι για καινούργιες δουλειές ξεκινήσει, σε μια αέναη πορεία στον χρόνο. Όλα αυτά άρχισαν να φθίνουν στις αρχές του αιώνα, που νέα υλικά (σιδερένια ‘’δεσίματα’’ στην λιθοδομή) έκαναν την εμφάνιση τους, και σταμάτησαν πριν τον πόλεμο με την εμφάνιση του τσιμέντου. 

Με κεφαλοχώρι την Πυρσόγιαννη ειδικά τον 19^ο Αι. που έχουν φτάσει στο απόγειο της τέχνης τους, τα μπουλούκια αλλάζουν ακόμη και Ήπειρο αφού είναι πλέον περιζήτητοι, ταξιδεύοντας συνεχώς φτάνοντας από την Αφρική, και την Ινδία ως την Αμερική, κατασκευάζοντας τα πάντα. Σπίτια πλούσια και αρχοντικά, εκκλησίες με τρούλους και πολύπλευρα περίτεχνα καμπαναριά, σεράγια και μιναρέδες, δημόσια κτίρια, πέτρινα γεφύρια και σχολεία στέκουν ακόμη σιωπηροί μάρτυρες μια εποχής που πέρασε ανεπιστρεπτί, αφήνοντας πίσω της έργο αδιάψευστο.  

Πυρσόγιαννη, Βούρμπιανη, Δροσοπηγή, Καστάνιανη, Χιονιάδες, είναι τα κυριότερα χωριά με μαστόρους οργανωμένους σε ‘’μπουλούκια’’ αλλά και Μόλιστα, Κεράσοβο, Στράτσιανη, Ζέρμα, Μπλίζιανη, Πληκάτι. Μην ψάξετε χάρτες για τα ονόματα των χωριών. Σχεδόν όλα άλλαξαν με τις μετονομασίες όλων των οικισμών της χώρας που άρχισαν το 1826 και ‘’τελείωσαν’’ το 1977! 

Μπαίνοντας στην Πυρσόγιαννη προσέχουμε αμέσως την διαφορά από τα άλλα χωριά. Ένα τέλειο σύνολο από πέτρινα καλντερίμια, τέλεια πετρόχτιστα σπίτια λαϊκά & αρχοντικά με ξυλοδεσιές και υπέρθυρα λες και έγιναν χτες. Στο επιβλητικό διώροφο πετρόχτιστο σχολείο του 1926 πρόκειται να στεγασθεί το μουσείο της Πέτρας και σχολή μαστόρων, για να διδαχθούν και να αναβιώσουν ει δυνατόν, την παλιά αυτή τέχνη οι νεώτεροι. Στην βιβλιοθήκη της κοινότητας οι Πυρσογιαννίτες έχουν συγκεντρώσει αξιόλογο ανέκδοτο υλικό (γράμματα & φωτογραφίες) καθώς και εργαλεία της τέχνης τους. Αρκετές πληροφορίες για τους μαστόρους, τα έργα τους, και το χωριό ιδιαίτερα, υπήρχε στο περιοδικό ‘’ Αρμολόι ‘’ που έβγαζε από το 1976 - 1980 η Προοδευτική Ένωση Πυρσόγιαννης και που δυστυχώς στο 10ο τριμηνιαίο τεύχος σταμάτησε. 

Ο Πρόεδρος της κοινότητας πάντως, μίλησε και για επανέκδοση, κάτι που πραγματικά χρειάζεται. Στην ολόδροση πλατεία του καφενείου -  ξενοδοχείου ‘’το αρμολόι’’ δεν μπορείς να μην θαυμάσεις τον αιωνόβιο πλάτανο (λένε ότι είναι 500 χρόνων) και την πετρόχτιστη βρύση με το ‘’κρουσταλλιασμένο’’ νερό. Η κουβέντα έρχεται στους σεισμούς, και στην μεγάλη εκκλησία του Αγ. Γεωργίου με το πανύψηλο διπλό καμπαναριό, που η παράδοση αναφέρει - φανταστείτε το - ότι στηρίζεται  πάνω σε τεράστιους κορμούς δέντρων που παίζουν τον ρόλο θεμελίων !. Οι πρόσφατοι σεισμοί στην Κόνιτσα δεν άφησαν ανεπηρέαστη την Πυρσόγιαννη, ειδικότερα δε τις νεότερες κεραμοσκέπαστες στέγες πολλές απο τις οποίες έπαθαν ζημιές σε τέτοια έκταση που κρίθηκε αναγκαίο να γκρεμισθούν και να ξαναφτιαχτούν από την αρχή. Στην νέα τους μορφή θα είναι σκεπασμένες όπως οι παλαιότερες, με πέτρινες πλάκες. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί στον επισκέπτη το γεγονός ότι όσα έργα αναπαλαίωσης ή διατήρησης και ανάδειξης καλντεριμιών, καθαρισμοί αρμών από παλιά τσιμεντένια αρμολογήματα, γίνονται με τα προγράμματα εθελοντικής εργασίας για το περιβάλλον της Ε.Ε., που συμμετέχουν  νέοι από όλη την Ευρώπη. 

Συνεχίζοντας την διαδρομή προς τους ακριτικούς Χιονιάδες λίγο πριν τα Αλβανικά σύνορα, διασχίζετε την πανέμορφη αν και πιο μικρή, Βούρμπιανη. Η κοινότητα - αν και νωρίς - δεν είχε τόσο κόσμο όπως η Πυρσόγιαννη, όμως η λαμπρή εκκλησία της Παναγίας Θεοτόκου με το ψηλό καμπαναριό, μαζί με ένα ωραίο οίκημα προσελκύει την προσοχή αμέσως. Γυμνάσιον Βούρμπιανης έγραφε η γαλάζια πινακίδα στο μικρό οίκημα. Ένα ακόμη ακριτικό σχολείο που έδωσε τόσα πολλά στα δύσκολα χρόνια, χωρίς μαθητές τώρα, αφού οι περισσότερες οικογένειες έχουν μεταφερθεί στα μεγάλα αστικά κέντρα, και στα σπίτια έρχονται μόνο στις καλοκαιρινές διακοπές.

Στην Βούρμπιανη υπάρχουν φήμες για ένα παλιό πέτρινο γεφύρι, όμως τίποτε δεν φαινόταν. Λογικά πρέπει να βρισκόταν κάτω στο ποτάμι, τον Σαραντάπορο. Μια ‘’αυτοψία’’ δείχνει ότι πλέον δεν υπάρχει, όσο και αν θέλουμε να δούμε πως έκτιζαν τα γεφύρια στον τόπο τους αυτοί οι τεχνίτες της πέτρας. Όμως ένας ντόπιος αναφέρει κάτι για τον μικρό οικισμό της Καρυάς, περίπου 7 χλμ από την Βούρμπιανη. Είναι καλή άσκηση και τολμήστε το. Αρκεί να επιλέξετε σωστά, ανάμεσα στις διανοίξεις δασικών δρόμων. 

Μετά από δύο διασταυρώσεις, συνολικά 13 χλμ από την Πυρσόγιαννη, βρίσκονται οι Χιονιάδες και το πέτρινο γεφύρι τους ‘’στο παρασπόρι’’, που δυστυχώς είναι ασυντήρητο, αφημένο στην τύχη του, τόσο που αν παραμείνει έτσι, είναι βέβαιο ότι ο χρόνος δεν θα το σεβαστεί. Οι Χιονιαδίτες πολύ παλιά είχαν διακριθεί για κάτι που μας φαίνεται τώρα παράδοξο, αυτό είναι το εμπόριο και η εκμετάλλευση..... χιονιού ! (από κει και το όνομα) που το έστελναν στην Κέρκυρα και στα αρχοντόσπιτα Τούρκων και Ελλήνων στην Ήπειρο. Φυσικά στην ιστορία πέρασαν δια μέσου της απαράμιλλης ζωγραφικής τέχνης τους. Οι ζωγράφοι απο τους Χιονιάδες (Χιονιαδίτες) άφησαν πίσω τους, διάσπαρτα σε όλη την Ήπειρο & ειδικά στα χωριά του Ζαγορίου τοιχογραφίες, αγιογραφίες, προσωπογραφίες, ζωγραφιστά ταβάνια αρχοντικών, και μια τεράστια ποικιλία διακοσμητικών συνθέσεων.

Όλοι κάτι έχουν να διηγηθούν από τα παλιά, στο μικρό καφενεδάκι - το μόνο ανοιχτό - και οι κουβέντες με τους γέροντες μετατρέπονται σε κατάθεση ψυχής, ανάμεσα από τα τσιπουράκια. Φεύγοντας μόνο, και αντικρίζοντας, τις πινακίδες που αναφέρουν ότι βρισκόμαστε σε ελεγχόμενη από τον στρατό περιοχή, συνειδητοποιούμε, πόσο έχουμε πλησιάσει τα Αλβανικά σύνορα. 

Ο γυρισμός πάντα είναι πιο δύσκολος αυτές τις ώρες. Από εδώ ανοίγονται φοβερές χωμάτινες διαδρομές μέσα στον καταπράσινο Γράμμο. Αν υπήρχαν βενζίνες εδώ, ίσως υπήρχε η ‘’συνέχεια’’ μιας παλιάς διαδρομής προς Γοργοπόταμο, Πληκάτι, Αετομηλίτσα (το βορειότερο χωριό του νομού Ιωαννίνων), Αρένες (Καστοριά τώρα) και τέλος, τσίπουρα και ελεύθερη κατασκήνωση στην Νέα Κοτύλη, συνολικά από Χιονιάδες 30 χλμ - οδεύοντας προς το πουθενά.

Μην ψάξετε να βρείτε τους χωματόδρομους για Αρένες..... στον χάρτη, γιατί ξανά θα απογοητευτείτε..... για άλλους λόγους αυτή τη φορά. Ακολουθήστε απλά αυτές τις δύο διαδρομές που περιγράφονται εδώ, την τρίτη προς την Καστοριά, και το ένστικτό σας. Αυτή η περιήγηση στην Κόνιτσα και τα Μαστοροχώρια της, κλείνει με μια ανοιχτή πρόσκληση όχι μόνο για το 99’ αλλά ευχόμαστε για όσα χρόνια περάσουν. Κάθε χρόνο τον Ιανουάριο συνήθως στις 16 ή 17 - ανάλογα πότε ‘’πέφτει’’ Σαββατοκύριακο - γίνεται η ετήσια συνάντηση Πυρσογιαννιτών και φυσικά ανάμεσά τους είναι παλιοί (όσοι έχουν μείνει) και νεώτεροι τεχνίτες της πέτρας.

Ελάτε.....

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ: Για διαμονή στην Κόνιτσα απευθυνθείτε στις τουριστικές πληροφορίες του Δήμου 0655 22191, 23383, 23623, Fax 0655 24000 και μέσω Internet στο http : // www. konitsa - dimow.gr (e-mail) : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   Ξενώνες: υπάρχουν στον Αμάραντο 0655 23775, στην Μόλιστα Βαγγέλης Σερίφης 0655 23743, και τέλος στην Πυρσόγιαννη ‘’ ΤΟ ΑΡΜΟΛΟΙ ’’ 0655 31297. Καταφύγιο: Προς το παρόν (θα γίνει στην Κόνιτσα σύντομα) το πιο κοντινό είναι το ‘’Μιτσικέλι’’ του Ε.Ο.Σ. Ιωαννίνων στα 1400 μ. Χωρητικότητα 28 άτομα, Ξυλόσομπα, Τζάκι, κουζίνα, υδροδότηση. Info : 0651 22138. Κάμπινγκ: Ελεύθερο στον Αμάραντο κοντά στον παλιό νερόμυλο. Σε κάθε περίπτωση ρωτήστε οπωσδήποτε που σας αφήνουν, μια που η περιοχή ελέγχετε αυστηρά από την αστυνομία και τον στρατό λόγω Λαθρομεταναστών.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Paddler: Πεζοπορία, κατάβαση του Κερασοβίτικου με καγιάκ. Για πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Νίκο Κυρίτση στο 0655 23777, 23977, Fax 0655 23777.

ΦΑΓΗΤΟ: Προσεγμένα ψητά στον ξενώνα του Αμάραντου και της Μόλιστας. Στην κεντρική πλατεία της Πυρσόγιαννης νόστιμοι τσιπουρομεζέδες, δοκιμάστε σίγουρα τσιπουράκι χωρίς Γλυκάνισο.  

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δήμος Κόνιτσας : 0655 22191, Κοινότητα Αμάραντου : 0655 22257, Κοινότητα Πυρσόγιαννης : 0655 31269. Αστυνομία : 0655 22202, Α’ Βοήθειες : 23111, 22222, Συνεργεία : Μωυσίδης Νίκος / 3^ης  Ιανουαρίου /  0655 22753, Τούσιας Θωμάς 0655 22904. Βουλκανιζατέρ : Αντωνίου Ευάγγελος / Κιλελέρ 1 / 0655 23081, Βαγενάς Σωτήρης 0655 22818. Τα συνεργεία & τα βουλκανιζατέρ που εντοπίσθηκαν είναι για αυτοκίνητα. 

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Αθήνα - Κόνιτσα μέσω Αντιρρίου Ε - 951 - Ε - 90 συνολικά 497 χλμ έως Κόνιτσα + 30 χλμ για Πυρσόγιαννη. Θεσσαλονίκη - Κόνιτσα μέσω Καστανιάς Ε - 75 - Ε - 90 σύνολον 283 έως Κόνιτσα + 30 χλμ για Πυρσόγιαννη.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην Κόνιτσα όλες οι εταιρείες, Επταχώρι BP.

ΧΑΡΤΕΣ: Οι πιο ακριβείς είναι της Γ.Υ.Σ. Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Πεδίον Άρεως/ 01-8842811. Αγοράστε 2 φύλλα 1: 250.000, Κοζάνη, Ιωάννινα. Επίσης ο πολύ καλός Νο 20 ‘’Νομός Ιωαννίνων’’ έκδοσης τουριστικού οδηγού Ελλάδος : Κολοκοτρώνη 11 / Αθήνα 01 3222573, 3235241. Θεσσαλονίκη Βενιζέλου 3 / 031 223063, 270373.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Στην περιοχή δεν έχει δραστηριοποιηθεί κάποια λέσχη. Πληροφορίες όμως για το ταξίδι σας όλο το χρόνο βρίσκετε στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλετιστών - Ελάτη Τρικάλων  - 42032 - Πύλη, Τηλ - Fax: 0434 71826.

   ΘΕΣΣΑΛΙΑ – ΤΡΙΚΑΛΑ (1805 λέξεις)

ΠΥΛΗ - ΕΛΑΤΗ - ΔΑΣΟΣ ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ – ΝΕΡΑΙΔΟΧΩΡΙ

Κείμενο - διαφάνειες: Σινάνης Άγγελος © Φεβρουάριος 1999

Διαβαίνοντας τα στενά της Πύλης από την Δυτική είσοδο του ορεινού όγκου Τρικάλων, ένας δροσερός ποταμός με πολλά νερά, ειδικά τον χειμώνα, σας υποδέχεται. Ο Πορταικός ποταμός και το πέτρινο γεφύρι του στέκει εκεί αγέρωχο, χτισμένο το 1514 με την φροντίδα του Αγίου Βησσαρίωνα απ’ όπου και η δεύτερη ονομασία του.

Μοναδικό γεφύρι στην περιοχή έως το 1936 που κατασκευάστηκε η γέφυρα Κονδύλη στην Πύλη, ήταν ο μοναδικός ‘’δρόμος’’ επικοινωνίας, μεταφοράς αγαθών, ανθρώπων, και κοπαδιών, στις συνηθισμένες εποχιακές μετακινήσεις τους, στα  ορεινά των Τρικάλων.

Ο φαρδύς ασφαλτοστρωμένος δρόμος περνά την διασταύρωση προς Στουρναρέικα, Μεσοχώρα, ανηφορίζοντας μέσα σ’ ένα τοπίο από καταπράσινα βουνά, πολλά πλατάνια, και ανείπωτη θέα στο ποτάμι, και τα απέναντι χωριουδάκια, καλύπτοντας γρήγορα τα Δώδεκα χιλιόμετρα σαν να ήταν μόνο ένα, φτάνοντας στην πανέμορφη, στεφανωμένη από ελατόδασος, Ελάτη ή Τύρνα και σε ύψος 950 μ. Ένας παραδεισένιος τόπος, που καμία φορά σε κάνει ασυναίσθητα να αναρωτιέσαι.... αν πράγματι είσαι στην Ελλάδα. 

Το μεγαλύτερο Δημοτικό Διαμέρισμα της περιοχής - τώρα πια έδρα του Δήμου Αιθήκων -  με σωστή τουριστική υποδομή, ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, και πολλά μαγαζιά, σούπερ Μάρκετ, εστιατόρια, ψησταριές, κέντρο ορεινών δραστηριοτήτων. Υποδομή που  οφείλεται αποκλειστικά στους φιλόξενους κατοίκους, που με συνεχείς προσπάθειες, βελτίωσαν, και συνεχίζουν με προοπτική να αναπτύσσουν έναν πολύ καλό προορισμό για ξεκούραση & γνωριμία με την ευρύτερη εκπληκτική περιοχή του ορεινού όγκου Τρικάλων. Από εδώ ανοίγονται δεκάδες διαδρομές, ασφάλτινες, δασικές, πεζοπορικές, σε μονοπάτια, και δασικά κομμάτια, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι τυχαία η επιλογή της, από τους περιηγητές. 

Ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να ‘’δει ’’ την παλιά Ελάτη και τους ‘’μαχαλάδες’’ της, αν από τον κεντρικό δρόμο που διασχίζει τον Δήμο, περπατήσει έως την διασταύρωση που, η μεν άσφαλτος  οδηγεί στο κοντινό Βροντερό, ο δε τσιμεντόδρομος κατεβαίνει ως τα παλιά σπίτια, και τις αυλές των Τυρνιωτών. Πέτρα δουλεμένη από Ηπειρώτες μαστόρους, Ξυλοδεσιές, Υπέρθυρα, ‘’φωτογραφίζουν’’ την παράδοση και τον πολιτισμό. Απέναντι από την κεντρική πλατεία (Avin) είναι ο ανηφορικός δρόμος που οδηγεί προς τον ‘’ Κόκκινο Βράχο ‘’ απ’ όπου βλέπετε όλη την περιοχή έως την κορυφή Μαρόσα, και αριστερά 2 χλμ προς το Ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας, μέσα στο δάσος. Στην Ελάτη υπήρχε το ιστορικό σχολείο όταν: ‘’συντηρούμενο υπό των κατοίκων της, και προ της απελευθερώσεως, άγνωστον από ποιον έτος. Επίσημα στοιχεία δεν υπάρχουσι’’, αναφέρουν τα αρχεία του σχολείου. Σε αυτό δίδαξε η επιφανής παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη ανάμεσα στα έτη 1943 - 49,  και λειτούργησε σαν χώρος συγκεντρώσεων, θεατρικών παραστάσεων, και του λαϊκού αναθεωρητικού δικαστηρίου των οργανώσεων, ΕΑΜ, ΕΠΟΝ, ΕΠΕΑ, ΚΚΕ. 

Το πρωί η άγρια κορυφογραμμή του Κόζιακα , σας κοιτά αγέρωχα, προτρέποντας σας, για γνωριμία με τον τόπο. Από την διασταύρωση που οδηγεί στα Στουρναρέικα υπάρχει μια ‘’κρυφή’’ ασφάλτινη διαδρομή, που βγάζει σε ένα πανέμορφο χωριό, πέρασμα κάποτε όλων των ταξιδιωτών, κυρατζήδων ( εμπόρων ) και όλων των εφοδίων του Ε.Λ.Α.Σ. από και προς τα χωριά του Ασπροποτάμου και τα Τρίκαλα. Βλέποντας την πινακίδα Άνω, Μέση, Κάτω Παλαιοκαρυά στρίψτε αριστερά, για να βρεθείτε σε δευτερόλεπτα σε ένα τόπο ασύγκριτης φυσικής ομορφιάς που αν μη τι άλλο δεν μπορεί, από κάποια βαθιά χαράδρα θα βγουν ξωτικά ή νεράιδες.

Στην μικρή τσιμεντένια γέφυρα οδηγήστε αριστερά στον χωματόδρομο, και σε 300 μέτρα είστε στην βάση του παραδοσιακού πέτρινου γεφυριού της Παλαιοκαρυάς ( 16^ος Αι ), με τους δύο ασύμμετρους καταρράκτες, 12 και 2 μέτρων αντίστοιχα. Λίγο μετά, και σχεδόν πάνω στον δρόμο, είναι ο οικισμός Τσιμπιδέϊκα που μόλις το 1970 είχε σχολείο με 15 μαθητές. Σκεφθείτε κάθε ‘’χωριουδάκι’’ που τώρα περνάτε και το βλέπετε  έρημο, το 1970 είχε διθέσια δημοτικά σχολεία με 30-45 μαθητές!! είχε τα δικά του χάνια - συνολικά έξι σε απόσταση 5 χλμ !  Στον τελευταίο οικισμό, την πανέμορφη Άνω Παλαιοκαρυά, το μικρό αλλά τόσο ζεστό καφενεδάκι - πρώην χάνι και αυτό - του Στέφανου και της Παρασκευής Γώγου, θα σας φτιάξει από καφέ ή τσάι έως τα απλά (αλλά νόστιμα) χωριάτικα μεζεδάκια για τσίπουρο. Απολαύστε τα έχοντας θέα από τον υπερυψωμένο δρόμο, το ποτάμι  τα κελαριστά νερά του και τα κελαιδίσματα των πουλιών - τα μόνα που ακούγονται.

Λίγο πιο πάνω από το καφενείο ο χωματόδρομος συνεχίζει αριστερά προς έναν μικρό οικισμό και τα χωριά της Αργιθέας ενώ δεξιά για Ελάτη & Στουρναρέικα ή ακόμη για Μεσοχώρα διασχίζοντας ένα πανέμορφο ελατόδασος.

Η επίσκεψη στο Περτούλι τα λιβάδια και το διάσημο δάσος του, είναι κάτι που κανείς επισκέπτης δεν απέφυγε. Το Πανεπιστημιακό δάσος Περτουλίου είναι δημόσιο, και συντελεί τα μέγιστα με τον δικό του τρόπο, στην αέναη ανάπτυξη της περιοχής, και ας μην φαίνεται με την πρώτη ματιά. Όλα άρχισαν από πολύ παλιά, όταν ένας φωτισμένος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ο Αναστάσιος Οικονομόπουλος ενήργησε ώστε να παραχωρηθεί το δάσος για λόγους εκπαιδευτικούς, έρευνας, και πρότυπης δασικής εκμετάλλευσης στο Πανεπιστήμιο. Αυτός ο άριστος καθηγητής είναι ο ουσιαστικός εμπνευστής και δημιουργός του εκπληκτικού συμπλέγματος, αφού με προσωπικές του ενέργειες κατάφερε τελικά το 1934 με τον νόμο 6320 να πετύχει την παραχώρηση απο το Υπ. Γεωργίας. 

Στα λιβάδια Περτουλίου υπάρχουν αρκετές δυνατότητες για χαλάρωση ή αντίστοιχα για άθληση. Ένα αλπικό τοπίο στα 1.180 μ  έκπληξη για τον επισκέπτη, μια που απότομα διακόπτεται η πυκνή βλάστηση και αντικαθίσταται για λίγο με καταπράσινα λιβάδια, δεκάδες μικροσκοπικές λίμνες, πεντακάθαρα ρυάκια, και δεκάδες  Άλογα ή Αγελάδες να βόσκουν ελεύθερα. Μοναδικές ευκαιρίες  για βόλτα με άλογα στα μονοπάτια του Ελατόδασους, όμορφους περιπάτους στους δασικούς δρόμους, μεζέδες στο ‘’Κερκέτιο’’ η στο σαλέ, και ανοιχτός δρόμος προς το πετρόχτιστο παραδοσιακό Περτούλι. 

Το Περτούλι, πανέμορφο αρχοντοχώρι ορθώνεται περήφανο σε μια μαγευτική, γεμάτη έλατα τοποθεσία του βουνού Φούρκα της Πίνδου. Καταστράφηκε πολλές φορές από επιδημίες και εμπρησμούς βάρβαρων λαών και στα νεώτερα χρόνια από τους Γερμανούς το 1943. Μετά τον πόλεμο οι κάτοικοι το ξανάκτισαν - κάτι που έκαναν συνεχώς στους αιώνες που πέρασαν - μόνο που αυτή τη φορά έφτιαξαν και το μεγάλο για την εποχή εργοστάσιο επεξεργασίας ξύλου.

Αυτό το μεγάλο έργο έδωσε δουλειά στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια σε όλα τα χωριά περιφερειακά του Περτουλίου εξασφαλίζοντας, αφενός οικονομική άνθηση, αφ’ ετέρου εμπόδισε το μεταναστευτικό ρεύμα να πάρει διαστάσεις όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ο γέροντας Λεωνίδας Κρούπης θυμάται την λαχτάρα του κόσμου γιαυτό το έργο αναφέροντας χαρακτηριστικά για τα τεράστια σε όγκο, και φυσικά βάρος μηχανήματα, πριόνια, πάγκους, εργαλεία που τα κουβαλούσαν στην πλάτη !! έως το εργοστάσιο, αφού ο δρόμος Τρικάλων - Άρτας άρχισε να κατασκευάζεται το 1925 από την Πύλη αλλά ακόμη δεν είχε ολοκληρωθεί (σ. σ. ούτε σήμερα έχει).

Το τεράστιο και πλούσιο δασικό σύμπλεγμα έδινε τόση δουλειά, που είχε 3 βάρδιες από τον Μάρτιο έως και τον Δεκέμβριο που δούλευαν ασταμάτητα εφοδιάζοντας όλη την επικράτεια με καλοδουλεμένη ξυλεία. Η παραγωγή του, γέμιζε 3 φορτηγά την μέρα. Για λόγους που ακόμη και σήμερα δεν έχουν διευκρινισθεί, στα τέλη της δεκαετίας του 60’ σταμάτησε να λειτουργεί, με ότι αυτό σήμαινε για τους κατοίκους και την Ελληνική βιομηχανία ξύλου. Το δασικό σύμπλεγμα Περτουλίου με συνολική έκταση 32970 στρ. και συνολική δασοσκεπή έκταση 25300 στρ εξακολουθεί ως τις μέρες μας είναι από τα παραγωγικότερα δάση στην χώρα μας.

Το γραφικό Νεραιδοχώρι, όπως ακριβώς αφήνει να εννοηθεί το όνομά του, είναι κτισμένο κάτω από την κορυφή Νεράιδα ανάμεσα από δεκάδες φυσικές ομορφιές. Τόσο η προικισμένη φύση που το περιβάλει, όσο και τα θαυμάσια μνημεία του χώρου κερδίζουν αμέσως τον επισκέπτη. Μνημεία που ενθουσιάζουν τους επισκέπτες και έχουν εύκολη πρόσβαση είναι η εκκλησία του Αγ. Νικολάου (1763), με θαυμάσιες αγιογραφίες στην πλατεία του Νεραιδοχωρίου. Δύο μόλις χλμ από το χωριό βρίσκεται η Αγ. Παρασκευή (1793) τυλιγμένη στους θρύλους που η παράδοση διασώζει, αναφέροντας για τον τρούλο της μονής και την κούφια στέγη, που χρησιμοποιήθηκε για κρυφό σχολειό, και στα ‘’δύσκολα’’ χρόνια για καταφύγιο - κρησφύγετο του Ε.Α.Μ.

Προς την δασική οδό Νεραιδοχωρίου - Πύρρας συναντάτε το μονοπάτι του Γούσιου Χατζηπέτρου, το παλιό πέτρινο γεφύρι στην Σμίξη (18^ος Αι.), και τον παλιό νερόμυλο πολύ κοντά στο γεφύρι, ενώ ακόμα δύο χλμ μέσα από ατέλειωτες εναλλαγές του τοπίου βρίσκεστε στην Πύρρα, και δίπλα της ίσα-ίσα που διακρίνεται  - περισσότερο ακούγεται το Καμναίτικο ρέμα. Ένα χωριό που το κύριο μέρος των κατοίκων μετακινείται με αποτέλεσμα τον χειμώνα να μένουν εδώ ελάχιστες οικογένειες. Πριν μερικές δεκαετίες λειτουργούσε ακόμη το Ειρηνοδικείο, και το σχολείο, δείγμα του μεγάλου πληθυσμού της περιοχής. Μνημεία της Πύρρας είναι η Ιερά μονή Αγίου Μόδεστου, η Αγ. Παρασκευή και το παλιό πέτρινο γεφύρι, πάνω σχεδόν στον δασικό δρόμο Πύρρας - Νεραιδοχωρίου. Οι δύο ψησταριές - ταβέρνες, μία στην στρογγυλή πλατεία που φαίνεται χαρακτηριστικά, πριν το χωριό, και η άλλη στην κεντρική πλατεία σερβίρουν σπέσιαλ τηγανιά, ψητά της ώρας, θαυμάσιο ντόπιο τυρί, πατάτες τηγανιτές κομμένες στο χέρι, και το πιο γευστικό τσιπουράκι που δοκιμάσατε ποτέ.

Πλούσια βλάστηση, γνωριμία με τα δεκάδες μνημεία, πολλά νερά, καταρράκτες, ψάρεμα στο ποτάμι, φιλοξενία, καλοί μεζέδες, κυνήγι, είναι τα ‘’δώρα’’ που απλόχερα προσφέρει όλη η περιοχή στους επισκέπτες της, καιρό τώρα. Όλα τα χωριά, προσφέρουν υπηρεσίες έξω από την τυποποιημένη ‘’τουριστική’’ νοοτροπία, και παντού, όλο το χρόνο θα βρείτε ανθρώπους πρόθυμους να σας εξυπηρετήσουν.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ: Ξενώνες - Ξενοδοχεία: Πρόθεμα 0434 Ελάτη : Παπαναστασίου / 71150, 3,  71280, Κόζιακας / 71270, 71080, Έλατος / 71300, 71238, Στουρναρέικα: Ζαμπάκας / 93000,93296, Νεραιδοχώρι: Παπαθαστασίου/ 91500, Νιαβής / 91201, Περτούλι: Αρχοντικό Διβάνη: 91252, 91111, Ξενώνας Κανταρτζή / 91503, Περτούλι / 91360, Καλόγεροι: Σαρακατσάνος / 71385. Πληροφορίες για ενοικιαζόμενα δωμάτια δίνονται από τα κατά τόπους Αστυνομικά Τμήματα.

Κάμπινγκ: Επιτρέπεται στον περιφραγμένο χώρο της Αγ. Κυριακής στον δρόμο προς Περτούλι.

Καταφύγιο: Στο όρος Κόζιακας στα 1738 μέτρα υψόμετρο βρίσκεται το καταφύγιο ‘’Χατζηπέτρος’’ που προς το παρόν δεν λειτουργεί.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Magic Sport : Σκι αντοχής, ιππασία, ορειβασία, τοξοβολία, ποδήλατο βουνού, 0434 71192, 3.

ΦΑΓΗΤΟ: Η περιοχή ξεχωρίζει με τις ταβέρνες - εστιατόρια & ψησταριές της, που προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας τοπικούς, παραδοσιακούς μεζέδες ( κοκορέτσι, κεμπάπ, τηγανιά), και καλομαγειρεμένο κυνήγι, πάντα με τοπικά  γαλακτοκομικά προϊόντα, με σπιτική ποιότητα και γεύση.

CHALET: Χιονοδρομικό κέντρο Περτουλίου, υψόμετρο 1200 μ.

ΧΡΗΣΙΜΑ: 0434 Δημοτικά Διαμερίσματα: Ελάτης: 71293, Περτουλίου: 91080, Νεραιδοχωρίου: 91279, Πύρρας: 91275, Αστυνομία: 71222, Α’ Βοήθειες : 71363, 22870. Συνεργείο: Μοto Mexis: 0445 43091, Βουλκανιζατέρ Auto - Moto, Τζανής Βασίλειος - Πύλη  0434 22008.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα Ε-75 έως Λαμία, και μετά Ε-65 έως Καρδίτσα, Τρίκαλα, και μετά ο επαρχιακός Νο 30 προς Πύλη, Ελάτη, σύνολο 360 χλμ. Από Θεσσαλονίκη Ε-75 έως Λάρισα όπου, ο Ε-92 οδηγεί στα Τρίκαλα, σύνολο 254 χλμ.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην Πύλη υπάρχουν 4 συνολικά, προς την Ελάτη ΕΚΟ και το τελευταίο προς Περτούλι - Νεραιδοχώρι και τα χωριά του Ασπροποτάμου είναι στην Ελάτη ΑVIN. Τα τελευταία προς Τζουμέρκα - Άρτα είναι στον οικισμό Λογγιές Κοτρωνίου DRAC OIL, και  στα Στουρναρέικα (Elin Oil).

ΧΑΡΤΕΣ: Πολύ καλός είναι ο νέος (έκδοση 1999 ) αναλυτικός χάρτης Ορεινού Χώρου Τρικάλων σε κλίμακα 1 : 100.000. Υπάρχει στην Ελάτη στο κατάστημα ‘’το λίκνο’’ και στέλνεται αντικαταβολή 0434 71826.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ : ΜΟ.ΛΕ.Τ. Λέσχη Μοτοσικλέτας Τρικάλων / Ομήρου 6 / 42 100 Τρίκαλα Τηλ - Fax : 043172424, ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλέτας Ελάτης Τρικάλων  - 42032 - Πύλη, Τηλ - Fax: 0434 71826.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ – ΤΡΙΚΑΛΑ (1727 λέξεις)

ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

Κείμενο - διαφάνειες: Σινάνης Άγγελος © Φεβρουάριος 1999

Τα πανέμορφα, ‘’ξεχασμένα’’ χωριά του Ασπροποτάμου, προσεγγίζονται ή οδηγώντας πάνω σε παμπάλαια μονοπάτια, (στράτες των κυρατζήδων) που σήμερα καλύπτονται απο άσφαλτο ή περπατώντας μέσα στα εκπληκτικά δασικά συμπλέγματα του Στεφανίου, και της Τριγγίας. 

Ουσιαστικά σε αυτό το σημείο ‘’μπαίνετε’’ είτε απο το Καστράκι (Βόρεια) ή από την Ελάτη (Δυτικά). Σε πρώτο πλάνο μικρά χωριουδάκια, σκιερά πλατάνια, σπάνια αρχιτεκτονικά μνημεία, εγκαταλειμμένα μοναστήρια και αριστουργηματικές προεκτάσεις της φύσης, με μορφή πέτρινων γεφυριών βαλμένα στην καρδιά της Νότιας Πίνδου. Τα χωριά τριγυρισμένα από τις κορυφές του Λάκμου ( Περιστέρι ) 2.295 μ, της Τριγγίας 2204 μ, της Κακαρδίτσας (Τζουμέρκα) 2.429 μ, έχουν κρατήσει ήθη και παραδόσεις που χάνονται στα βάθη των αιώνων.  

Για να γνωρίσετε την περιοχή οδηγήστε από το Χάνι στον πρώτο οικισμό της περιοχής, την Καστανιά, Από εκεί 17 χλμ πολύ κοντά στο Κουκουφλί, με τον πεστροφογεννητικό του σταθμό, είναι τα Δολιανά με τον εκπληκτικό σε σύλληψη και κατασκευή ναό του Τιμίου Σταυρού (1770 Μ.Χ) περίπου. Μοναδική στην Ελλάδα - αρχιτεκτονική σχεδίαση και κατασκευή τουλάχιστον όσο αφορά τον πολύπλοκο κεντρικό τρούλο που χωρίζεται σε άλλους 9!! μικρότερους, και διαφορετικού μεγέθους. Η εκκλησία είναι κλειδωμένη συνήθως, εκτός τον 15 Αύγουστο που γίνεται το πανηγύρι, όμως εξωτερικά διακρίνονται οι λεπτομερείς ανάγλυφες διακοσμητικές παραστάσεις βοηθούμενες, και από τις εργασίες καθαρισμού, και στήριξης που έγιναν. Τόσο στα Δολιανά, όσο και στην Κρανιά που ανήκει ο οικισμός υπάρχουν ταβερνάκια και - Κρανιά - ξενώνας.  

Το υψόμετρο εδώ είναι 1350 μ και συνεχίζοντας τον βατό χωματόδρομο βρίσκεστε στην Κρανιά, το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής Ασπροποτάμου μετά το Γαρδίκι, χωρισμένο από το ποτάμι σε δύο οικισμούς. Πανέμορφο χωριό, με 600 - 700 κατοίκους το καλοκαίρι, μια πλατεία που σφύζει από ζωή, με ταβερνάκια καφενεία, νέους ανθρώπους, και... έρημο τον χειμώνα. Αυτό συμβαίνει και στην κοντινή αρμονική με την φύση Καλλιρρόη αλλά και σε όλη την περιοχή Ασπροποτάμου. Ζητήστε από τους ντόπιους να σας δείξουν ή ακόμη και να σας οδηγήσουν στα πανέμορφα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια της περιοχής, της ’’Κρανιάς’’, και του ‘’Γκίκα’’ κοντά στον παλιό εγκατελειμένο νερόμυλο. Πολλοί από τους κατοίκους είναι Σαρακατσάνοι, και έξω από το χωριό Κρανιά υπάρχει τοποθεσία ‘’Σαρακατσάνικα κονάκια’’. Εκεί το καλοκαίρι θα συναντήσετε οικογένειες που ακόμη, ανεβαίνουν εδώ και βόσκουν τα κοπάδια τους στα λιβάδια της Τριγγίας.  

Βγαίνοντας πάλι στον κεντρικό δρόμο ακολουθώντας το Σκληνιασώτικο ρέμα σε 8 χλμ βρίσκεστε στα ‘’Τρία Ποτάμια’’ ή Τριπόταμα. Στην πραγματικότητα τα Τρία ποτάμια είναι...ο Αχελώος ή Ασπροπόταμος ενισχυμένος από τα δύο ρέματα Χαλικιώτικο και Σκληνιασώτικο, που φτάνουν έως εκεί. Στα δεξιά σας η διασταύρωση οδηγεί σε 5 χλμ στο εκπληκτικό Κατάφυτο - όνομα και πράγμα - με δεκάδες πανέμορφα πέτρινα σπίτια, κτίσματα των αρχών του αιώνα, σκαρφαλωμένο στον Κέδρο 1.796 μ, και τις δασωμένες πλαγιές του, Κλαδιά 1541 μ, και Οξιά 1545 μ ότι πρέπει για αξέχαστες, πεζοπορικές διαδρομές. Στο Κατάφυτο υπήρχαν ακόμη και τον χειμώνα 30 - 40 οικογένειες που ασχολούνταν όπως σε όλη την περιοχή με την κτηνοτροφία. Η αρχή της εγκατάλειψης άρχισε με τους σεισμούς του 1969. Η τότε δικτατορική ‘’κυβέρνηση’’ έκτισε με την βοήθεια του στρατού σπίτια στα Τρίκαλα, και όποια από τις πληγείσες οικογένειες ήθελε το αγόραζε έναντι 50.000 - 60.000 Δρχ, αφού όμως πρώτα εγκατέλειπε το χωριό. Πολλοί τότε έφυγαν και στην συνέχεια η εγκατάλειψη ήταν θέμα χρόνου. Στο χωριό υπάρχει η αξιόλογη εκκλησία του Αγ. Νικολάου 18 ου Αι, και ο παλιός νερόμυλος, που βρίσκεται ακόμη σε λειτουργία  αλέθοντας καλαμπόκι και στάρι για τις ανάγκες των κατοίκων των γύρω κοινοτήτων. 

Συνεχίζοντας τον δρόμο προς το τελευταίο χωριό του Ασπροποτάμου το Χαλίκι, φτάνετε στην διασταύρωση προς  Ανθούσα. Μόλις σε 1 χλμ ξεπροβάλει το πανέμορφο χωριό στα 1100 μ υψόμετρο με καλοδιατηρημένα μνημεία κτισμένο σχεδόν δίπλα απο το πολύβουο ποτάμι. Στην είσοδό του υπάρχει το ομώνυμο πέτρινο γεφύρι ‘’της Ανθούσας’’, και ξεχωριστό μοναστήρι στην περιοχή είναι της Παναγίας Της Γαλακτοτροφούσας πολύ κοντά στο δεύτερο γεφύρι ‘’του Μίχου’’. Στην μεγάλη πλατεία του χωριού δίπλα απο την εκκλησία των Αγίων Πάντων, στήνονται τους καλοκαιρινούς μήνες φοβερά πανηγύρια, (Αγ. Παρασκευής - Προφήτη Ηλία) και πράγματι αν τύχει και βρεθείτε, θα μείνετε έκπληκτοι απο την παρουσία νέων ανθρώπων. Όλοι οι ντόπιοι φεύγουν αρχές Οκτώβρη και το χωριό σχεδόν ερημώνει για όλο τον χειμώνα. Υπάρχει ξενώνας και δίνετε η ευκαιρία να γνωρίσετε όλες τις διαδρομές μέσα στα πανέμορφα δάση Οξυάς, Ελάτης, Βελανιδιάς, της Ανθούσας, και να καταλήξετε στο Στεφάνι, το Χαλίκι, ή το Μέτσοβο μέσα απο ‘’δρόμους’’ μυθικούς σαν σε όνειρο. Ολόκληρη η περιοχή του Ασπροποτάμου έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστασίας NATURA 2000.  

Οι διαδρομές στην Ανθούσα είναι ατέλειωτες, καταλήγοντας σε 5 χλμ στο τελευταίο χωριό του Ασπροπόταμου το Χαλίκι, εκεί ακριβώς που ήταν τα σύνορα Ελλάδος (Θεσσαλίας) - Τουρκίας (Ηπείρου) ως το 1912. Οι γυμνές πλαγιές που είναι κτισμένο το χωριό στην αρχή ξενίζουν τον επισκέπτη, αλλά μην σας διαφεύγει ότι το Χαλίκι έγινε ευρύτερα γνωστό απο το Βουνό Λάκμος (Περιστέρι) απ’ όπου, αναβλύζουν δεκάδες πηγές που σιγά - σιγά σχηματίζουν τον Αχελώο. Στην πλατεία του χωριού (1240 μ υψόμετρο) είναι η Αγία Παρασκευή, και απέναντι από το χωριό ο Αγ. Γεώργιος. Κάτω απο την πλατεία υπάρχουν δύο πανέμορφα πέτρινα γεφύρια ‘’της Καπαριάς’’ και του ‘’Χαλικιού’’.  

Ο δρόμος που βλέπετε απέναντι απ’ το χωριό οδηγεί σε εκπληκτικά αλπικά τοπία, μονοπάτια με μανιτάρια, μέρη απάτητα απο ‘’τουρίστες’’. Βγαίνοντας απ΄ το Χαλίκι με κατεύθυνση το Μέτσοβο σε 1 χλμ υπάρχει η διασταύρωση, και ο δρόμος που οδηγεί στο εκπληκτικό πέτρινο γεφύρι και την ‘’σκάλα’’ του Μιχαλάκη Φίλου. Περπατήστε το και αναλογιστείτε, τα μνημεία που αντικρίσατε.... σε μόλις 5 - 6 χλμ, και τότε θα συνειδητοποιήσετε την ιστορία του χώρου. 

Επιστρέφοντας στην διασταύρωση ‘’τρία ποτάμια’’ υπάρχει πινακίδα που σας οδηγεί στα 1.100 μ ύψος, στην Πολυθέα που όπως λέει και το όνομά της έχει πολύ θέα προς τις κορφές της Νότιας Πίνδου, Αυγό 2.148 μ, Μεγάλος Πύργος 1.938 μ, και Νεράιδα 1.931 μ, και προς την κοινότητα Μηλιάς. Υπάρχουν χώροι ξεκούρασης, ( όπως μπαίνετε στο χωριό δεξιά προς Αγ. Δημήτριο) με πετρόχτιστες βρύσες και στην πλατεία του χωριού ταβερνάκια με σπέσιαλ τοπικούς μεζέδες, κοκορέτσι, ολόφρεσκες σαλάτες και θαυμάσια τυροκομικά προϊόντα. Η ύπαρξη ξενώνα λειτουργεί θετικά στην προσέγγιση του τόπου, αφού από εδώ και κάτω αρχίζει μια εντελώς ‘’ανεξερεύνητη’’ περιοχή έξω από οποιαδήποτε ‘’τουριστική’’ υποψία ή εκμετάλλευση, και μέσα σε ένα τοπίο όλο χαράδρες, και εκπληκτική θέα στο ποτάμι. Συνεχίστε με κατεύθυνση τον  Άγ. Νικόλαο και μετά από 11 χλμ στρίψτε  στις ‘’πινακίδες’’ που λένε Γαρδίκι, Αθαμανία. 

Ακολουθώντας ανάποδα τον ρου του Αχελώου περνάτε την σιδερένια γέφυρα, και έχοντας στα αριστερά σας το Μουτσιαρίτικο ρέμα, και απέναντι το Καμναίτικο, που και αυτά με τα νερά τους δυναμώνουν τον Αχελώο, καταλήγετε στο αμφιθεατρικά κτισμένο Γαρδίκι ή μετά από 2 χλμ στην Αθαμανία, με τις γύρω κορυφές, την διπλή Μακριά Ράχη 1.708 και 1.944 και την πανύψηλη Κακαρδίτσα 2.429 μ να δεσπόζουν ακριβώς ‘’πάνω’’ στο φυσικό σύνορο  Θεσσαλίας και Ηπείρου. Ο τόπος γύρω ξεπερνά οποιαδήποτε περιγραφή. Πυκνά δάση από έλατα, και βελανιδιές, ιστορικά μνημεία - εκκλησίες - Αγ. Τριάδος, Κοίμηση της Θεοτόκου στο Γαρδίκι, Αγ. Παρασκευή, Προφήτης Ηλίας στην Αθαμανία, και τόσους θρύλους που διασώζει η παράδοση, και οι φιλόξενοι κάτοικοι, που θα σας φιλέψουν το καλύτερο, στο παραδοσιακό καφενείο ή στις ψησταριές, με συνοδεία ντόπιο τσιπουράκι και καλή καρδιά.  

Το Γαρδίκι είναι το μεγαλύτερο απο τα χωριά της περιοχής Ασπροποτάμου με ξενώνα για τους επισκέπτες. Δυστυχώς παρά το μέγεθος του, μόνο το καλοκαίρι (Μάιος - Νοέμβριος) είναι κατοικημένο, ενώ τον χειμώνα το χαίρετε μόνος του ο φύλακας. Ίσως συνεπαρμένοι συνεχίσετε την περιήγηση γυρνώντας πάλι στην γέφυρα, ανακαλύπτοντας συνεχώς κρυφές χάρες μιας άγνωστης Ελλάδας που συνεχώς εκπλήσσει με κυριότερο ‘’Θέμα’’ της, τον ποταμό Αχελώο.  

Πάνω στον βράχο!! η ‘’σήμανση’’ είναι ξεκάθαρη -  Άρτα - με κόκκινο σπρέι, ακολουθείστε την ‘’πινακίδα’’ και περάστε πάνω από την  ελλειπτική γέφυρα Αλεξίου, ακολουθώντας τον χωματόδρομο και περνώντας στα δεξιά σας την έρημη σήμερα - αλλά πάντα αξιοπρόσεκτη -  Ι. Μ. Ανταποδόσεως Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Σε 17 χλμ χωματόδρομου (Enduro ή 4x4 κατά προτίμηση) με νεροφαγώματα, λακκούβες, με εκπληκτική θέα στον Αχελώο, φτάνετε στην Μεσοχώρα μέσω Αρματολικού. Στην Μεσοχώρα υψώθηκε, και σε λίγο θα λειτουργήσει το φράγμα ώστε σε λίγα χρόνια όλη η περιοχή που διασχίσατε θα είναι λίμνη. Ας ευχηθούμε να είναι για καλό.  

Αφεθείτε για ώρες ή μέρες στην μαγεία των σπάνιων, αυθεντικών περιηγήσεων, των παραδοσιακών οικισμών του ορεινού όγκου και του γνήσιου ανθρώπινου παράγοντα, που ειδικά σ’ αυτά τα μέρη αναπτύσσεται μόνος και αυτάρκης, απλός και αγνός, μακριά από συμφέροντα, και συμφωνίες.  

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης 

ΔΙΑΜΟΝΗ: τ.κ. 420 36 Για όλα τα χωριά του Ασπροποτάμου, Ανθούσα 0432 87105, Κατάφυτο 0432 87410, Βούκιας Αλέκος 87252, 87387, Κρανιά 0432 87292, Ασπροπόταμος 0432 87277, 87235, Μηλιά Πελτέκης Δημήτριος 0432 87254, Πολυθέα 0432 87494,  Πολυθέα 0432 87288, Χαλικίου 0432 87361, Αγ. Παρασκευή 0432 96265, Εξόρμηση στον Ασπροπόταμο γίνεται και από: Γαρδίκι τ.κ. 420 37 Κάκιας, 0434 96203, 96146, Μεσοχώρα τ.κ. 420 37 Αχελώος 0434 31223. Κάμπινγκ: Ελεύθερο σε όποια ωραία τοποθεσία επιλέξετε. Στήστε τη σκηνή σας και φεύγοντας μην αφήσετε σκουπίδια. Καταφύγιο: Στο όρος Κόζιακας στα 1738 μέτρα υψόμετρο βρίσκεται το καταφύγιο ‘’Χατζηπέτρος’’ που προς το παρόν δεν λειτουργεί.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Magic Sport : Σκι,Σκι αντοχής, ιππασία, ορειβασία, τοξοβολία, ποδήλατο βουνού, 0434 71192, 3. Μέσα στο 1999 στην τοποθεσία ‘’Τρία Ποτάμια’’ θα λειτουργήσει κέντρο περιβαλλοντολογικής ενημέρωσης και κέντρο εκμάθησης κανό - καγιάκ.

ΦΑΓΗΤΟ: Η περιοχή ξεχωρίζει με τα γνήσια ταβερνάκια και ψησταριές της, που προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας τοπικούς, παραδοσιακούς μεζέδες, κοκορέτσι, κεμπάπ, και γενικά καλοψημένο κρέας, καλομαγειρεμένο κυνήγι, που συνοδεύεται  πάντα από αγνά γαλακτοκομικά προϊόντα.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Διευρυμένη κοινότητα Ασπροποτάμου : 0432 46409, 61203, Κοινότητες Κατάφυτου: 0432 87410, Κρανιάς: 0432 - 87292, Πολυθέας: 0432 23348, Αστυνομία: 0434 31220, Α’ Βοήθειες: 0434 31219, 22222, 24333.  Συνεργεία - Βουλκανιζατέρ: Παπατζημόπουλος Αθανάσιος Πατριάρχου Δημητρίου 28, Καλαμπάκα, Τηλ 0432-25262. Καπρανάς Λάζαρος Τρικάλων 81, Καλαμπάκα, Τηλ 0432- 23038.                                                                

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα Ε-75 έως Λαμία, και Ε-65 έως Καρδίτσα, Τρίκαλα, Καλαμπάκα 361 χλμ, Χάνι Μουργκάνι. Από Θεσσαλονίκη Ε-75 έως Λάρισα που ο Ε-92 οδηγεί στα Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Χάνι Μουργκάνι, σύνολο 246 χλμ.                           

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Εκτός της Καλαμπάκας που  υπάρχουν αρκετά, στην ορεινή περιοχή υπάρχει στην Ελάτη Jet Oil.

ΧΑΡΤΕΣ: Οι πιο ακριβείς είναι της Γ.Υ.Σ. Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, Πεδίον Άρεως/ 01 8842811. Αγοράστε 2 φύλλα 1: 50.000, Καστανέα, Μυρόφυλο. Επίσης καλός είναι ο νέος (έκδοση 1999 ) αναλυτικός χάρτης Ορεινού Χώρου Τρικάλων σε κλίμακα 1 : 100.000. Υπάρχει στο ‘’λίκνο’’ και στέλνεται αντικαταβολή 0434 71826.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΑΣ: ΜΟ.ΛΕ.Τ. Λέσχη Μοτοσικλέτας Τρικάλων / Ομήρου 6 / 42 100 Τρίκαλα Τηλ: 0431 72424, ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλέτας Ελάτης Τρικάλων 42032 - Πύλη, Τηλ  Fax: 0434 71826.

 Ενδεικτική βιβλιογραφία εργασιών τόμου Α’ 1999

Σπυρίδωνος Δ. Περιστέρη, Δημοτικά τραγούδια Ηπείρου & Μωριά, Τέρτιος 1997.

Δημητρίου Γ. Καλούσιου, Το Ματσούκι Ιωαννίνων, Ματσούκι 1994.

Σπύρου Ι. Μαντά, Το γεφύρι και ο Ηπειρώτης, Τα ηπειρώτικα Γεφύρια, Τεχνικές Εκδόσεις 1987.

Αρχιμανδρίτου Δοσιθέου, Μονή Τατάρνας, Μονή Τατάρνας 5^η έκδοση 1995.

Ηλία Πετρόπουλου, Η ονοματοθεσία οδών και πλατειών, Πατάκης 1995.

Δημητρίου Α. Αλεξίου, Η Λιπίντζα Ασπροποτάμου, Πολιτιστικός Σύλλογος Ανθούσης 1998.

Παναγιώτη Αραβαντινού, Περιγραφή της Ηπείρου εις Μέρη Τρία, Εταιρεία Ηπειρώτικων Μελετών 1984.

Υδροηλεκτρικός Σταθμός Κρεμαστών, Διεύθυνση ΕπικοινωνίαςΔΕΗ, ΥΗΣ Κρεμαστών, (φυλλάδιο).

Σταθμός Κρεμαστών, Περιοδικό ΕΝΕΡΓΕΙΑ / Αθήνα Αυγ - Σεπτ 1995.

 

ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΙΚΟΣ ΑΠΟΠΛΟΥΣ Α' 1999 (6040 λέξεις)

Α   Φ   Ι   Ε   Ρ   Ω   Μ   Α

ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟΥΣ ΟΔΗΓΟΥΣ

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ  ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ

Άγγελος Σινάνης © Φεβρουάριος 1997 – 2001 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο   Π Ρ Ω Τ Ο

Τ Α Ξ Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Ο Ι   Ο Δ Η Γ Ο Ι   Ε Λ Λ Α Δ Α Σ

Εάν ασχοληθείτε όπως πρέπει με το θέμα θα διαπιστώσετε τουλάχιστον ανεπάρκεια, για τους οδηγούς που αναφέρονται στην Ελλάδα. Δυστυχώς η χώρα μας στερείται ενός αξιόπιστου ταξιδιωτικού οδηγού, αναγκάζοντας τους ‘’παράξενους’’ να ψάχνουν τα ράφια των βιβλιοπωλείων για ξένες εκδόσεις, για να διαπιστώσει όμως ότι ακόμη μια φορά οι ‘’ξένοι’’ μας έβαλαν τα γυαλιά.

Ανεξάρτητα της έκδοσης, οι περισσότεροι οδηγοί παρουσιάζουν ομοιότητες στην κατανομή της ύλης. Σε όλους τους ταξιδιωτικούς οδηγούς θα βρείτε σχεδόν τις ίδιες πληροφορίες, με διαφορετική όμως σειρά. Συνήθως στην αρχή υπάρχει η εισαγωγή, με γενικές πληροφορίες για την χώρα, Γεωγραφικά στοιχεία, Ιστορικά στοιχεία, και σίγουρα αλφαβητικό ευρετήριο των πόλεων ή των χωριών που αναφέρονται στον οδηγό. Κατόπιν συναντάμε πρακτικές πληροφορίες πρόσβασης, συγκοινωνιών, διαμονής, εστιατορίων, τηλέφωνα μουσείων, κτλ. Αυτό που κάνει ουσιαστικά ξεχωριστό τον ένα ταξιδιωτικό οδηγό, από τον άλλο, είναι αν οι πληροφορίες που περιέχονται δίνουν την δυνατότητα στον περιηγητή να οργανώσει από το βιβλίο το ταξίδι του ή να τον χρησιμοποιήσει συμπληρωματικά για να πάρει τις πληροφορίες που του λείπουν. 

Στα Ελληνικά οι πιο παλιοί και ταυτόχρονα γνωστοί στην Ελλάδα είναι οι Γαλλικοί Μπλε Οδηγοί, του εκδοτικού οίκου Hachette. Στην χώρα μας κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Γιαλλελής. Η μεγαλύτερη έως τώρα εκδοτική προσπάθεια, έχει αποδώσει στα Ελληνικά περίπου 30 κράτη της Ευρώπης, και αρκετών πρώην ανατολικών. Δεν περιέχουν φωτογραφίες και οι χάρτες τους δεν διακρίνονται για την ακρίβειά τους λόγω κλίμακας. Για την Ελλάδα κυκλοφορούν 2 τόμοι, - Ελλάδα ο πρώτος, τα Νησιά μας ο δεύτερος, σε μικρό, εύχρηστο σχήμα και οι δύο, με εκπληκτικές  λεπτομέρειες - παρουσιάσεις όσον αφορά τα μουσεία, και όλους τους αρχαιολογικούς χώρους. Προτείνονται για τους περιηγητές που ακολουθούν ακριβώς τα δρομολόγια και τις προτάσεις του. 

Εξ ίσου γνωστοί έγιναν τα τελευταία χρόνια οι πολλοί καλοί eyewitness έκδοση της πολυεθνικής DORLING KINDERSLEY, που κυκλοφορούν στα Ελληνικά από την εφημερίδα Αθηνών ‘’Καθημερινή’’. Πραγματικά εκπληκτικές εργασίες, με δεκάδες φωτογραφίες, διαγράμματα πόλεων, και απεικόνιση μνημείων με τομή για το εσωτερικό τους, που αφορούν όλα τα κράτη του κόσμου, και φυσικά την Ελλάδα και τα νησιά της σε δύο εύχρηστους τόμους. Θα ικανοποιήσει όσους ‘’ψάχνονται’’ για οικονομικά εστιατόρια και Ξενώνες, ενώ θα ενθουσιάσει τους φίλους των μουσείων και των μνημείων. Αξίζουν τα χρήματά τους & αποκτώνται με δύο τρόπους. Ο ένας ήταν η προσφορά της εφημερίδας ‘’Καθημερινή’’ (κουπόνια + 3.500 Δρχ) και ο άλλος είναι η παραγγελία: DORLING KINDERSLEY LTD : 9 Henrietta Street, Coven Garden, London WC2E 8PS. 

Συνήθως όλοι οι ταξιδιωτικοί οδηγοί συνοδεύονται από έναν ή περισσότερους χάρτες που δεν πρέπει (λόγω κλίμακας) να τους εμπιστεύεστε. Αντίθετα εμπιστευθείτε τα σκαριφήματα διαδρομών όπου αυτές υπάρχουν. Ο πιο πληροφορημένος ταξιδιωτικός οδηγός στα Αγγλικά, για την Ελλάδα είναι ο δίτομος BAEDEKER’S. Ο ένας αναφέρεται στην νησιωτική και ο άλλος στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η πολλή καλή δουλειά που έχει γίνει στο κεφάλαιο ‘’πρακτικές πληροφορίες’’. Για όλα τα κράτη ισχύει ή ίδια ποιότητα και θα τους βρείτε στον Ελευθερουδάκη. Το κόστος των ταξιδιωτικών οδηγών αρχίζει από 3.000 - 3.500 δρχ, ( μπλε οδηγοί ) έως και 7.000 - 7.500 δρχ. οι LONELY PLANET και οι ROUGH GUIDES (κόκκινοι οδηγοί). Οι BAEDEKER’S κοστίζουν 5.000 - 5.500 δρχ, ενώ οι eyewitness 8000 – 8500.

Ταξιδιωτικοί οδηγοί για μοτοσικλετιστές υπάρχουν στα Γερμανικά του οίκου MICHAEL MULLER VERLAG. Κυκλοφορούν για : Ελληνικά νησιά 660 σελίδες, 40 DM, Πελοπόννησος 496 σελίδες, 32 DM, Ελλάδα 740 σελίδες, 40 DM, Λέσβος 240 σελίδες, 30 DM, Κυκλάδες 558 σελίδες, 34 DM, Κρήτη 280 σελίδες, 44 DM, Κάρπαθος 264 σελίδες, 27 DM, Κέρκυρα και Ιόνια νησιά 262 σελίδες, 33 DM. Μέγεθος 12,1 * 19,1 cm. Πώληση μόνο σε βιβλιοπωλεία στην Γερμανία ( δες DARR ).

ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Αν οι ταξιδιωτικοί οδηγοί σας φαίνονται ακριβοί, υπάρχει η θαυμάσια λύση των ειδικών ταξιδιωτικών περιοδικών εκδόσεων, που αναφέρονται τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη, με κύριο πλεονέκτημα την άριστη φωτογραφία, και το γεγονός ότι αναφερόμαστε σε πλήρη αφιερώματα σε κράτη και πόλεις, οπότε τα στοιχεία που αναφέρονται είναι τα πιο ‘’φρέσκα’’.

Ειδικότερα για την Ευρώπη ή για εξωτικά μέρη, υπάρχουν στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά εκπληκτικές εκδόσεις - ειδικά περιηγητικά έντυπα είναι ο όρος που ταιριάζει καλύτερα - τα οποία όμως πωλούνται στο εξωτερικό, και είναι δυνατόν να αποκτήσετε όσους τίτλους σας ενδιαφέρουν μέσω των διευθύνσεων που παρατίθενται, ή  εάν γίνετε συνδρομητής.

Τίτλοι, Διευθύνσεις συνδρομών, παλιά τεύχη, αφιερώματα.

GEO : GEO Service Abonnements - 60732 - Sainte -Genevieve Cedex.

GEO Special : GEO Special Versand -Service Postfach 600 - 74170 - Neckarsulm. 15-20 DM - τεύχος.

ADAC Special : ADAC VERLAG GmbH  LESER - Service Postfach 2100 - 7107 - Neckarsulm. 18 DM - τεύχος.

BERGE : Berge Leserservice Badstraβe 4-6 - 8500 - Nuremberg. 15-20 DM - τεύχος.

MERIAN : Όλα τα αφιερώματα υπάρχουν στο βιβλιοπωλείο του DARR 15-20 DM - τεύχος.

Πληροφορίες για όλα, στο DARR ή την ADAC στις διευθύνσεις που υπάρχουν στο τέλος του κεφαλαίου.

Για την Ελλάδα υπάρχουν κάθε χρόνο ( καλοκαίρι συνήθως ) εκδόσεις που καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες και μόνο. Το υπέρ αυτών των τεράστιων βιβλίων είναι ότι έχουν 90% σωστά τηλέφωνα, και πάρα πολλές πρακτικές πληροφορίες που οι Αγγλικές, ή άλλες εκδόσεις δεν μπορούν να γνωρίζουν, τουλάχιστον σε τέτοια έκταση, μια που οι εκδότες ή οι αρθρογράφοι δραστηριοποιούνται εκ των έσω με την  Ελλάδα. Το κακό είναι ότι όλοι προσπαθούν να χωρέσουν ολόκληρη την Ελλάδα σε 600 - 700 σελίδες, με αποτέλεσμα το τελικό βιβλίο να είναι ογκώδες και δύσχρηστο ειδικά για μοτοσικλετιστές. 

Οι τρεις πιο παλιές και αξιόπιστες εκδόσεις είναι τα Ταξίδια στην Ελλάδα, οι Διακοπές, και το Hellenic Traveling, ίσως το πιο αξιόπιστο μια που βγαίνει κάθε μήνα, και ενδιαφέρει περισσότερο τους τουριστικούς πράκτορες. Νέα αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα άποψη σαν πρώτη προσέγγιση, είναι ο μικρός ( στο μάτι μόνο ) Τουριστικός Οδηγός της Ελλάδος. Περιέχει σχεδόν τα πάντα στις 800 ! του σελίδες αλλά χωράει ( χωρίς αστεία ) στην εργαλειοθήκη !! Μόλις το πρωτοείδα σκέφθηκα ότι ο εκδότης πρέπει να ήταν ή να είναι μοτοσικλετιστής. Όλες τις προαναφερόμενες εκδόσεις θα τις βρείτε στις διευθύνσεις που αναφέρονται εδώ, και στα περίπτερα, όχι απαραίτητα μόνο το καλοκαίρι. 

Ταξίδια στην Ελλάδα : Διαστάσεις 15 * 23, σελίδες 672, Δρχ 3.500, Καλοφωλιάς εκδοτική Α.Ε. Χαλανδρίου 39, 151 25, Παράδεισος Αμαρουσίου. Τηλ 01 6898400 Fax 01 6898412.

Διακοπές : Διαστάσεις 21 * 27,5, σελίδες 768, Δρχ 5.000, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε. Πλατεία Καρύτση 5, - 105 61 - Αθήνα. Τηλ 01 3223754 Fax 01 3221116, 7.

HELLENIC Traveling : Διαστάσεις 21 * 20, σελίδες 430, Δρχ 4.500, HELLENIC TravelingΠύρωνος 51, 163 41 Αθήνα.

Τηλ 01 9940109, 9937551 Fax 01 9936564.

Τουριστικός Οδηγός της Ελλάδος 1997 : Διαστάσεις 10 * 14,5, σελίδες 800, Δρχ 3.000. Τουριστικός οδηγός ΕΠΕ Πατησίων 137, - 112 51 - Αθήνα, Τηλ 01 8641688, 8641689, 8649000 Fax 01 8641693.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ & ΟΔΗΓΟΙ  ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το τριμηνιαίο περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ( εδώ και 3 χρόνια περίπου ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ) συνεχίζει να ‘’βγαίνει’’ πάντοτε με ενδιαφέρουσα ύλη. Με γλαφυρή γλώσσα ξεναγεί τον αναγνώστη με μελέτες και θαυμάσια οδοιπορικά στην Ελλάδα. Δεν αποτελεί έκπληξη το πόσα ‘’θέματα’’ και γνώσεις μπορεί να αποκτήσει ο περιηγητής διαβάζοντας το καλό τριμηνιαίο περιοδικό. Στα κεντρικά γραφεία του, θα βρείτε κατάλογο με όλα τα θέματα που έχουν δημοσιευθεί αυτά τα 9 χρόνια.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ - ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ, Πλατεία Καρύτση 10, - 102 37 - Αθήνα. Τηλ 01 - 3253246, 3219957, Fax 01 - 3219957, ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΕΥΧΩΝ : Χρήστου Λαδά 5 - 7.

Αξιόλογες, λεπτομερείς, και πάντοτε επίκαιρες εργασίες για όσους ενδιαφέρονται για τα μνημεία μας, και την ιστορία τους, κυκλοφορούν από το Τ.Α.Π.Α. ( ταμείο αρχαιολογικών πόρων ). Εξαιρετικές εκδόσεις βιβλίων - οδηγών, με τεκμηριωμένη όσο και εξειδικευμένη γνώση, από όλα σχεδόν τα μνημεία σε όλη την Ελλάδα. Είναι βέβαιο ότι αφ’ ενός κάνετε την καλύτερη επιλογή, αφ’ ετέρου τα κέρδη του ταμείου αποδίδονται σε συντηρήσεις, αναπαλαιώσεις, και φυσικά σε νέες εκδόσεις.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ των εκδόσεων του ταμείου αρχαιολογικών πόρων γίνεται από : Πανεπιστημίου 57, 105 64  Αθήνα. Ζητήστε κατάλογο των εκδόσεων απο το 01 3253901-6, Κόστος βιβλίων από 1.000 ! έως 3.000 δρχ. Στέλνονται με αντικαταβολή σε όλη την Ελλάδα. Διάθεση επίσης από :

1. I.    Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο, Πατησίων 44, 106 82  Αθήνα, Τηλ 01 82211764.                
2. II.   Αρχαιολογικό μουσείο Θεσ/νίκης, Πλατεία ΧΑΝΘ, 546 21 Θεσσαλονίκη, Τηλ 031 847123.
3. III.  Μεσαιωνική πόλη Ρόδου, Οδός Ιπποτών, 851 00 Ρόδος, Τηλ 0241 31048.                    
4. IV. Νέο φρούριο Κέρκυρας, Κτίριο αγγλικών στρατώνων, Τηλ 0661 27477.
5. V.  Ρέθυμνο, Οδός Σουλίου & Παλαιολόγου, 741 00 Ρέθυμνο, Τηλ 0831 53270.

Η Εκδοτική Αθηνών έχει παρουσιάσει, αρκετά χρόνια τώρα, αξιόλογους, πλήρεις, και τεκμηριωμένους, ταξιδιωτικούς οδηγούς με χάρτες, σχέδια, διαδρομές, με μοναδικό γνώμονα την αξιοπιστία και την γνώση, που ο ταξιδιώτης λαμβάνει από αυτά τα οδοιπορικά μνήμης. Ζητήστε να σας σταλεί κατάλογος των εκδόσεων και θα μείνετε έκπληκτοι από τις θαυμάσιες εργασίες. Όλοι οι ταξιδιωτικοί οδηγοί βγαίνουν σε τέσσερις γλώσσες και αναφέρουν χρήσιμα στοιχεία, μυθολογικά, γεωγραφικά, με πλήρεις αφηγήσεις γεγονότων, και λαογραφίας. Μερικοί Τίτλοι : Τα Σπήλαια της Ελλάδος, Μετέωρα, Κέρκυρα, Μιστράς, Σαντορίνη, Ολυμπία, Ελλάδα. Ξεχωρίζοντας και προτείνοντας 5 από τα πολλά.

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΗΣΙΑ :Διαστάσεις 17 * 24, σελίδες 240, Δρχ 3.000.

Ε. Καρποδίνη - Δημητριάδη - Ένας πλήρης οδηγός με τα σημαντικότερα μνημεία του Αιγαίου, και 65 λεπτομερείς χάρτες.

ΚΡΗΤΗ : Διαστάσεις 17 * 24, σελίδες 288, Δρχ 4.000. κ.Άννα Κωφού - Τα μουσεία και οι Αρχαιολογικοί χώροι - Ένας πλήρης οδηγός με 26 διαδρομές στην Κρήτη. Θαυμάσιες φωτογραφίες 6 σελίδες πρακτικές πληροφορίες, και λεπτομερείς χάρτες.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ : Διαστάσεις 17 * 24, σελίδες 459, Δρχ 5.500. κ. Ιωάννης Τσουράτσογλου - ένα εκπληκτικό οδοιπορικό στην Ελληνική γη της Μακεδονίας. Ιστορία, Μνημεία, Μουσεία, σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

ΗΠΕΙΡΟΣ : Από την σειρά : Ιστορικοί Ελληνικοί Χώροι, Διαστάσεις 14 * 30, σελίδες 480, Δρχ 15.000. Η Ήπειρος σε όλη της την διάσταση, από την Αρχαιότητα έως σήμερα. Μνημεία, Μουσεία, εκπληκτικές φωτογραφίες.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ : Διαστάσεις 17 * 24, σελίδες 208, Δρχ 3.000. Ε. Καρποδίνη - Δημητριάδη. Στην έκδοση περιλαμβάνετε χάρτης της Πελοποννήσου. Όλα τα μουσεία και οι Αρχαιολογικοί χώροι με πανέμορφη φωτογράφηση.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ : Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. Ομήρου 11, 106 72 Αθήνα, Τηλ 01 3608911, 15 Fax 01 3606157,  Παραγγελίες 01 - 3608905, 9.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΟΔΗΓΟΙ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ (CAMPING)  ΕΛΛΑΔΟΣ

Η ταξιδιωτική - περιηγητική φιλοσοφία που μας διέπει, θέλει, επιτάσσει θα έλεγα, την διαμονή στους χώρους κατασκήνωσης. Από ανάγκη, υπερβολικό ζήλο ή από υπερβολικό κέρδος δεν μπορώ να γνωρίζω, αυτοί οι χώροι όμως έγιναν πολλοί, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αν εξαιρέσουμε την χώρα μας που έχει μόνον ένα οδηγό για τα Camping, (σε δύο μεγέθη) δεν συμβαίνει το ίδιο και με τους Ευρωπαίους εκδότες, που και πολλά Camping έχουν, και πολλούς Οδηγούς. Σε αυτό το αφιέρωμα θα αναφέρουμε μόνο τους αξιόπιστους, και εσείς διαλέξτε ανάλογα με τι σας καλύπτει από πλευράς προορισμού, χρήσης, και φυσικά κόστους. Όλους τους οδηγούς, θα τους βρείτε στα βιβλιοπωλεία, διευθύνσεις των οποίων υπάρχουν στο τέλος του αφιερώματος.

ADAC Camping Fuhrer : Διαστάσεις 11,6 * 22,5 σελίδες 800, Δρχ 4.400, ADAC Verlag - Am westpark 8, 813 73 Munchen 70. Τηλ - Πληροφοριών - παραγγελιών / + 01805101112 , Fax / + 01805302928. Αυτός ο οδηγός αποτελείται από δύο βιβλία. Το πρώτο αναφέρει 3.000 Camping σε 16 Νοτιοευρωπαικές χώρες. Το δεύτερο αναφέρει 2.500 Camping στην Γερμανία και σε 16 Βορειοευρωπαικές χώρες. Όχι άδικα, θεωρείτε από τους καλύτερους.

Michelin Camping Caravaning France 1999 : Διαστάσεις 14,8 * 23,1 σελίδες 482, Δρχ 4.400. Pnau Michelin- Av de Breteuil 46, 753 41 Paris - Cedex 07. Τηλ +45392500, Η Michelin επέλεξε τα 3.300 καλύτερα γαλλικά Camping και τα παρουσιάζει.

Camping - Handbuch 1997 Sudwesteuropa : Διαστάσεις 12,3 * 18,5, σελίδες 376, Δρχ 3.200. Έγκυρος οδηγός αναφέρεται σε 350 Camping στην Ισπανία, Πορτογαλία, Μαρόκο, και Νότια Γαλλία, DARR expeditions Service gumbo, Theresienstr 66. D - 803 33 Munchen, Τηλ - Πληροφοριών - παραγγελιών / 0049 89 282032 Fax / 282525.

DCC Campingfuhrer Europe 99 : Διαστάσεις 16,8 * 24, σελίδες 1.003, Δρχ 5.500. Deutscher Camping - Club. Amalienburg Strasse 23, 812 47 Munchen 60. Παρουσιάζονται περίπου 7.300 Camping από 35 Ευρωπαϊκές χώρες (2.300 Γερμανικά).

ECC Europe Camping + Caravaning 99 : Διαστάσεις 15,9 * 26,9, σελίδες 976, Δρχ 5.500. Drew Brunei Verlag - Stuttgart. Βόρεια Αφρική και 43 Ευρωπαϊκά κράτη, συνολικά παρουσιάζονται 5.500 Camping.

GUIDE F.E.C.C. de Terrenos de CAMPING 1999  : Διαστάσεις 12,5 * 22, σελίδες 500, Δρχ 2.500. Ediciones J.D. S.A. Josep Tarradellas, 19-21, etl,1a - 08029 Barcelona. Τηλ + (93) 4394104. Παρουσιάζει αναλυτικά τα Camping, Ισπανίας και Πορτογαλίας με πολύ καλή χαρτογράφηση και των δύο χωρών. Έξτρα υπάρχουν ακόμη Camping σε 10 Ευρωπαϊκά κράτη.

Για την Ελλάδα έχουμε έναν και δεν μπορούμε να τον συγκρίνουμε. Με σαφείς οδηγίες πρόσβασης, σωστά τηλέφωνα, και άριστο υπόμνημα παροχών, προτείνεται η αγορά του. CAMPINGREECE : Διαστάσεις 15 * 23, σελίδες 194, Δρχ 2.000. ARTIME Ε.Π.Ε. Διαφημιστική - Εκδοτική, Μεσογείων 251, 154 51 Ν. Ψυχικό,  Αθήνα. Τηλ 01 6747965, 6746566, Fax 01 6746058. 350 Camping από όλη την Ελλάδα που κατέχουν το ειδικό σήμα του Ε.Ο.Τ.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ - ΟΔΗΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 

ARTIME Ε.Π.Ε.: Μεσογείων 251, 154 51, Ν. Ψυχικό, Τηλ 01 6747965, Fax 01 6746058.

HELLENIC Traveling:Πύρωνος 51, 163 41, Αθήνα, Τηλ 01 9940109, Fax 01 936564.

NO LIMITS!: Καλλιρρόης 47, 117 43, Αθήνα, Τηλ  01 9219978, 9218996, Fax 01 9248945. 

ΑΔΑΜ Εκδόσεις: Μεσογείων 275, 152 31, Χαλάνδρι, Τηλ 01 6724901.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ : Πλατεία Καρύτση 10, 102 37, Αθήνα, Τηλ 01 3253246, Fax 01 3219957.

ΓΙΑΛΛΕΛΗΣ: Μαυρομιχάλη 3, 106 79 Αθήνα 0103641120, 0103641249.

Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε.: Πλατεία Καρύτση 5, 105 61, Αθήνα, Τηλ 01 3223754, Fax 01 3221116.

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε : Ομήρου 11, 106 72, Αθήνα, Τηλ 01 3608911, 5, Fax 01 3606157.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ: Νίκης 4, 105 63, Aθήνα, Τηλ 01 3231401, Fax 01 3229388.

ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ: Ακαδημίας 84, 106 78, Aθήνα, Τηλ 01 3300440, Fax 01 3837439.

ΚΑΛΟΦΩΛΙΑΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.: Χαλανδρίου 39, 151 25, Αθήνα, Τηλ 01 6898400, Fax 01 6898412.

ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ: Αμερικής 11, 106 72, Aθήνα, Τηλ 01 3623673, Fax 01 3636453.

Τ.Α.Π.Α. ( Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων ) : Πανεπιστημίου 57, 105 64, Αθήνα, Τηλ 01 3253901, 6.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΕ: Πατησίων 137, 112 51, Αθήνα, Τηλ 01 8641688, Fax 01 8641693. 

 ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΔΗΓΩΝ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕΣΩ INTERNET

Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων www.hellas.de

Άτλαντας της Ελλάδος :CD ROM εκδόσεων Λιβάνη www.livanis.gr

Αρχαία Αθήνα : http://www.indiana.edu/~kglowack/Athens/Athens.html

Ελλάς, Γεύση: www.winevin.com/greecex1.html

Ελλάς γενικά: www.shef.ac.uk/~is/studwork/agis/greece/greece.html

Ελλάς διακοπές: www.dilos.com/region/index

TOURISM IN GREECE: http://www.compulink.gr/tourism (ξενοδοχεία ) 

Εύβοια: http://www.odysseas.com/evia1.html

Θεσσαλονίκη : http://www.mpe.gr 

INFO HELLAS: http://www2.hyper.gr/visit_hellas/

INFO HELLAS: http://www.vacation.fortnet.gr

INFO HELLAS: http://www.travelling.gr

Κεφαλονιά : http://www.vacation.forthnet.gr/kefalon.html

Κρήτη : Ε - 4 http://www.multimedia-sa.forthnet.gr/out-door/house.htm                     

Κνωσός : http://www.vacation.forthnet.gr/knosos.html         

Μακεδονία : http://vislab-www.nps.navy.mil/~ fapapoul/macedonia/ macedon.html

Οδηγός Κάμπινγκ Ελλάδος : http://www.compulink.gr/campingreece

Πελοπόννησος, πληροφορίες, διαμονή: http://vislab-www.nps.navy.mil/

Ρόδος : http://www.webcom.com/mediacom/rodos/rodintro.html

THE AEGEAN WEB SERVER: http://agn.hol.gr (νησιωτική Ελλάς)

Σάμος : http://www. vacation.forthnet.gr/samos.html

Σέρρες - Κερκίνη : http: /serres/fortnet.gr/serres.html

Σύντομες ξεναγήσεις στην Ελλάδα Λεωνίδας Ηρακλιώτης : Leo’s Gallery - Greek Poetrh Web Cafe : http://www. lance.colostate.edu/ optical/Leo/ Greece/ 

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕΣΩ  ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Η σύνδεση με το Υπουργείο Πολιτισμού στο: http://www.culture.gr σας εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση  σε μουσεία, αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους στην Ελλάδα - Εθνικό, Ακροπόλεως, Τεχνολογικό, Θεσσαλονίκης, καθώς και Ναυτικά μουσεία Νησιών.

Κνωσός: http://www.vacation.forthnet.gr/knosos.html

Μουσείο Μπενάκη: http://www.benaki.gr

Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης: http://www.dilos.com/region/crete/ir_mus.html

Μουσείο Γουλανδρή Κυκλαδικής Τέχνης: http://www.cycladic-m.gr

Πολιτιστικοί Οργανισμοί – Μουσεία Τέχνης: http://www.museumonline.at

Ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές: ttp://www.firstnethou.com/annam/coshist.htm1                                                                               

Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί : http://www.firstnethou.com/annam/dancehis.htm1 

Επτά θαύματα του κόσμου :  http://pharos.bu.edu/Egypt/Wonders  

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ ΜΕΣΩ ΙΝΤΕΡΝΕΤ

Διακοπές δράσης (κανό - καγιάκ - ράφτινκ - σαφάρι - ιστιοπλοία - καταδύσεις) στην Ελλάδα και τον κόσμο : http://www.adventurequest.-com

ADVENTURES GREAT & SMALL : http: www.great adventures.com Εξειδικευμένα τουριστικά γραφεία διακοπών περιπέτειας : http://www.actiontrips.-com

Ευ Ζείν : www.f-zein.gr                                                                                                                                                                                                                      Τρέκινγκ Ελλάς : http://www.telestet.gr./gresound/trekking.htm.    Πληροφορίες - ταξίδια δράσης στην Ελλάδα : http://www.-travelling.gr

Οι συγκεκριμένες εταιρείες είναι από τις παλιότερες που διοργανώνουν ομαδικά ταξίδια ειδικά σχεδιασμένα για μοτοσικλετιστές.

• ·       EDELWEISS BIKE TRAVEL : http : // www.edelweiss.co.at / bike travel EDELWEISS BIKE TRAVEL - Postfach 2T - A-6414 Mieming / Osterreich, Τηλ : ++43 / 5264 / 5690, ax 58533 e- mail : edelweis@ tirol.com
• ·       MOTORCYCLE ADVENTURES & Off Road Tours: http : // www.iig.com.au \ cymca( Αυστραλία) http : // www. schwaden . de \ home \rendres \ ort \ www ( Ταυλάνδη )

Κ  Ε  Φ  Α  Λ  Α  Ι  Ο    Δ  Ε  Υ  Τ  Ε  Ρ  Ο

Χ Α Ρ Τ Ε Σ   Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ   -   Ε Υ Ρ Ω Π Η Σ

«Να αναπτυχθεί η επιστήμη της Γεωγραφίας» ήταν η προτροπή της βασίλισσας Βικτώριας το έτος 1859 όταν παρέδωσε τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας της Royal Geographical Society. Η Ιστορία της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρίας του Λονδίνου αρχίζει το 1830, όταν το πάθος για εξερευνήσεις εξυπηρετούσε την αποικιοκρατική πολιτική της πάλαι Μεγάλης Βρετανίας. 

Η εταιρία ακόμη και σήμερα συνεχίζει την πολύπλευρη δράση της σε πολλά μέρη του κόσμου. Στο ‘’δωμάτιο των χαρτών’’ φυλάσσονται πάνω από 800.000 χάρτες και σχεδιαγράμματα κάθε είδους, (λίγοι, αν συγκριθούν με τους 4,6 εκατ. της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον), δείχνοντάς μας την ανεκτίμητη αξία που μπορεί να έχουν κάποιες χαρτογραφικές εργασίες. Βέβαια το πάθος που υπάρχει σήμερα στον καθένα, δεν περισσεύει για να ‘’χαθεί’’ χρόνια ψάχνοντας. Φτάνει όμως για να πάει εκεί που θέλει, όταν το χρειάζεται, στον χρόνο που έχει στην διάθεσή του. 

Το μεγαλύτερο ίσως κεφάλαιο, και αυτό που ενδιαφέρει τους περισσότερους οδηγούς μοτοσικλέτας ή αυτοκινήτου, είναι οι χάρτες. Και εδώ όμως η κατάσταση είναι όπως και στους τουριστικούς οδηγούς. Όλες οι Ελληνικές εταιρίες ψάχνουν την αξιοπιστία αλλά καμία δεν ξοδεύει για αυτό. Αρκετές χαρτογραφικές εργασίες είναι ακόμη σε ερασιτεχνικό επίπεδο, αναγκάζοντας τον καταναλωτή να ζητήσει την αξιοπιστία σε χαρτογραφικές εταιρίες της Ευρώπης. Τι περιμένουμε όμως από έναν σωστό χάρτη;

Η σίγουρη και ασφαλής πρόσβαση αρχικά είναι από τα ζητούμενα, ακολουθεί ή σωστή απεικόνιση πληροφοριών, οι διαδρομές. Το δύσκολο είναι να επιτευχθούν αυτά που έχετε επιλέξει, σε εκ των πραγμάτων αναξιόπιστο χάρτη. Άσφαλτο δείχνει, σε κακό χωματόδρομο βγαίνετε. Χωμάτινη διαδρομή ονειρεύονται οι εντουράδες και οι οδηγοί 4*4,  χώμα δείχνει ο χάρτης, αλλά τελικά ή άσφαλτος είναι εκεί. Για να προστατεύσετε πρώτα απ’ όλα την ψυχική σας υγεία, να μην κάνετε χιλιόμετρα και την ταλαιπωρία, θα πρέπει να διαλέξετε καλό χάρτη, στην κλίμακα που εσείς θέλετε, για την δουλειά που εσείς επιλέγετε. Δεν θα ήταν άσχημα μάλιστα, εάν κατά την διάρκεια του χειμώνα, που όλο και λίγος χρόνος θα βρεθεί, να αγοράσετε κάποια καλή χαρτογραφική εργασία, και σιγά - σιγά να στήσετε την δική σας ιδανική διαδρομή, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. 

Στην χώρα μας μπορείτε από τις κατά τόπους Νομαρχίες ή τον Ε.Ο.Τ. να ζητήσετε Βιβλία, Φυλλάδια ή χάρτες, δωρεάν, που σας πληροφορούν για μέρη της Ελλάδος, που ποτέ δεν φανταζόσαστε ότι έχουν ενημερωτικά έντυπα και μάλιστα για αυτό ακριβώς που ψάχνετε. Το τμήμα εκδόσεων του Ε.Ο.Τ. ειδικά, (στον Ρέντη ) διαθέτει την νέα έκδοση ‘’οδικός χάρτης της Ελλάδος’’ δωρεάν, και ταυτόχρονα ετοιμάζει έναν γενικό οδικό χάρτη της Κρήτης. Για ταξίδι στο εξωτερικό εκτός τον καλό ταξιδιωτικό οδηγό, ζητήστε από την πρεσβεία της χώρας φυλλάδια και χάρτες. Με έκπληξη θα διαπιστώσετε την άμεση δωρεάν πληροφόρηση, και εξυπηρέτηση.

Στην Ελλάδα έχουμε και μία κρατική υπηρεσία που πραγματικά παράγει και παρουσιάζει έργο. Δεν είναι άλλη από την Γ.Υ.Σ. μια στρατιωτική υπηρεσία που ασχολείται σοβαρά και υπεύθυνα, με την αξιόπιστη χαρτογράφηση της χώρας. Μια κρατική υπηρεσία που η δράση της αρχίζει με την συγκρότησή της από την κυβέρνηση Χαριλάου Τρικούπη, πριν από 108 Χρόνια!. Η Αυστριακή ομάδα αξιωματικών που ήρθε στην Ελλάδα υπό τον Αντισυνταγματάρχη Heinrich Hartl αποτέλεσε μαζί με Έλληνες αξιωματικούς τον πυρήνα της, με τίτλο ’’Γεωδαιτική Αποστολή’’ η οποία το έτος 1891 έγινε ‘’Γεωδαιτικό απόσπασμα’’. Από την ίδρυσή της έως και σήμερα δραστηριοποιείται στην συνεχή χαρτογράφηση της Ελλάδας, με εκπληκτικά αποτελέσματα. Πρόβλημα αποτελεί η τιμή τους η οποία κυμαίνεται από 1000 δρχ με 1500 δρχ το φύλλο. Όλη η Ελλάδα σε 32 φύλλα σε κλίμακα 1: 50.000 κοστίζει γύρω στις 40.000 δρχ. 

Μαζί με τους χάρτες της ΑΝΑΒΑΣΗΣ είναι οι μόνοι που θα σας ‘’δείξουν’’ την Ελλάδα όπως πράγματι είναι. Με τους αυτοκινητόδρομους, όλους τους κύριους και τους δευτερεύοντες ασφαλτόδρομους, τους κύριους και δευτερεύοντες χωματόδρομους και τα μονοπάτια. Ιδανικοί για όσους θέλουν να ταξιδέψουν με σιγουριά, και κυρίως με ασφάλεια μια που αναφέρουν τα σωστά υψόμετρα, και όλα τα χρηστικά στοιχεία π.χ. Εκκλησίες, μοναστήρια, παλιά μονοπάτια, βενζινάδικα, βουλκανιζατέρ και δεκάδες άλλα, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο το να χαθείς. 

Πώς διαλέγουμε τον χάρτη, και κυρίως την κλίμακα που μας χρειάζεται; Γενικός κανόνας είναι:

Κλίμακα με δείγμα το 1 : 100.000   είναι ένα κλάσμα όπου το, 1 (πρώτο ψηφίο) αντιπροσωπεύει 1 εκατοστό στον χάρτη. Το 100.000 (δεύτερο ψηφίο) αντιπροσωπεύει τα πραγματικά εκατοστά στο έδαφος. Δηλαδή 1 εκατοστό στο χάρτη = 100.000 εκατοστά στο έδαφος, άρα 1 χλμ. Αντίστοιχα 10 εκ. = 10 χλμ. 

Το πως διαλέγουμε χάρτη έχει άμεση σχέση με την διαδρομή που θέλουμε να κάνουμε. Αν ή βόλτα ή  η εκδρομή που σχεδιάζουμε περνάει από μεγάλες οδικές αρτηρίες, σε κεντρικούς εθνικούς δρόμους, ή απλά παρακάμπτει την εθνική, με κατεύθυνση πάλι κεντρικές αρτηρίες ή μεγάλα χωριά, τότε δεν χρειάζεστε καν χάρτη. Οδηγείστε με τις ενδεικτικές πινακίδες των νομών ή των κοινοτήτων. Μην φανταστείτε ότι ξαφνικά η διοίκηση έδωσε χρήματα για πινακίδες, απλά αναφερόμαστε σε κεντρικό εθνικό δίκτυο. Π. χ.  Αθήνα - Πρέσπες, μέσω Καλαμπάκας ή Θεσσαλονίκη - Λ. Ταυρωπού, μέσω Γρεβενών.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν είστε δηλαδή των ‘’μεγάλων διαδρομών’’ το πολύ που σας χρειάζεται είναι ένας χάρτης με κλίμακα 1 : 700.000, δηλαδή 1 εκατοστό στον χάρτη, 7 χλμ στον δρόμο. Αν πάλι ταξιδέψετε από ‘’δευτερεύον’’ ασφαλτοστρωμένο δίκτυο ή καλό χωματόδρομο Π. χ Αθήνα - Καρπενήσι, μέσω Λίμνης Μόρνου ή αντίστοιχα Θεσσαλονίκη - Άρτα, από Τζουμέρκα τότε θα χρειαστείτε χάρτη με Κλίμακα από 1 : 500.000 (1 εκατοστό στον χάρτη 5 χλμ στον δρόμο) έως 1 : 250.000, (1 εκ. στον χάρτη 2,5 χλμ στον δρόμο). Αν τέλος θέλετε τις ‘’δύσκολες’’ διαδρομές Π. χ. Άμφισσα - Κλεπά - Κρίκελο τότε χρειάζεστε χάρτη σε κλίμακα 1 : 250.000 ή το πολύ 1 :100.000 (1 εκ. στον χάρτη 1 χλμ στον δρόμο). Διαπιστώνουμε λοιπόν, ότι όσο περισσότερες λεπτομέρειες χρειαζόμαστε για μια διαδρομή, τόσο μικρότερη κλίμακα χάρτη χρειαζόμαστε.

Αυτό συμβαίνει γιατί δεν είναι δυνατόν ο χάρτης με κλίμακα 1 : 700.000 να περιλαμβάνει μικρούς δρόμους, μια που καλύπτει μεγαλύτερη γεωγραφική περιοχή, ενώ ο χάρτης με κλίμακα 1: 250.000 καλύπτει σαφώς μικρότερη, και λογικό είναι το οδικό δίκτυο να εμφανίζεται με μεγαλύτερη ανάλυση. Πιο απλά είναι σαν να εστιάσουμε, και μεγεθύνουμε έναν χάρτη δύο ή τρεις φορές.

Η κλίμακα είναι το παγκόσμιο σημείο αναφοράς, σε όλους τους χάρτες διότι καθορίζει πόσα χιλιόμετρα επί του εδάφους αντιστοιχούν σε κάθε εκατοστό στον χάρτη. Χρήσιμο ‘’κόλπο’’ : Στο DARR και προσφάτως στον κατάλογο δώρων του National Geographic υπάρχει ένα πολύ μικρό εργαλείο αρκετά χρήσιμο για μέτρηση χιλιομετρικών αποστάσεων. Το εργαλείο είναι μια μικρή ‘’ρόδα’’ με αριθμήσεις, που την ‘’τσουλάτε’’ ανάμεσα από δύο σημεία του χάρτη, και σας δείχνει την απόσταση, ανάλογα την κλίμακα που το έχετε ρυθμίσει. Τόσο απλά. Κόστος 6.800 Δρχ.

1 : 25.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 250 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 2,5 χλμ.

1 : 50.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 500 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 5 χλμ.

1 : 100.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 1.000 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 10 χλμ.

1 : 250.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 2.500 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 25 χλμ.

1 : 350.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 3,500 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 35 χλμ.

1 : 400.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 4.000 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 40 χλμ.

1 : 500.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 5.000 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 50 χλμ.

1 : 1.000.000 - σημαίνει ότι 1 χιλ. στον χάρτη αντιστοιχεί με 10.000 μέτρα στο έδαφος. 1 εκατ. = 100 χλμ. 

Στην Ελληνική αγορά υπάρχουν εκτός της Γ.Υ.Σ. πολλές εταιρίες που φτιάχνουν ή εισάγουν χάρτες. Τελευταία μάλιστα έχουν εμφανιστεί πολλές τοπικές χαρτογραφικές εκδόσεις, που σκοπό έχουν να γνωρίσει ο ταξιδιώτης, άγνωστα μέρη της Ελλάδας. Ένας ‘’τουριστικός’’ χάρτης είναι των νομών Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Ροδόπης, και Έβρου από τις εκδόσεις Ζουμπουλάκη. Οι εκδόσεις ‘’Ρέκος’’ διαθέτουν επίσης (και σε τοπικά βιβλιοπωλεία) μια πολύ καλή έκδοση της Ηπείρου σε κλίμακα 1 : 225.000, και ‘’τουριστικούς’’ χάρτες Ελλάδος, Πιερίας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας - Θάσου, Χαλκιδικής, και Έβρου (ο τελευταίος σε κλίμακα 1:200.000).

Εκτός από τις εταιρίες, πραγματικά καλούς χάρτες, με δωρεάν διάθεση (λόγω επιδότησης από Ε.Ε.) διαθέτουν ήδη, οι περισσότερες Νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις. Το αποτέλεσμα δικαιώνει τις καλές προσπάθειες σε κλίμακες μάλιστα 1: 100000 και 1: 50000 για την Κρήτη, Ευρυτανία, Πήλιο, Μέτσοβο, Δράμα, Καβάλα. Μια εξαιρετική χαρτογραφική εργασία ολοκληρώθηκε στην μεγαλόνησο περιλαμβάνοντας εκτός των άλλων, το ορειβατικό μονοπάτι Ε- 4 σε όλη του την έκταση. Συνολικά η εργασία αποτελείται από 4 φύλλα χαρτών διαστάσεων 100 * 70 χωρισμένα κατά νομούς ως εξής: Χανιά, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Λασίθι, απο 1 φύλλο χάρτη σε κλίμακα 1 : 100.000. Η όλη έκδοση συμπληρώνεται από ένα τετράγλωσσο βιβλίο ‘’ πρακτικό περιηγητικό οδηγό ‘’ για την Κρήτη με πρακτικές πληροφορίες ανά νομό. 

Οι νέες εκδόσεις ‘’Ανάβαση’’ διαθέτουν τους πληρέστερους οδικούς, χάρτες της Στερεάς, Γρεβενών, Πρεσπών, Πελοποννήσου, Ευρυτανίας με καταπληκτικές λεπτομέρειες σε κλίμακα 1: 50.000 - 55.000 & 100.000. Περιλαμβάνονται ακόμη και η λίμνη Πλαστήρα, η Αργιθέα και ο Βάλτος Αιτωλοακαρνανίας.

Επίσης ο χάρτης του Πηλίου + όλα τα μονοπάτια από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας και μάλιστα Δωρεάν, τηλ 0421 75341. Στο ίδιο μήκος εκπέμπει ο δήμος Μετσόβου που διαθέτει αναλυτικό ορειβατικό & οδικού χάρτη δωρεάν, τηλ 0656 41333.

Στο βιβλιοπωλείο του Ελευθερουδάκη, και στα ειδικά βιβλιοπωλεία -  διευθύνσεις των οποίων θα βρείτε στο τέλος του Κεφαλαίου – θα βρείτε πολλούς χάρτες για την Ελλάδα, τα νησιά, συνήθως εισαγωγής και αρκετές τοπικές εκδόσεις χαρτών. Προτιμείστε τους εισαγωγής στις μεγάλες κλίμακες. Αυτή τη στιγμή στα βιβλιοπωλεία υπάρχουν : Ελβετικός : Hallwgag’s Road Map of Greece  1 : 1.000.000.  Κλασικός χάρτης της Ελλάδος. Αγγλικός: Geocenter Euromap of Greece  1 : 800.000.  Κλασικός και καλός. Γαλλικός : Michelin’s Map of Greece ( No. 980 ) 1 : 700.000.  Καλός χάρτης της Ελλάδος, απεικονίζει τους δευτερεύοντες δρόμους, αρκετούς ορεινούς, και τα Camping. Αυστριακός : Freytag & Berndt Motoring Map of Greece  1 : 650.000. Ίδια καλή γεύση με τον Michelin. Ελβετικός : Kummerly & Frey Road Map of Greece  1 : 500.000.Γερμανικός : RV Verlag  Griehenland  1 : 300.000. Νότια Ελλάδα, Κεντρική, και Πελοπόννησος. Καλή απεικόνιση δρόμων. Ειδικά για νησιά σε πιο μικρή κλίμακα, με μεγαλύτερη ανάλυση είναι των Freytag & Berndt (9,80 DM).

Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύονται από τον Ευσταθιάδη group. Εκεί θα βρείτε: Ελλάδα (Οδικός - Γενικός) : σε κλίμακα 1 : 650.000, Αθήνα - Δελφοί - Εύβοια : σε κλίμακα 1 : 250.000, Κυκλάδες  :  σε κλίμακα 1 : 250.000, Κως - Σάμος - Ικαρία  : σε κλίμακα 1 : 250.000, Κρήτη  : σε κλίμακα 1 : 200.000, Κέρκυρα  : σε κλίμακα 1 : 100.000, Πήλιο - Σκιάθος - Σκόπελος  : σε κλίμακα 1 : 00.000, Ρόδος  : σε κλίμακα 1 : 250.000, Πελοπόννησος - Κόρινθος  : σε κλίμακα 1 : 250.000, Χίος - Λέσβος - Λήμνος : σε κλίμακα 1 : 250.000, Χαλκιδική - Θεσσαλονίκη - Θάσος : σε κλίμακα 1 : 250.000. 

Άλλοι αρκετά καλοί χάρτες για την Ηπειρωτική Ελλάδα είναι του Ευσταθιάδη, της ADAC,και του περίφημου DARR. Οι 2 τελευταίες εταιρίες έχουν εξαιρετικούς χάρτες για όλη την Ελληνική επικράτεια και ειδικά για την νησιωτική Ελλάδα, σε κλίμακες από  1: 30.000 έως 1 : 250.000. Και στις δύο προαναφερόμενες εταιρίες θα βρείτε τους εξής χάρτες με κόστος 12.80 DM έκαστος : Νότια Ελλάδα, Κεντρική Ελλάδα σε κλίμακα 1 : 250.000  έκδοση της ADAC.

Βόρεια Ελλάδα σε κλίμακα 1 : 250.000  έκδοση της ADAC, Πελοπόννησος σε κλίμακα 1 : 250.000 έκδοση της ADAC, Κρήτη σε κλίμακα  1 : 250.000 έκδοση της ADAC, Κρήτη σε κλίμακα  1 : 200.000 έκδοση της Nelles Map,

Κρήτη σε κλίμακα  1 : 125.000 έκδοση Marco Polo, Χανιά - Ρέθυμνο - Ηράκλειο σε κλίμακα  1 : 80.000 έκδοση της Harms.  

Χ Α Ρ Τ Ε Σ   Ε Υ Ρ Ω Π Η Σ 

Πιο τυχεροί οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες - περιηγητές, έχουν να διαλέξουν ανάμεσα από τους καλύτερους του κόσμου, χωρίς υπέρογκα έξοδα, και κυρίως σε ότι κλίμακα θέλουν. Οι ευρωπαϊκές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο παράγουν με αξιοθαύμαστη ακρίβεια, χάρτες χωρίς περιορισμό κλίμακας, απλά γιατί γνωρίζουν πως γίνεται ο χάρτης, και τι πληροφορίες χρειάζεται ο οδηγός. Από τις μεγαλύτερες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο είναι η MICHELIN, η EUROCARΤ (RVVERLAG) και οι FREYTAG - BERNDT. Γάλλοι εναντίον Γερμανών - Αυστριακών λοιπόν, και οι καταναλωτές χαίρονται τον αγώνα γιατί ο ανταγωνισμός έτσι και αλλιώς τους ωφελεί. Αυτό το γνωρίζουν καλά και οι τρεις, και συνεχώς βρίσκουν τρόπους να προσελκύσουν νέους αγοραστές. Διαφορές στην ποιότητα δεν υπάρχουν. Μικροδιαφορές στην απεικόνιση των δρόμων ναι. Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύονται όλοι, έτσι με λίγη μελέτη μπορείτε να διαλέξετε ποιος ικανοποιεί τις ανάγκες σας. Π. χ. οι γερμανικοί χάρτες έχουν τα πάντα για αρχαιολογικούς χώρους, κάστρα, μνημεία κλπ. Οι Γαλλικοί πάλι έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στην απεικόνιση ....συνεργείων αυτοκινήτων. Ανάλογα λοιπόν αυτό που ψάχνετε, διαλέξτε και τον χάρτη που σας ταιριάζει. 

Ένα άλλο χρήσιμο κεφάλαιο είναι οι Άτλαντες. Πράγματι, με το μικρό τους σχήμα βολεύουν. Οι πληροφορίες που υπάρχει πιθανότητα να φανούν χρήσιμες και οι άτλαντες ‘’υποχρεωμένοι’’ να τις αναφέρουν είναι πάντοτε συνυφασμένοι με το κόστος. Οι περισσότεροι περιλαμβάνουν: Χάρτες από όλα τα κράτη που αναφέρει, σε κλίμακα 1: 300.000 ή 1: 400.000. Οδικές Πρακτικές πληροφορίες, σήματα που διαφέρουν από κράτος σε κράτος, οδική βοήθεια, Μοτέλ, κάμπινγκ, όρια ταχύτητας κλπ οδικές πληροφορίες. Βενζινάδικα, τηλέφωνά τους, και τι προσφέρουν.   Χιλιομετρικές αποστάσεις των κυριοτέρων πόλεων για όλα τα κράτη που αναφέρει. Υπόμνημα στο τέλος με τα ‘’χωριά’’ και τις ‘’κοινότητες’’ από όλα τα κράτη. Οι χάρτες να είναι χωρισμένοι με τετραγωνάκια, για να εντοπίζονται εύκολα τα χωριά που αναφέρει.

Αν έχουν και κάτι παραπάνω, είναι ιδανικοί για να ‘’χαράξετε’’ διαδρομή.

Πολύ χρήσιμο είναι στις εξορμήσεις σας στο εξωτερικό να επισκεφτείτε τα κατά τόπους infokioskή άλλες δημόσιες υπηρεσίες σχετικές με τον τουρισμό. Συνήθως διαθέτουν εκπληκτικές σε ακρίβεια τοπικές εκδόσεις, ακριβώς λόγω του ανταγωνισμού γειτονικών δήμων ή πόλεων. Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα με τις τοπικές εκδόσεις χαρτών, από μικρές Δημοτικές ή Νομαρχιακές εταιρίες, συμβαίνει αντίστοιχα και στην Ευρώπη με άλλη. Δεν υπάρχουν μικρές ή μεγάλες εταιρίες, αλλά κοινότητες, κωμοπόλεις, που αναζητούν τρόπους να αυξήσουν το εισόδημά τους, μέσω ανάδειξης του τόπου τους, σε τουριστικό προορισμό. 

Ένας τρόπος να προσελκύσουν ταξιδιώτες είναι, η έκδοση ενός αξιόπιστου χάρτη, που να παρουσιάζει την περιοχή, όχι σαν μια κουκίδα, αλλά όπως πράγματι είναι. Με ότι αξιοθέατο, μνημείο, μουσείο, ορειβατικό μονοπάτι, έχει η περιοχή τους. Λογικό είναι, για να πετύχουν καλό αποτέλεσμα να ‘’δουλεύουν’’ μικρές κλίμακες που φτάνουν πολλές φορές το 1 : 10. 000. Το τελικό αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό. Άνθρωποι που ψάχνουν και καταφέρνουν να εκδώσουν πολύ καλύτερους χάρτες από ότιοι μεγάλες εταιρίες. Δυστυχώς όμως περιορίζονται στον δικό τους γεωγραφικό χώρο και μόνον. Τέτοιους χάρτες θα βρείτε στη Βόρεια Ιταλία, τη Φινλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Γερμανία, Αγγλία, Σκωτία, Ισπανία. Οι περισσότερες από αυτές τις εκδόσεις καλύπτουν ολόκληρη την χώρα που εκδίδονται. 

• ·       Ειδικά για την Γερμανία κυκλοφορούν και θα ήταν παράλειψη, να μην αναφέρω τους MarcoPolo(19.90 DM έκαστος) σε κλίμακα 1 : 200.000 σε 12 ‘’κομμάτια’’, και απεικονίζουν τα πάντα με εξαιρετική λεπτομέρεια.
• ·       Επίσης οι χάρτες της Aral (9.90 DM έκαστος) στα ομώνυμα βενζινάδικα της εταιρείας πάλι για την Γερμανία με πολλές πληροφορίες για μοτοσυκλετιστές.

Με αυτές τις τελευταίες παρατηρήσεις, και αφού δίνονται οι ανάλογες διευθύνσεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ολοκληρώνετε το αφιέρωμα στους αγαπημένους συντρόφους του ταξιδιώτη - περιηγητή, τους ταξιδιωτικούς οδηγούς και τους χάρτες.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΥΣ ΟΔΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Γ. Υ. Σ. : Πεδίον Άρεως, 113 62 Αθήνα, Τηλ 01 8842811, 18 Fax 01 8817376. ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Σε αρκετές περιπτώσεις ή Γ.Υ.Σ. δεν δίνει χάρτες για συγκεκριμένες παραμεθόριες περιοχές, εκτός αν τις ζητήσει δημόσια υπηρεσία ή άλλο πρόσωπο Ν. Π. Π. Δ. Για αυτές τις περιπτώσεις απευθυνθείτε στους αξιόπιστους γερμανικούς χάρτες (σε κλίμακες από 1 : 250.000 έως 1 : 80.000) της ADAC και του  DARR.

ΑΝΑΒΑΣΗ : Στοά Αρσακείου 6 Α, 105 64 Αθήνα, Τηλ - Fax 01 3647703, www.mountains.gr

ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ: Αντιπρόσωπος Freytag & Berndt ARTARIA, 1071 WIEN): Ακαδημίας 84, 106 78 Αθήνα, & με αντικαταβολή. Τηλ 01 3300444, 3837439  Fax 01 3837439.

ROAD Εκδόσεις : Ιπποκράτους 65, 106 80 Αθήνα Τηλ 01 3640723, www.road.gr

ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΟΣ & ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ : Γιώργος Πετράκης, Βύρωνος 13, 712 02 Ηράκλειο Κρήτη, & με αντικαταβολή.

Τηλ / Fax 081 282630

Σ. ΚΑΠΡΑΝΙΔΗΣ & Ν. ΦΩΤΗΣ (Χάρτες ΕΛΠΑ ) : Έβρου 57 - 59, 115 27 Αθήνα, Τηλ 01 7786324.

Δ. ΤΣΟΠΕΛΑΣ Χαρτοεκδοτική Ελλάδος ( Χάρτες MOBIL ) : Κατεχάκη 69, 115 25 Αθήνα, Τηλ 01 6928539.

Οργανισμός Τουριστικών Εκδόσεων ‘’Ελλάδα’’ : Κολοκοτρώνη 11 Α, 105 62 Αθήνα, Τηλ 0103222573, 3235241, Θεσσαλονίκη - Βενιζέλου 3, Τηλ 031 223063.

Ελευθερουδάκης:  Πανεπιστημίου 17 0103314180, 3258440, Νίκης 20, 105 63 Aθήνα, Τηλ 0103229318, 3231401, Fax 01 3229388. 

ΤΟΠΙΚΕΣ & ΓΕΝΙΚΕΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ - ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 

Mιχάλης Τουμπής Α.Ε. – Κορωπί Αττικής: Λ. Βουλιαγμένης 519, 163 41 Ηλιούπολη, Τηλ 01 9923876 www.toubis.gr

GRECO card  : Χάρτες Νησιών, Κολοκοτρώνη 36, 117 41 Αθήνα, Τηλ 01 9228169  Fax 01 9241910.

ΧΑΡΤΕΣ ΝΙΚΟΣ ΣΠΑΛΑΣ : Σαρανταπόρου 34, 546 40 Θεσσαλονίκη, Τηλ 031 817217 Fax 031 840590.

Ι. ΡΕΚΟΥ  ΣΙΑ : Κλεισθένους 15,  Αθήνα, Τηλ 01 3251564, Αγ. Μηνά 13, Θεσσαλονίκη, Τηλ 031 271063.

ΧΑΡΤΕΣ ΗΛΙΑΣ ΚΑΜΠΑΝΑΣ ΑΒΕΕ. : Οδικοί χάρτες Σποράδων, Ελλάδος, Βόλος, Τηλ 0421 66304.

ΧΑΡΤΕΣ ΠΑΝ. ΛΙΝΑΡΙΔΗ : Οδικοί χάρτες Σποράδων, Ελλάδος, Ερμού 165, Βόλος, Τηλ 0421 25817.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ : Μεσολογγίου 3, 106 81 Αθήνα, Τηλ 01 3632704.

ΧΑΡΤΕΣ ΔΟΥΡΑΚΟΣ : Οδικοίχάρτες Πελοποννήσου, Αθήνα, Τηλ 01 6924712.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΠΟΖΙΝΑΚΗΣ : Πελοπόννησος, Ναύπλιο, Αθήνα, Τηλ 01 6513934.

Αφοι ΗΣΑΪΑ Ε.Π.Ε. : Κρέμου 5, 176 76 Αθήνα, Τηλ 01 9581706.

ΑΔΑΜ Εκδόσεις : Μεσογείων 275, 152 31, Χαλάνδρι, Τηλ 01 6724901. 

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΧΑΡΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕΣΩ  ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Όλοι οι χάρτες της Ευρώπης και του κόσμου από την Ντελόρμ, με νέα για τον καιρό, και ταυτόχρονα, ταξιδιωτικός,ξενοδοχειακός οδηγός : http://www.delorme.com/

INFOXENIOS : http//www.areianet.gr/infoxenios (επίσημο SITE του Ε.Ο.Τ.)

Άτλαντας της Ελλάδος : Ένα εκπληκτικό CD ROM από τις εκδόσεις Λιβάνη : ht. : // www.livanis.gr/ 

Άθως (Άγιο όρος, με επιλογές για κάθε μονή ξεχωριστά) : http://www.duth.gr/Athos/.

Γεωγραφία, μυθολογία, ιστορία, σύγχρονη πραγματικότητα : http://www.hol.gr/greece/tour/top.htm   http: //www.ellada.com

Τουριστικές πληροφορίες Ελλάδος : http://www2.hyper.gr/visit_hellas/

Τουριστικές πληροφορίες Ελλάδος : http://www.vacation.fortnet.gr

Τουριστικές πληροφορίες Ελλάδος : http://www.travelling..gr

Τουριστικός οδηγός Ελλάδος: http://www.dilos.com/region/index.html 

Πελοπόννησος, χάρτες, πληροφορίες, διαμονή : http://vislab-www.nps.navy.mil/

Σέρρες - Κερκίνη : http: / medusa.ceid.upatras.grl~pirot/serres/serres.html

Καρπάθια :http://ic.net/~ggressa/rusyn.html

GeoSystems Global Co : http://www.mapquest.som/cgi-bin/ia_find?   

Χάρτες -  τουριστικοί οδηγοί -  προσανατολισμός : http://www.williams.edu: 803/Biology/orienteering/o~index.html

CITY NET: http: city.net (Περισσότεροι από 5000 εξειδικευμένοι προορισμοί)

CNN TRAVEL GUIDE : http ://www.cnn.com/travel/index.html προτάσεις ταξιδιών, καθημερινή ανανέωση πληροφοριών και χαρτών.

INTERNET TRAVEL NETWORK : http : www.itn.net (απίστευτος όγκος τουριστικών πληροφοριών  για την Ελλάδα + Κρατήσεις εισιτηρίων)

DILOS HOLIDEY WORLD : http://dilos.com

TOURIST GUIDE OF HELLAS: http: //www.he.net/gradus/tg/index.html

WEBHOTEL : http: // www.greekhotel.com

YACHTING IN GREECE: HTTP: //WWW.YACHTSGREECE.COM 

ΧΡHΣΙΜΕΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΜΕΣΩ  INTERNET

Ξενώνες νεότητας σε όλον τον Κόσμο : http://www.biay.fr. 

Μετατροπή συναλλάγματος - ισοτιμίες : http:/lin.gnn.com/cgi - bin/gnn/currency

Εισιτήρια - Ενοικιάσεις - Πτήσεις Τσάρτερ - Ευρώπης: http://www.etn.nl/

Διαμονή - Κρουαζιέρες- Παγκοσμίως: http://www.home.earthlink.ne/hotelanywhere                                 Πληροφορίες για 120!! Χώρες του κόσμου:  ΜARKET http://www.info-sguare.it / worldmarket.

Υπερατλαντικά ταξίδια: http://ps.worldview.travelocity. com/PS/generated/ browse/destination/.

Τοπία στον κόσμο: http: //www.st.rim.or.jp/~ochitani/eindex.html

Οικολογικοί λαβύρινθοι στον κόσμο: ht.: //www.maze.demon,co.uk

WORLD Web pointer - Travel & Tourism: http://webpointer.iworld.Com/travel.html

Οικοτουρισμός: Free State Eco-Tourism Homepage http://www.dorea.co.za/ecot/

Σύλλογος ταξιδιωτών του Κόσμου: http://www.adm.tr 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Στην καρδιά μας συναντώνται συναισθήματα διαφορετικά, φόβος, χαρά, ελπίδα, απόγνωση, σε μια ευαίσθητη ισορροπία που τις περισσότερες φορές ένα λάθος βήμα αρκεί για να ανατρέψει, ότι σχεδιάζαμε. Το θέμα είναι πως βρίσκει κανείς διέξοδο. Το θέμα είναι να βρει κάποιος διέξοδο.

Γνωρίζω ότι πολλές φορές θες από τύχη, θες από τον καλό θεό της περιήγησης, του ταξιδιού, το μάτι ‘’πέφτει’’ στο σωστό δρόμο - μονοπάτι. Το πιστεύω, και το έγραψα στην αρχή του αφιερώματος, ότι είμαστε άνθρωποι της περιπλάνησης, της περιπέτειας. Γνήσια παιδιά μιας ρομαντικής εποχής, που μόνο σαθρά απομεινάρια έχουν μείνει. 

Πιστεύω να συνέβαλα έτσι ώστε να ‘’περιπλανώμεθα ασφαλώς’’.  

Ταξιδεύοντας και αναβοσβήνοντας τα φώτα

Άγγελος Σινάνης